http://benmacintyre.com

De spion en de verrader
Ben Macintyre

Dit boek over spionage tussen oost en west speelt in Koude Oorlog en de jaren daarna van de vorige eeuw en heeft direct al een spannend begin wanneer de geheime dienst afluisterapparatuur aanbrengt in de flat van hun spion Oleg. Hij wordt namelijk niet helemaal vertrouwd en daarom wil men zijn gangen volgen. Als goed getrainde spion heeft hij dit door en houdt er rekening mee.

Het wantrouwen is niet onterecht want Oleg heeft daarna een geheime ontmoeting met M16, de Britse geheime dienst want zijn hart ligt al langere tijd niet meer in het oosten:

‘de bouw van de Berlijnse Muur en het neerslaan van de Praagse Lente hadden hem verregaand beïnvloed en vervreemd; hij had voldoende westerse literatuur gelezen, wist voldoende van de werkelijke geschiedenis van zijn land, en had genoeg vrije democratieën gezien om te weten dat het socialistische nirwana zoals dat in communistische propaganda werd afgeschilderd een vreselijke leugen was’, pag. 83.

Oleg brengt belangrijke documenten op microfilm over naar M16 omdat hij toegang heeft tot veel vertrouwelijk materiaal. De KGB vermoedt echter een lek en haalt Oleg terug naar Moskou waar hij een lagere functie krijgt maar Oleg blijft toch in functie en wordt dubbelspion in Engeland. Hier blijft hij voor de KGB werken maar tegelijk sluist hij informatie naar de Britse geheime dienst door:

‘Gestaag werkte hij zich door zijn buitengewone reservoir aan onthouden feiten, stap voor stap, stukje bij beetje’, pag. 164. ‘Na drie maanden van debriefings had hij elk detail uit zijn herinnering prijsgegeven: het resultaat van de grootste ‘operationele download’ in de geschiedenis van M16, een verbazingwekkend precieze en uitgebreide kijk op de KGB, en de vroegere, huidige en toekomstige plannen ervan’, pag. 166.

De Britse geheime dienst ontdekt op deze manier dat haar Russische tegenstander minder gevaarlijk en professioneel is dan men voorheen dacht. Rusland verkeert vervolgens in de veronderstelling dat de Verenigde Staten een kernaanval van plan zijn. De relatie tussen oost en west komt hierdoor onder druk te staan en de positie van Oleg eveneens gedurende zijn werk in Londen. M16 voorziet hem vervolgens van zogenaamd ‘kippenvoer’ (niet heel belangrijke maar wel juiste informatie vanuit het westen). Wanneer Oleg dit daarna binnen de KGB kan delen, neemt zijn geloofwaardigheid weer toe.

Toch wordt hij op een gegeven moment weer naar Moskou geroepen waar men een onderzoek wil starten naar zijn integriteit. Oleg voelt zich in het nauw gedreven en besluit via Finland naar het westen te vluchten. Het wordt een spannende maar succesvolle ontsnappingstocht waarbij hun Russische achtervolgers het spoor bijster raken. Later volgt ook zijn gezin naar het westen.

Oleg is voor het westen van belang geweest: ‘De Amerikanen waren onder de indruk  en dankbaar. De Britten deelden met trots de expertise van hun sterrenspion. ‘De informatie van Gordiëvski was heel goed’, aldus Caspar Weinberger, minister van Defensie in de regering-Reagan’, pag. 364.

Dit boek wordt op de cover ‘Het grootste en spannendste spionageverhaal van de koude oorlog’ genoemd.

ISBN 978 90 225 8676 1 | Paperback | 412 pagina’s | Boekerij | november 2019
vertaling: Marieke van Muijden

© Evert van der Veen, 9 december 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER