https://www.patrickraddenkeefe.com

Schurken
Waargebeurde verhalen over moordenaars, oplichters, dwarsliggers en vrijbuiters
Patrick Radden Keefe

In dit boek zijn twaalf artikelen gebundeld die eerder in The New Yorker zijn verschenen. Het zijn zogenaamde ‘longreaders’, die te lang zijn voor internet, maar heel geschikt voor tijdschriften. De lezer kan het artikel in één keer lezen, maar verdiept zich toch grondig in het thema.
Deze twaalf hoofdstukken zijn zeer aangenaam om te lezen en heel onderhoudend. Daar draagt de gevarieerde keuze van de ‘schurken’ aan bij.

Niet elke ‘schurk’ wilde zich laten interviewen door Keefe. De schrijver ging dan op zoek naar personen uit de kring van de ‘schurk’ om op basis van die informatie zijn verhaal te schrijven. Dit genre staat bekend als de ‘write-arounds’.

De schurken komen uit de wereld van het terrorisme, de wapenhandel, de maffia, maar ook uit de bankensector (fraude, handelen met voorkennis, witwaspraktijken), misleiding (hoe marketing Donald Trump in de schijnwerpers heeft gezet), de advocatuur en het verdedigen van een massamoordenaar. Het is een boeiende mix van personen en aandachttrekkende misdrijven.
Die misdrijven betreffen witwaspraktijken, maar ook de frauduleuze voorkennis van een hedgefondshandelaar. Het gaat over terrorisme, maar ook over drugshandel en wapenhandel.

Het boek opent met een hoofdstuk dat voor het Nederlandse publiek interessant zal zijn. Keefe bespreekt de ‘misdaadfamilie’ Holleeder en analyseert waarom Astrid Holleeder zich tegen haar eigen broer heeft gekeerd. Vanaf het moment dat ze in de rechtszaal tegen haar broer getuigde, leeft ze in  permanente angst voor haar leven. Ze is ervan overtuigd dat haar broer in staat is om een huurmoordenaar op haar af zal sturen.

Het boek sluit af met een hoofdstuk over Anthony Bourdain. Hij is geen misdadiger, maar ‘een gastronomische rebel’. Deze kok reisde de hele wereld over op zoek naar bijzondere lokale eetgewoonten.  In Hanoi onthaalde hij Barack Obama op een gerecht van noedels, gerookte worst drijvend in bouillon en gebraden buikspek. Hij stelde Obama op zijn gemak door op te merken dat slurpen heel gewoon is in dit deel van de wereld. Na afloop plaatste Bourdain een foto van de ontmoeting online. Het ‘diner’ met de president had zes dollar gekost ‘en het was mijn rondje’.

Het zesde en middelste hoofdstuk is het opwindende verslag van de jacht op El Chapo, een Mexicaan, en ’s werelds beruchtste drugsbaron.

De overige hoofdstukken zijn van hetzelfde boeiende niveau. De lezer kan het zelf ontdekken als hij of zij dit boek gaat lezen. Het is een aangenaam boek om te lezen na een drukke werkweek of mee te nemen op een lome zomervakantie. Elk hoofdstuk is een afgerond geheel, ook dat draagt bij aan de ontspanning. Drukfouten ben ik niet tegengekomen en de vertaling van Hans E. van Riemsdijk en Marijke Gheeraert is uitstekend.

ISBN 9789046829882 | Paperback | Omvang 368 bladzijden | Uitgeverij Nieuw Amsterdam | juni 2022

© Henk Hofman, 8 juni 2022

Lees de reacties op het Forum en/of reageer, klik HIER.

Zeg niets
Moord en verraad in Noord-Ierland
Patrick Radden Keefe

Sommige activisten en terroristen kunnen een cultfiguur worden ondanks een gewelddadig verleden.

Fidel Castro en Che Guevara waren in de jaren zestig van de vorige eeuw rolmodellen voor de jeugd. Joschka Fischer ontwikkelde zich in Duitsland van straatvechter tot minister van buitenlandse zaken. En de Ier Gerry Adams, die volgens het hier te bespreken boek betrokken was bij tal van moorden en aanslagen, werd tot lid van het parlement in Londen en in Noord-Ierland gekozen.

Het boek Zeg niets gaat over The Troubles, de uiterst gewelddadige periode in Noord-Ierland tussen 1968 en 1998. Verschillende groepen en splinterpartijen bestreden elkaar in een bloedige strijd, die trekken had van een burgeroorlog. De auteur maakt duidelijk dat het gewelddadige conflict eeuwenoude wortels had. Katholieken en protestanten haatten elkaar. Unionisten wilden aansluiting bij Ierland. Loyalisten wilden trouw blijven aan Groot-Brittannië.

De strijd in Ierland vertoont een patroon dat we ook tegen komen in criminele en terroristische groepen in het Midden-Oosten, in Spanje (de ETA), in Duitsland (RAF), in Colombia (de FARC). Bomaanslagen maakten geen onderscheid tussen burgers en militairen, strijders en buitenstaanders. De wet van de omerta legde een zwijgplicht op aan alle leden van een organisatie. Je mond voorbijpraten had onherroepelijk liquidatie tot gevolg. Het vermoeden van verraad kon al voldoende zijn om iemand definitief het zwijgen op te leggen. Vrouwen die ervan verdacht werden een verhouding met de ‘vijand’ te hebben, werden behandeld zoals in Nederland in 1945 de ‘moffenmeiden’ werden behandeld.

Het boek van Keefe is een tragisch, gruwelijk en tegelijk ook meeslepend verslag van een harde en wrede strijd in een betrekkelijk klein en dunbevolkt gebied.
Keefe geeft geen geschiedschrijving, maar levert een journalistiek verslag, zoals hijzelf ook op blz. 375 aangeeft. Een historicus had meer gelet op de chronologie van de gebeurtenissen, waardoor het verloop van de strijd meer samenhangend gepresenteerd zou zijn. Niettemin is het boek voorzien van een uitgebreid notenapparaat en van een omvangrijke lijst met bronnen. De feiten kloppen in ieder geval.

Sommige thema’s komen in meerdere hoofdstukken aan de orde. De moeder van tien kinderen die vermoord wordt omdat ze informant van de politie zou zijn (de vader was al eerder overleden). De gezusters Price die gevangen zitten vanwege een bomaanslag in Londen. En dan natuurlijk Gerry Adams die elke betrokkenheid bij moorden en bomaanslagen ontkent. De auteur maakt op grond van zijn bronnen wel duidelijk dat hij daar geen geloof aan hecht.

De protestantse tegenhanger van Gerry Adams was ds. Ian Paisley. Keefe heeft geen enkele sympathie voor deze figuur. In een journalistiek verslag is er ruimte voor persoonlijke opvattingen en voorkeuren. Keefe noemt Paisley ‘rabiaat’ (blz. 24), ‘antipathiek’, ‘kleingeestige fanaticus’ (blz. 27) en ‘vilein’ (blz. 332). Bewoordingen die niet gebruikt worden als het over Adams gaat.
Het is goed mogelijk dat Paisley geen aangename man in de dagelijkse omgang was. Maar hij wordt nergens beticht van het verstrekken van opdrachten voor moorden en aanslagen, dit in tegenstelling tot Adams. Ook blijft de rol die Paisley vervulde bij het vredesakkoord van 1998 onderbelicht in dit boek. Paisley was bereid vrede te sluiten met als belangrijkste en begrijpelijke voorwaarde dat de IRA eerst alle wapens zou inleveren.

In dergelijke conflicten houdt niemand schone handen. Ook de overheid niet. In dit geval de Britse overheid die infiltreerde in meerdere organisaties en onderdeel ging uitmaken van een schimmig netwerk van bedrog, verraad en geweld. Daarmee werd de regering medeverantwoordelijk voor illegale activiteiten. Misschien kun je het vergelijken met een politie-intrigant die omwille van zijn geloofwaardigheid drugszendingen doorlaat en die buiten de grenzen van de wet opereert.

Inmiddels ligt het conflict al meer dan twintig jaar achter ons. Uiteindelijk heeft de strijd alleen maar verliezers opgeleverd. Getraumatiseerde overlevenden, teleurgestelde idealisten, en volwassenen die geen normale jeugd hebben gehad. Oorlog heeft het leven van velen verwoest en verpest. De positie van Noord-Ierland is nog steeds een lastig en gevoelig onderwerp. Het is een van de hete hangijzers bij de Brexit. Hopelijk is het besef doorgedrongen dat je een compromis beter meteen kunt sluiten en niet pas nadat er onherstelbaar leed is aangericht.
Anders dan in bv. Zuid-Afrika na de Apartheid is er in Noord-Ierland na 1998 geen beleid gevoerd gericht op verzoening en afrekening met het verleden.

Het boek van Keefe geeft de lezer een pijnlijk gevoel.  De pijn om wat mensen elkaar aan doen. De pijn om mislukte en verknoeide levens. De pijn omdat het verleden niet ongedaan gemaakt kan worden.

Keefe is schrijver en journalist. Ook is hij commentator voor de BBC. Zijn boek is prima vertaald door Hans E. van Riemsdijk.

ISBN 9789046825273 | Paperback | Nieuw Amsterdam | Omvang 495 blz. | mei 2019

© Henk Hofman, 11 juni 2019

Lees de reacties op het Forum en/of reageer. Klik HIER