Land van gebroken beloftes
- Dochters van Siberië -

Als kind al had ik een fascinatie voor het communistische Oostblok, en die fascinatie is na de val van de muur altijd gebleven en zelfs groter geworden want hoe pakt een land na zoveel jaren dictatuur en onderdrukking de draad weer op, en wat doet zo n geschiedenis met een volk en met mensen individueel.
Die vraag is eigenlijk precies waar dit boek over gaat.

Anna Brouwer, journaliste en filmaker reist met een jonge Russische vrouw genaamd Polja, Rusland door per trein. Van Moskou naar o.a Jekaterinburg, Krasnojarsk, Irkoetsk, en Siberie..
Ze proberen door te dringen in het gewone Russische leven..hoe mensen leven, wat hun geschiedenis is, wat mensen beweegt en motiveert, wat jongeren die daar wonen willen en wensen en denken en dromen. En dat levert een ontredderd beeld op van een land in verwarring. Het communisme blijkt grote sporen getrokken te hebben die niet zomaar weg gaan... de oude systemen van vriendjespolitiek en corruptie blijken nog gewoon te werken. Er is een groep nieuwe rijke Russen maar ook daar hangt de boel van corruptie en vriendjespolitiek aan elkaar. Angst en wantrouwen hebben hun sporen achtergelaten in mensen en hen vaak tot fatalistisch denkende slachtoffers gemaakt.

Mooi in dit boek is dat er behalve over het verloop van de reis verteld wordt over de levens van vier generaties Russische vrouwen.. Olga, de overgrootmoeder van Polja, die opgegroeid is toen de laatste tsaar nog leefde, Tamara, de oma van Polja, overtuigd communiste, Lara de moeder van Polja.. in de tijd na de Perestrojka snel rijk geworden, in mafia achtige toestanden verzeild is geraakt en naar Nederland is gevlucht om daar een nieuw leven te beginnen. En Polja..geboren en opgegroeid in Rusland en in haar puberteit naar Nederland gekomen.
Het verhaal van Tamara intrigeerde me het meest.. wat beweegt iemand om zo met hart en ziel overtuigd te zijn van het gelijk van het communisme en daar haar hele leven voor in dienst te stellen met alle gevolgen van dien.
Ik ben opgegroeid in de jaren tachtig, met de dreiging van het rode gevaar en heb later toen de muur viel de ontluisterende puinhopen achter het ijzeren gordijn tevoorschijn zien komen. Het heeft lang geduurd voor ik begreep dat de mensen die met het communisme begonnen overtuigd waren te vechten voor een betere en eerlijkere wereld. Tamara was overtuigd dat het communisme die betere wereld zou scheppen.
Wat mooi uitgelegd wordt is dat zij geloofde dat het socialisme twee fases had... de eerste fase ging gepaard met lijden en offers, maar daarna zou de tweede fase komen en zou de communistische maatschappij ontstaan waar geen onderdrukking, oorlog, honger of ongelijkheid meer zou zijn... die tweede fase is nooit gekomen, en dat heeft haar diep teleurgesteld. Machthebbers gingen met haar idealen aan de haal, maar dat het anders kan gelooft ze eigenlijk nog steeds.

Erg mooi beschreven ook is de ontwikkeling die Polina al reizend door maakt... vol mooie herinneringen reist ze af om Anna "haar" Rusland te laten zien, maar dat Rusland blijkt niet meer te bestaan, of heeft misschien wel nooit bestaan. Ze stuit op bittere moedeloze mensen... ook de jonge mensen van wie ze hoopt dat die Rusland op een nieuw spoor zullen trekken willen alleen maar weg, zijn aan de drugs of hebben vaak gewoon de energie en idealen niet om het anders te doen.

Het is geen boek om vrolijk van te worden, maar toch geen hele zware kost... het is vlot geschreven en er word een bepaalde afstand in stand gehouden waardoor je wel een goed beeld krijgt maar niet meegezogen word in de treurigheid.
Al met al een boeiend boek voor wie interesse heeft in Rusland, zijn mensen, zijn geschiedenis en zijn ontwikkeling.

Anna Brouwer (1946) is documentairemaker, en schrijft reisverhalen voor de Volkskrant en Marie Claire.
Dit is haar eerste publicatie in boekvorm.

Pocket | 457 Pagina's | Uitgeverij Muntinga | 2005 ISBN: 9041705635

© Wil

Reageren? Klik hier!