Wijsneus in de keuken
Julian Barnes
Deze schrijver van vele prijswinnende romans zoals o.a. Alsof het voorbij is, Flaubert’s papegaai, Engeland, Engeland en Arthur & George heeft in 2003 dit boek, Wijsneus in de keuken geschreven dat nu gelukkig ook in het Nederlands vertaald is.
Gelukkig omdat het een erg grappig boek is geworden waarbij ik soms zat te grinniken vanwege de herkenbaarheid. Barnes heeft geen kookboek geschreven ondanks dat hij een zeer verdienstelijke kok is maar beschrijft zijn verbazing of ergernis over kookboeken en de recepten daarin.
Barnes is een kookboekkoker. "Ik heb een heel precies boodschappenlijstje nodig en een kookboek met een vaderlijke toon. [...] In de keuken ben ik een angstige wijsneus. Ik houd me vast aan gasstanden en kooktijden. Ik vertrouw meer op instrumenten dan op mezelf. Ik betwijfel of ik ooit zal kunnen bepalen of een stuk vlees gaar is door er met mijn wijsvinger op te drukken. De enige vrijheid die ik me in een recept veroorloof, is wat kwistiger te zijn met een ingrediënt dat ik bijzonder lekker vind."
Met andere woorden, Barnes kookt graag maar volgens strikte regels. Hij vindt kookboeken waarin staat 'doe een scheutje, snufje, klontje, lepeltje of een wolkje' etc. een verschrikking. Wat is een scheutje? Een stuk of tien-twintig druppels zodat net iets bevochtigd is of een plens zodat de ingrediënten erin drijven? Wat is een snufje? Een paar korrels zout tussen de vingers over de ingrediënten strooien of een theelepeltje vol? Bij het lezen van deze gramschap, zoals hij het zelf noemt, begon het al te giechelkriebelen bij me. Zo herkenbaar! Hij schrijft precies wat ik zelf dan ook altijd denk. Moet een lepel afgestreken zijn of niet? Hoeveel is een klontje?
Een chirurg schrijft toch ook niet "Doe een scheut verdovingsmiddel in de slang en snijd een homp vlees af." roept Barnes verontwaardigd. Waarom in kookboeken dan wel?
Of... neem twee middelgrote uien en snijd ze fijn/snipper ze. Voor Barnes zijn er al gelijk twee problemen. Hoe groot is een middelgrote ui? en wat is het verschil tussen snijden en snipperen? Het zweet kan hem dan uitbreken, wat als er teveel ui in het gerecht zit en de uien te grof gesneden zijn? Gelukkig heeft hij wel de nuchterheid om te beseffen dat nog nooit iemand gedacht heeft, goh jammer die ui had wel fijner gesneden mogen worden... Een opmerking die me we weer breed deed grijnzen.
En dan hebben we het nog niet over de ingrediënten gehad. Hilarisch is het hoofdstuk waarin Barnes o.a. vertelt over een recept waarin staat 'neem 2,5 kg kerstomaatjes, snijd deze doormidden en lepel het vruchtvlees eruit'. Barnes rekent uit dat het 350 kerstomaatjes zijn, die doormidden maakt dat hij 700 kerstomaatjes moet uitlepelen. Nee, dat gaan we niet doen! roept hij dan. Hij lepelt ze niet uit...
Of kip ontbenen, ook zoiets, als dat in een recept staat hoeft hij al niet meer. Schrijf dan, ontdoe de kip van zijn botjes...
Bij het lezen van de sommige recepten die gewoon niet kunnen zat ik opnieuw te grinniken en te knikken, ja, ja zo is het! Bijvoorbeeld uit een kookboek met eenpansgerechten wilde Barnes de 'Karbonades met lof' bereiden, dat moest in een grote open pan. Natuurlijk heeft Barnes een grote open pan, zoals zoveel mensen. Maar een pan met twee karbonades erin is al aardig vol, als daar ook nog eens vier gehalveerde stronken lof bij moeten... dat past niet. En in de pan van de kok ook niet, gezien de foto met twee karbonades, zonder lof. Die pan is ook te klein! En die jus is bij hem niet zo mooi goudbruin als op het plaatje, dat kan ook helemaal niet met de middelen die gebruikt moeten worden, bromt Barnes
Ook het recept voor friet... die moet je voorbakken, uren af laten koelen en dan weer bakken... dat doet toch niemand!
Nog één voorbeeld: In een oud kookboek staat 17 pagina's lang hoe je
servetten kunt vouwen. De servetten moeten wel frisgewassen, licht
gesteven, gestreken, linnen servetten zijn, helaas... de schrijver heeft
ongesteven, katoenen servetten... dat feest gaat mooi niet door.
En zo staat het boek vol, met zelfspot geschreven, grappige verhalen, over o.a. ontploffende suiker, idiote kookattributen en oventemperaturen die zo laag zijn dat Barnes' oven die ovenstand niet eens heeft.
Kortom, een heerlijk gramschapboek, in mooie hardcover uitvoering, waar de kook(boek)liefhebber van zal genieten.
ISBN 9789045025322 Hardcover 144 pagina's Uitgeverij atlascontact 15 oktober 2013
Prima vertaald door Ronald Vlek
© Dettie, 16 november 2013
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER