Geen hond die ernaar kraait
& andere onuitroeibare taalfouten
Friederike de Raat

Friederike de Raat was drie jaar lang hoofd van de eindredactie van NRC Handelsblad en nrc.next. In die functie kwam ze allerlei soorten taalfouten tegen. In de hoop anderen aan het denken te zetten schreef ze het succesvolle boekje Hoe bereidt je een paard? Dit boekje is daar een vervolg op. Het behandelt veel voorkomende taalfouten, een aantal basale regels met hun uitzonderingen en natuurlijk ook de nodige taalbloopers. Verder gaat het in op veel voorkomende vragen en op verandering van taalgebruik door de jaren heen. Hoe vervoeg je bijvoorbeeld werkwoorden van Engelse oorsprong, iets wat zeker in dit digitale tijdperk met al zijn nieuwe werkwoordsvormen tamelijk actueel is. Wat is de verleden tijd van werkwoorden als uploaden, of daten of emailen. Het levert soms visueel wonderlijke woorden op; Hij datete met elk leuk meisje dat hij zag bijvoorbeeld. Het ziet er niet uit, maar is desalniettemin keurig correct gespeld. Grappig is het voorbeeld van een moeder van een zoon van twaalf die op de telefoon van haar zoon de mededeling zag dat hij een meisje gelikt had. Ze stormt zijn kamer binnen, maar de schrik blijkt voor niets, hij had haar gewoon geliked op Facebook.

Ook altijd vermakelijk zijn de spaties. Een verkeerd geplaatste spatie kan de betekenis van een woord volkomen veranderen bijvoorbeeld bij woorden als het grote stedencongres, (grotestedencongres), een oud lid (oudlid) en oude kaaskroketten (oudekaaskroketten).
De meest besproken verkeerde spatie van dit jaar kwam op conto van het Rijksmuseum die ineens Rijks Museum op hun nieuwe logo hadden staan.

Andere veel voorkomende fouten komen ook aan bod, zoals de klassieke Tante Betje; het omkeren van persoonsvorm en werkwoordsvorm waardoor de zin niet meer goed loopt of er gegoochel ontstaat met tijdsaanduidingen; Straks heb ik een vergadering en moet ik nog veel voorbereiden, of we waren die dag in Zandvoort en begon het te stormen.

Verder blijkt ondergetekende zonder dat ze het wist vaak gebruik te maken van tangconstructies; een zin die moeilijk leesbaar wordt doordat delen die bij elkaar horen uit elkaar zijn getrokken. Grammaticaal kloppen zulke zinnen meestal wel, maar stilistisch zijn het ondingen. Er wordt veel te veel informatie in één zin gestopt zoals in dit fraaie voorbeeld hieronder;

“De langbenige en onwaarschijnlijk mooie in haar blauwgrijze minirokje van velours van een duur designerlabel uiterst sexy geklede langharige blonde goedgekapte vrouw stapte gracieus met haar strak door de stof van haar nauwelijks iets aan de verbeelding overlatende rok omspannen volle en ronde billen wiegend en nagekeken door veel hun nek verdraaiende afgetrapte spijkerbroek dragende slonzig geklede mannen met ranzige bierbuikjes en vettige overhemden over het trottoir."

Tot slot bevat dit boekje tal van verhaspeldingen en verkeerd gebruikte uitdrukkingen die altijd goed zijn voor het humeur; iemand die je het bloed onder de nagels vandaan zuigt, of een coach die er geen gehakt van weet te maken. (chocola). En natuurlijk de titel van dit boekje; Geen hond die er naar kraait.

Het is een boekje geworden wat tegelijkertijd leerzaam en vermakelijk is.
Een aanrader voor taalliefhebbers en in die categorie ook een erg leuk cadeautje met de decembermaand in zicht. Aan het einde van het boek staan voor de taalpuristen onder ons opdrachten waarmee je kunt testen of je de inhoud van alle regels goed tot je hebt genomen. Ik heb me er voor de zekerheid maar niet aan gewaagd.

ISBN 978 90 468 15960 Paperback 109 pagina's Uitgeverij Nieuw Amsterdam oktober 2013

© Willeke, 1 november 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER