Non-fictie

Aafke Steenhuis

altDe magie van het IJ
Aafke Steenhuis


Zo’n vijfduizend jaar geleden ontstond ruwweg het gebied dat nu Noord-Holland vormt. Er was een snelstromende, diepe rivier, die ter hoogte van Castricum de zee bereikte, en waarlangs zich een soort Biesbosch vormde.  Van dit water, het Oer IJ, is nu nog maar een klein stukje over: het land werd ingepolderd, ontgonnen en bebouwd.


De Friezen waren de eerste bewoners, ruim voor de Romeinen kwamen, maar het was in de dertiende eeuw dat de eerste dorpjes ontstonden - onder andere Zuiderwoude en Schellingwoude -  in een gebied dat men Het Waterland noemde. Er waren eilanden, schiereilanden, riviertjes, meren en het was al snel duidelijk dat men zich moest beschermen tegen het water, dus er ontstonden dijken, die niet altijd bestand bleken tegen de kracht van het water. Nog meer dorpen zoals Monnickendam, Durgerdam, Nieuwendam ontstonden, het land werd getroffen door overstromingen, door oorlog, maar herstelde zich steeds weer.


Het Noordhollands kanaal werd gegraven, het Noordzeekanaal, de Afsluitdijk, het landschap veranderde, meer in het Waterland dan aan de andere kant dan het IJ.  Daar groeide de stad Amsterdam uit tot een havenstad, met wisselend succes in de eeuwen die volgden. In 1921 annexeerde Amsterdam de kleinere gemeenten, die vanaf dat moment tuindorpen genoemd werden.


Er zijn meerdere oorzaken voor het feit dat de zuidzijde van het IJ het meest succesvol was en bleef, maar het moge duidelijk zijn: nu de stad vol is en de mens meer en meer behoefte krijgt aan een panoramisch landschap en aan ruimte is de noordkant steeds meer in trek. Met dit prachtige boek krijgen we eerst een geografische en historische achtergrond, maar kunnen we ook beginnen aan een verkenningstocht door het prachtige Waterland.


Aafke Steenhuis vertelt in korte hoofdstukken over de diverse onderdelen van de geschiedenis; over de strijd tegen het water; over de haven en de industrie die zich er vestigde; en natuurlijk over de schoonheid van het land. Zij heeft volop bronnen geraadpleegd en laat ook  deskundigen aan het woord. Zij werden door Aafke zelf geportretteerd, bij hun verhaal. Het boek bevat vele illustraties, eveneens gemaakt door de schrijfster zelf.


Eind jaren zeventig vanuit Groningen naar Amsterdam verhuizen, wat een cultuurschok moet dat geweest zijn. Het is niet verbazingwekkend dat zij na een jaar of tien verhuisde, samen met haar man.


‘Toen ze collega’s vertelde dat ze naar Nieuwendam zou verhuizen, werd ze beklaagd:
‘Naar Amsterdam Noord! Daar is helemaal niks!’
‘Maar dat is juist wat ik graag wil’, zei Aafke.’


Ze kochten een oud houten dijkhuis aan de Nieuwendammerdijk aan het IJ, een huis dat in 1871 het gemeentehuis van het dorp Nieuwendam werd. Zij raakte verkikkerd op het huis, op de omgeving, op Amsterdam-Noord. Dit boek getuigt daarvan en overtuigt de lezer van de magie van het IJ.


ISBN 9789050481670 | gebonden hardcover editie 22,5 x 29,5 cm | 126 pagina's | Uitgeverij Philip Elchers| november 2015
Met oude en nieuwe cartografische kaarten, geïllustreerd door Aafke Steenhuis in kleur en zwart-wit.

© Marjo, 17 november 2015

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER