Monica Black

Een bezeten land
Heksen, gebedsgenezers en de spoken van het verleden in naoorlogs Duitsland
Monica Black

In de nasleep van de Tweede Wereldoorlog volgden het aantal bovennatuurlijke gebeurtenissen in het door oorlog verscheurde Duitsland elkaar in een rap tempo op. Miljoenen mensen werden getroffen door schijnbaar ongeneeslijke ziekten (waaronder blindheid en verlamming) en een golf van apocalyptische visioenen spoelde door het land. Messiaanse gebedsgenezers stonden vanuit het niets weer op, aanvankelijk hadden Hitler, Himmler en ook Goebbels interesse gehad voor het occulte. Maar toen ze stevig in het zadel zaten was die belangstelling in het openbaar achter gebleven.

Na de oorlog voerden gebedsgroepen duiveluitdrijvingen uit en enorme menigten reisden door het land om een glimp op te vangen van verschijningen van de Maagd Maria. Zij had het in Nederland overigens ook druk met haar verschijningen. Het meest opvallend was dat tientallen mensen hun buren van hekserij beschuldigden, waarna zij op hun beurt voor de rechter werden gesleept op beschuldiging van laster, mishandeling en zelfs moord. Wat deze gebeurtenissen - na een vernietigende oorlog en de Holocaust - met elkaar verbond, was een wijdverbreide obsessie met het kwaad. Niet zo vreemd als je Hitler jarenlang als voorbeeld hebt genomen.

Opvallende hoofdrolspeler in dit boek is Bruno Gröning (1906-1959) een broodmagere man van eenvoudige komaf, kettingroker en koffieverslaafde. In Herford een Duits stadje, verrichtte hij in 1949 zijn eerste genezing. Een jongetje, dat niet meer kon lopen kreeg weer gevoel in zijn benen kon zelfs strompelen. Vanaf dat moment ontstond rond Gröning een heel circus en werd hij vergeleken met de Messias. Hoewel hij zich aanvankelijk wegcijferde met opmerkingen als: ”Ik genees niet, dat doet God!” schudde hij de rol van wonderdoener toch nooit geheel van zich af. Mensenmassa’s van soms 30.000 man verzamelden zich op het landgoed van Herford, waar de wonderdoener de mensen soms urenlang liet wachten in de stromende regen, maar dan verscheen hij op een balkon en spreuken prevelend. Individuele genezingen vonden ook plaats. Gröning gaf de patiënt een stukje zilverpapier uit een sigarettendoosje en vroeg de zieke zich hierop te concentreren. Volgens velen konden blinden weer zien, doven hoorden weer wat en vooral lammen konden weer lopen.

Maar de sceptici begonnen zich ook te roeren. De katholieke kerk zag in Gröning een dienaar van de duivel en de medici accepteerden hem niet, omdat hij geen artsendiploma had. Mij deed het denken aan de rellerigheid die ontstond rond het zelfbenoemde medium Jomanda. Voor- en tegenstanders stonden als kemphanen tegenover elkaar. Bij Gröning kwam het niet tot een proces, zoals destijds tegen Jomanda. Gröning stelde dat iemand met slechte gedachten niet genezen kon worden. Dus was het niet zijn schuld wanneer er geen genezing plaatsvond. Overigens bestaat er nog steeds een Gröning-Stichting, die claimt, dat de wonderdoener vanuit de hemel geneest. Het is maar dat we het weten!

Waar vele geschiedwerken de snelle overgang van Duitsland van genocidale dictatuur naar liberale democratie benadrukken doet Black het anders. Ze plaatst in Een bezeten land het giftige wantrouwen, de diepe bitterheid en de spirituele malaise daartegenover. Monica Black put uit niet eerder gepubliceerd materiaal. Zij beweert dat de obsessie met het bovennatuurlijke het gevolg was van de onuitgesproken schuld en schaamte van een natie die opmerkelijk stil was over wat 'het meest recente verleden' werd genoemd.
Een Amerikaanse legereenheid wist in 1945 beslag te leggen op het kaartenarchief van de NSDAP. Het bleek dat in de oorlog 10,4 miljoen Duitsers lid waren geweest van deze aan de Nazi’s gelieerde club. Black zet daar een andere geschiedenis tegenover. Deze schaduwgeschiedenis verandert onherroepelijk onze kijk op het naoorlogse Duitsland en onthult het beladen emotionele leven van het land, de morele onrust en de kosten van het proberen begraven van een gruwelijke erfenis.
Toch blijft Black ook wat aan de oppervlakte met haar analyses. Wie meer over de achtergronden van de spirituele Werdegang van Duitsland in de jaren ’50 wil weten, leest ook: Wolfstijd. Duitsland en de Duitsers 1945-1955 van Harald Jáhner

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Non-fictie

Monica Black