De betoverende werkelijkheid
Hoe weten we eigenlijk wat we weten?
illustraties: Dave McKean
Richard Dawkins
Het boek van Dawkins eindigt met de volgende zinnen:
"De waarheid is magischer – in de beste en spannendste zin van het woord – dan alle mythen, wonderen en verzonnen mysteries ook. De wetenschap heeft haar eigen magie: de magie van de werkelijkheid.”
Deze zin drukt precies uit wat mij af en toe de tenen deed krommen tijdens het lezen van het boek van Dawkins. Het boek beschrijft natuurverschijnselen en de hedendaagse wetenschappelijke verklaring daarvan. Alle hoofdstukken hebben als titel een vraag, zoals Wat is een regenboog? Veel van de hoofdstukken in het boek beginnen dan met een prachtige mythe of legende die door mensen is bedacht om te verklaren hoe, in dit geval, een regenboog is ontstaan. Dawkins plakt daar dan een subhoofdstuk aan vast met een titel waarin het woord echt steeds terugkomt. In het geval van de regenboog schrijft hij De ECHTE magie van een regenboog en dan volgt de wetenschappelijke verklaring van hoe een regenboog ontstaat. Dawkins is in het boek vaak cynisch en soms zelfs denigrerend over de verklaring die in de mythe naar voren komt. Wat mij vooral stoorde is steeds dat woord echt of echte om maar te benadrukken dat hij de enige waarheid schrijft, namelijk de wetenschappelijke verklaring van een natuurverschijnsel. Voor mij als zachte wetenschapper kan ook de beleving van de mens zelf een diepe waarheid zijn.
Een boek met de titel van Oerknal tot nu van Christopher Lloyd, dat ik eerder mocht recenseren, leest wat mij betreft veel prettiger. In dit boek worden vergelijkbare onderwerpen behandeld als in het boek van Dawkins, maar zonder steeds te benadrukken dat het echt zo zit als beschreven wordt. Waar Dawkins, in mijn beleving, volledig aan voorbij gaat, en hij zou dat als gerenommeerd wetenschapper toch juist goed moeten kunnen uitleggen, is dat de mensen die de mythen bedachten ook bezig waren met ‘wetenschap’. Zij vroegen zich ook af hoe bepaalde natuurverschijnselen konden bestaan c.q. ontstaan en de mythe is in die zin een theorie, welke geplaatst in hun tijd uiteraard nog niet getoetst kon worden. Opmerkelijk daarbij is, en ook Dawkins beschrijft dit op bepaalde plekken in het boek, dat op diverse plaatsen eenzelfde verklaring werd bedacht, uiteraard in die tijd vaak toegedicht aan (natuur)goden.
Dat alles vind ik heel jammer in het boek, aangezien het voor mij de leesbaarheid van het boek niet ten goede kwam. De onderwerpen daarentegen die Dawkins behandelt zijn heel interessant en zo geschreven dat het boek voor kinderen ook goed leesbaar is. Vooral voor deze laatste categorie lezers zou het leuk zijn geweest als Dawkins de mythen en de wetenschap op een mooie manier aan elkaar had verbonden.
Ten slotte nog een opmerking over de illustraties in het boek van de hand van Dave McKean. Hij verbeeldt werkelijk op een prachtige manier waar Dawkins over schrijft. Met name de illustraties betreffende de legenden en mythen zijn een lust voor het oog, maar ook de andere illustraties verlevendigen en verduidelijken de tekst van Dawkins op een sprookjesachtige manier. Dus als er voor mij ECHT iets mooi is aan het boek van Dawkins, dan zijn het vooral die illustraties van McKean.
Richard Dawkins (1941) is een Brits etholoog en evolutiebioloog, wereldberoemd als populair-wetenschappelijk schrijver. Hij is fellow van de Royal Society en heeft een leerstoel voor ‘Public Understanding of Science’ aan Oxford University. Prospect Magazine hield een enquête waarbij hij uit de bus kwam als een van de drie belangrijkste intellectuelen ter wereld. Zijn eerste boek, The Selfish Gene (1976; De zelfzuchtige genen, 1986), werd ogenblikkelijk een internationale bestseller en geldt als een klassieker op het gebied van de moderne evolutionaire biologie.
Dave McKean is de illustrator en ontwerper van talrijke bekroonde (strip)boeken. Hij ontwikkelde karakters voor twee Harry Potter-films en regisseerde zelf twee films.
ISBN 9789046814550 | Paperback 288 pagina’s | Nieuw Amsterdam | november 2012 vierde gewijzigde druk
© Ria, 4 maart 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Het verhaal van onze voorouders
Een pelgrimstocht naar de oorsprong van het leven
Richard Dawkins
Voor mensen die de bijbel letterlijk nemen is het verhaal van onze voorouders snel verteld, God schiep hemel en aarde met alles er op en er aan in zes dagen, nam de zevende dag een vrije dag en zag dat het goed was. De aarde is voor deze gelovigen slechts enkele duizenden jaren oud en in die tijdspanne heeft zich de ganse geschiedenis voltrokken.
Hoeveel anders is het verhaal van Dawkins (auteur van o.a. Onze zelfzuchtige genen en God als misvatting) in zijn boek Het verhaal van onze voorouders (ondertitel: Een pelgrimstocht naar de oorsprong van het leven).
Het verhaal wat de evolutiebioloog Dawkins hier vertelt omvat een tijdspanne van vier miljard jaar, begint bij de mens en gaat dan terug naar de allereerste primitieve levensvormen. In ruim zevenhonderd pagina’s neemt de schrijver je mee in een uiterst boeiende reis door de evolutie.
Het boek staat vol verhalen over o.a. de Neanderthaler, de brulaap, het nijlpaard, de longvis, de parasolmier, de kwal, de bloemkool. Stuk voor stuk leveren deze verhalen inzicht in de vele wonderlijke manieren waarop, als gevolg van de natuurlijke selectie in de loop van miljoenen jaren, miljoenen soorten ontstonden. Dawkins legt op heldere wijze uit hoe deze soorten zijn ontstaan en welke evolutionaire lijnen er bestaan tussen de verschillende soorten die uiteindelijk tot de mens leidde.
Het verhaal van onze voorouders is een magistrale beschrijving van de evolutie zoals die op onze aarde heeft plaatsgevonden en is een aanrader voor een ieder die geïnteresseerd in de ontwikkeling van het leven op aarde.
ISBN 9789046803363 Paperback 784 pagina's | Nieuw Amsterdam | oktober 2007
The Acestor's Tale. A Pilgrimage to teh Dawn of Life (2004) Vertaald door mark van Nieuwstadt
© Cavendish, december 2009
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER