Non-fictie

Ed van Thijn

18 adressen


Na het lezen van BM was ik een beetje huiverig om dit boek te lezen. In BM kwam Van Thijn over als een man die zichzelf geweldig vindt maar daar is niets van terug te vinden in 18 adressen.


De 18 adressen zijn de adressen waar Eduard (Eddy) ondergedoken heeft gezeten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Na jaren van verdringen van deze tijd en twijfelend of zijn herinneringen wel juist zijn besluit Ed van Thijn toch over deze periode te vertellen. Het verbaast hem dat sommige stukken absoluut verdwenen zijn terwijl andere gedeelten in zijn geheugen gegrift staan. Hij hoort vaak járen later verhalen van 'pleegouders' hoe de dingen zijn verlopen. Zijn moeder had hem ook veel verteld maar hij sloot zich toen nog af voor haar verhalen, hij kon ze nog niet aan. Ze laat hem een kistje na dat hij jarenlang niet open durft te maken. Eigenlijk was hij wel tevreden dat hij zich niet veel kon herinneren maar ogenschijnlijk kleine gebeurtenissen maakten dat het verleden zich toch steeds meer aan hem opdrong. Met het boek 'Het verhaal' maakte hij een begin met vertellen over zijn oorlogservaringen, maar dat boek ging toch meer over de periode na de oorlog.
In 18 adressen waagt 'Eddy' de sprong in het diepe, meer dan 50 jaar na de oorlog is hij zover dat hij dat kan. We lezen hoe Eddy van onderduikadres naar onderduikadres verplaats wordt.
Deze adressen zijn totaal verschillend. Van dame alleen en kinderloos echtpaar tot groot gezin, van benepen, klein behuisd tot ruime boerderijen, van katholiek tot streng gereformeerd, herinnert hij zich het scherpst het vertrek: de vlucht halsoverkop, maar ook de spanningen, de onhoudbare situaties, het gerucht van verraad. Eddy is van de 250 kinderen die onder de verzetgroep vielen de enige geweest die verraden is.
Duitsers vielen het toenmalige onderduikadres binnen, Eddy zat samen met een man verscholen in een muurkast waar een zware linnenkast voor was gezet. De Duitsers schreeuwden en vroegen waar zit die jood. Uit angst liet Eddy alles lopen. Hij wordt dan niet gevonden maar een paar dagen later zijn de Duitsers er weer en schuiven de kast opzij. Eddy wordt overgebracht naar een gevangenis in Zwolle. Daar is hij het enige kind. (Hij is dan 10 jaar).
Uiteindelijk overleven hij en zijn ouders de oorlog en dan rest hem de eeuwige vraag: 'waarom ik?"


Het is in een mooie sobere stijl verteld, juist de aarzelingen en de eerlijkheid van Van Thijn maken het boek zo ontroerend. Na de oorlog sloeg hij 4 mei liever over, wilde niet naar Auschwitz, te gruwelijk, te confronterend vond hij. Totdat iemand tegen hem zei, maar dat is dé plaats om onze doden te eren!
Aangrijpend vond ik dat het zo lang duurde voordat hij hierover kon vertellen, hoe hij langzaam zijn herinneringen toeliet. Hoe hij pas later besefte wat mensen voor hem gedaan hadden en het onbegrijpelijk vond dat zij daar zo laconiek over deden. Kortom, een enorm mooi boek.


Uitgever Augustus ISBN 9045700832 Verschijningsdatum 12/2004 Bindwijze Gebonden Aantal pagina's 94 blz.

© Dettie, 2 april 2005

Reageren? Klik hier!