Non-fictie

Vic De Donder

De glimlach van de kunst
Een verrassende kijk op de wereld in XII werken
Vic De Donder


Wie een heel mooi cadeau zoekt voor een kunstliefhebber, zal zeker geen gek figuur slaan met De glimlach van de kunst. Het boek bevat, zoals de ondertitel al verraadt twaalf kunstwerken met een glimlach. Die kunstwerken heeft De Donder geselecteerd uit de hele wereld. Allemaal met een glimlach, want zoals de auteur zelf in zijn inleiding schrijft: We zijn geprogrammeerd om te glimlachen. We glimlachen over de hele wereld, de glimlach is universeel en een van de zes basis-emoties, zoals dat heet.


In het boek staan niet alleen de prachtige afbeeldingen van de twaalf door De Donder geselecteerde kunstwerken, maar ook afbeeldingen van veel verwante kunstwerken of kunstwerken die in hetzelfde thema passen als De Donder ten aanzien van het 'hoofdkunstwerk' behandelt. Daarbij worden de afbeeldingen ook nog eens begeleid door de zeer deskundige tekst van de auteur. Dat maakt het boek niet alleen heerlijk om in te kijken, maar ook heerlijk om in te lezen.


Wat mij trof was de prachtige manier waarop de auteur beschrijft hoe voorwerpen uit bepaalde culturen tot kunst zijn verworden door ze te roven en in een museum te plaatsen. Van voorwerpen met magische, religieuze krachten, voor voorouderverering of gemaakt voor doeleinden als het beslechten van geschillen of genezing werden zij kunst met een grote K. Misschien aan de ene kant wel gelukkig, want heel veel van dergelijke voorwerpen zijn eenvoudigweg vernietigd omdat zij de traditionele gebruiken van 'de wilden' ondersteunden en een belemmering vormden van de bekering tot het Christendom. Het besef dat zij eenvoudigweg onderdeel waren van een vaak zeer complexe cultuur was toen nog niet aanwezig. In de huidige tijd worden er hevige discussies gevoerd over het teruggeven van deze laatstgenoemde kunst aan de rechtmatige eigenaren.
Deze discussie gaat ook De Donder in zijn boek op bladzijde 214 niet uit de weg. Voorstanders van teruggave die zeggen dat:


Antieke kunst thuishoort in het land waar ze is voortgebracht omdat ze behoort tot het onvervreemdbaar cultureel erfgoed van dat landen vaak ook omdat ze weer in situ of tenminste in haar historische context kan worden geplaatst.


Tegenstanders die zeggen dat: 


De stukken veiliger zijn in een universeel museum dan in het land van herkomst. Ze worden bewaard in ideale omstandigheden onder de juiste temperatuur en juiste vochtigheid, ze zijn beveiligd tegen diefstal, vandalisme en oorlogsgeweld en ze zijn vlot toegankelijk voor het publiek en voor de onderzoekers.


Kortom een heel moeilijk probleem, waarbij het als leek helemaal moeilijk is een gedegen standpunt in te nemen.


Tijdens het schrijven van deze recensie blader ik opnieuw door het boek. Opnieuw zie ik de prachtige kunst van De Khmers naast die van De Venetianen, maar ook die van De Polynesiërs, De Koreanen en De Totonaken. Allemaal zijn ze van een hele bijzondere schoonheid en met een hele grote eigenheid en daarmee herkenbaarheid gemaakt. Voorop het boek prijkt een schilderij van Alexander Roslin met de titel Marie-Suzanne. De glimlach van Marie-Suzanne, waar Roslins eigen vrouw model voor heeft gestaan is zo subtiel geschilderd dat je er naar kijkend allerlei emoties bij voelt. Glimlacht ze heimelijk verliefd of heeft ze een ander geheim waardoor ze een glimlach niet kan onderdrukken? Zo'n gevoel bekruipt mij bij alle in het boek afgebeelde glimlachende kunstwerken. Ik heb ervan genoten en ga er zeker nog eens van genieten.


Vic De Donder studeerde wijsbegeerte aan de Gentse universiteit en was jarenlang als cultuurredacteur verbonden aan de dagbladen De Standaard en Het Nieuwsblad. Hij debuteerde in 1984 met de roman Carolus . Behalve creatief proza publiceerde hij zeer uiteenlopende essays over o.a. Troje, de zeemeermin en het leven van een parochiepriester, en schreef hij reisgidsen over Hongarije, Kastilië en Zuid-Engeland. Nog een ander facet van zijn schrijverschap biedt een aantal historische documentaires, over o.a. het collegeleven in Vlaanderen en het soldatenleven in het Belgisch leger.


Zie ook het inkijkexemplaar


ISBN 9789058268921  | Gebonden 243 pagina’s | Davidsfonds | oktober 2013

© Ria, 28 mei 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER