De ontplofte aap
Opkomst en ondergang van de mens
Jelle Reumer
Dit boek gaat over invasies. Niet van legers, maar van planten en dieren die hun oorspronkelijke leefgebied verlaten en zich op andere plekken vestigen.
Voorwaarden voor zo’n invasie is meestal een verstoorde leefomgeving waardoor de soort de kans krijgt te exploderen. Daardoor verdringt de nieuwe soort de al aanwezige soorten en kan een heel gebied overnemen.
En sterker nog, de hele wereld over reizen. In ons land wemelt het van planten en diersoorten die letterlijk vanuit alle windstreken gekomen zijn, zulke soorten noemen we exoten. Enkele bekende voorbeelden zijn bijvoorbeeld de muskusrat, de korfmossel, de Japanse duizendknoop en het Deense lepelblad.
Sommige soorten verplaatsen zichzelf, maar vaak ook is er sprake van een “transportmiddel” bv. potgrond van inheemse struiken, fruit, bloemen, of, zoals bijvoorbeeld in het geval van de mossel, per schip vervoerd als ballastwater, of aangegroeid aan de onderkant van een schip.
Op deze wijze komen de exoten op plaatsen ver van hun oorspronkelijke leefomgeving. Vaak gebeurt er dan verder niets omdat de nieuwe leefomgeving te warm/koud/nat/voedselarm is, maar als de omstandigheden goed zijn, meestal door verstoring van de mens, krijgen zij de kans om te exploderen en ontploft de soort. Doordat zij op hun beurt het ecosysteem weer verder verstoren verdrijven zij andere soorten , en nemen het hele gebied over, wat swamping wordt genoemd.
Een van de soorten die volgens Reumer ontploft zijn zijn de primaten, waaruit uiteindelijk de homo-sapiens, de mens, ontstond. De homo sapiens ontstond om te beginnen al uit een verstoring van buitenaf; als er 65 miljoen jaar geleden geen grote meteoriet op de aarde was gestort, waren de dinosauriërs niet uitgestorven, en hadden de toen al bestaande zoogdieren nooit de kans gekregen zich zó te ontwikkelen dat er apen zouden ontstaan. En áls er toen geen ijstijd (weer een verstoring) was ontstaan waardoor de primaten gedwongen werden zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden waren ze nooit langere benen gaan ontwinkelen en rechtop gaan lopen. Voor rechtop lopen was weer een grotere herseninhoud nodig, en zo ontstond beetje bij beetje de mens.
De mens heeft een schijnbaar ingebouwde nijging tot verplaatsing en verspreidde zich al snel over grote delen van de wereld. Voeg daar enkele belangrijke ontwikkelingen (verstoringen) aan toe zoals de overwinning op grote roofdieren, (die de soort tot dan toe klein hield) het introduceren van land en akkerbouw,(waardoor grote gebieden natuur en diersoorten verstoord werden) en de ontwikkeling van de geneeskunde (waardoor de bevolkingsgroei enorm explodeerde) en zie.. de grootse vijanden van de mens waren overwonnen, en hij nam grote delen van het oorspronkelijke natuurleefgebied over. Ook op de mens is de term “swamping" dus van toepassing, en hoe minder natuurlijke vijanden er zijn des te groter wordt het aantal; de soort ontploft; de ontplofte aap.
En de vraag is hoe lang ons beperkte leefgebied, de aarde, dat nog vol gaat houden.
Reumer betoogt in zijn boek dat er aan die ontploffing een einde moet komen, liefst door geboortebeperking, omdat anders de aarde zelf door ziekte bv (aids) of honger de soort tot inkrimping dwingt, want je in bijvoorbeeld delen van Afrika nu al ziet. De laatste woorden van het boek luiden dan ook; Vrij veilig!
Een makkelijk toegankelijk boek. Enige interesse in de materie is wel vereist, maar al te veel kennis niet. Termen worden goed uitgelegd en de taal is zeer toegankelijk, en af en toe vermakelijk. En het allersterkst van dit boek is natuurlijk de titel; de interesse en nieuwsgierigheid zijn meteen gewekt. Bij mij wel tenminste.
ISBN 9025427324 Hardcover 144 pagina's |Uitgevereij Contact| februari 2010
© Wil, maart 2010
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER