Het meisje, de kat en het bos
Mala Kacenberg

Hartverscheurend en ontroerend is dit waargebeurde verhaal over een Pools-joods meisje dat tijdens de vervolgingen van de Duitsers in leven weet te  blijven, terwijl haar hele familie vermoord wordt.

De twaalfjarige Mala Szorer woont in Tarnogrod, aan de rand van een dennenbos. Zoals de meeste meisjes van haar leeftijd ging ze naar school, hielp ze haar moeder in het drukke huishouden met zes kinderen en als ze tijd over had bracht ze die door in het bos. Het gezin is streng orthodox, en ze leven eenvoudig. Mala is gelukkig:

‘Als iemand trouwde vierden we allemaal feest. Het maakte ons niets uit dat we altijd dezelfde jurk droegen, zolang we maar plezier hadden.’

Toch zal ze enkele jaren later verzuchten dat ze bijna jaloers is op de drie broertjes en zusjes die al jong stierven. Zij hoefden tenminste al die verschrikkingen niet mee te maken. Dat begon al vóór de Duitsers binnenvielen, omdat veel Polen antisemitisch waren en nu hun kans schoon zagen. Als de Duitsers eenmaal binnenvallen wordt het dorp een getto, de bevolking heeft geen voedsel meer, hun bezittingen worden afgepakt.
Er komen steeds meer maatregelen waardoor de joodse bevolking het leven zuur gemaakt wordt.

Als Mala met haar broer Yechiel op zoek gaat naar voedsel, komen er twee SS-officieren op hun pad die de twee kinderen zonder pardon neerschieten. Mala doet alsof ze dood neervalt, maar haar broer blijkt echt dood te zijn.
Niet veel later ziet ze hoe de andere gezinsleden bij elkaar gedreven worden samen met andere joden uit het dorp. Ze kan niet meer terug naar Tarnogrod, ze verstopt zich in het bos. Om aan eten te komen werkt ze af en toe, maar ze bedelt ook. Het enige gezelschap is de kat, die ze Malach noemt, ‘Engel’. Malach zal niet meer van haar zijde wijken, hij vindt haar steeds terug. Hij lijkt zelfs de weg te wijzen en haar af en toe te behoeden voor gevaar.

Enkele jaren zwerft ze rond door Polen, nauwelijks wetend waar ze is, of waar ze naar toe moet, maar op een wonderlijke manier – geholpen door een bijzondere kat – weet ze te overleven. Ze ontmoet veel welwillende mensen, en weet uit de handen van kwaadwillenden te blijven. Later doet ze zich voor als Pools meisje en laat zich naar Duitsland brengen om te werken. Daar is ze als de Amerikanen komen.

Mala heeft een voordeel: zij ziet er met haar blonde haren en blauwe ogen niet joods uit. Ze is een slimme meid en is min of meer tweetalig: van haar ouders leerde ze Jiddisch en Duits, op school Pools. Dit zal haar helpen op haar vlucht. Zij is een overlever, en ze is vastbesloten haar verhaal op te schrijven.

‘We zijn het aan de doden verschuldigd om de herinnering aan hen levend te houden door de wereld eraan te herinneren dat dit nooit vergeten mag worden. Want om de toekomst aan te kunnen, moeten we het verleden begrijpen.’

ISBN 9789044363371 | paperback | 288 pagina's | Uitgeverij House of Books | januari 2022
Vertaald uit het Engels door Els van Zon

© Marjo, 20 februari 2022

Lees de reacties op het forum, klik HIER