http://peteramescarlin.com

Bruce Springsteen
Peter Ames Carlin

Peter Ames Carlin schreef de biografie van Bruce Springsteen. Het is niet het eerste standaardwerk wat over The Boss verscheen, maar wel het eerste wat in het Nederlands vertaald is. Carlin had voor dit boek toegang tot een grote kring ingewijden rondom Springsteen en sprak ook meerdere malen met hem zelf.

Het boek doet uitgebreid verslag van de jeugd van Springsteen tot en met het heden, al komen de laatste tien jaar van zijn carrière het minst uitgebreid aan bod.
Zijn jeugd daarentegen wordt uitvoerig beschreven. Hier ligt de basis van de man én de muzikant Springsteen. Een man uit een arbeidersmilieu met een getroebleerde jeugd. Zijn jongste kinderjaren brengt Bruce, samen met zijn ouders en zus, grotendeels door bij zijn grootouders, beschadigde mensen die al vroeg in hun leven hun dochtertje door een ongeluk verloren hadden en die Bruce zien als een vervanging van haar. Als zijn grootouders sterven stort zijn wereld, die weliswaar tamelijk disfunctioneel is, maar wel de wereld die hij kende, volledig in. Op school is hij een buitenstaander, erg op zichzelf en moeilijk te benaderen. Meer toeschouwer dan deelnemer, een rol die hij eigenlijk zijn leven lang vol gehouden heeft.

Cruciaal in de jeugd van Springsteen is de rol van zijn vader, een man met een alcoholverslaving en manisch depressief, al was dat laatste toen nog niet bekend. Pas vele jaren later wordt die diagnose gesteld, en vallen voor de dan al volwassen Springsteen de stukjes van de puzzel op zijn plaats. Tot die tijd dacht hij altijd dat het zijn schuld was dat zijn vader zo boos en niet te bereiken was. Wie de muziek van Springsteen kent, of wie de, vaak zeer persoonlijke, verhalen gehoord heeft die hij tijdens vroegere concerten vaak over zijn jeugd vertelde, wist al dat de relatie met zijn vader een thema in zijn werk is. Dit boek maakt des te meer duidelijk waarom dat zo is.

De jonge Bruce stort zich vol overgave in de muziek. Zes tot acht uur per dag, met een gedreven  toewijding de hij de rest van zijn leven zal houden,  speelt hij op zijn gitaar om het instrument volledig onder de knie te krijgen en al snel komen de bandje... Al vroeg in zijn muzikale leven komen er mensen op zijn pad die nog steeds met hem op het podium staan. Hun live optredens worden al snel legendarisch en zijn dat tot op de dag van vandaag.

Bruce schrijft in die eerste jaren veel over zijn jeugd en het leven wat hij om zich heen ziet gebeuren. Hij krijgt een platencontract en maakt twee albums, die lovende kritieken ontvangen en die hem tot de nieuwe Dylan verklaren. Toch hangt het er maar om of zijn derde album ooit zal verschijnen, er is net genoeg geld voor een voorschot voor één singel. Het is er op of eronder. Onder die druk schrijft Bruce de woorden op die alsmaar in zijn hoofd rond spoken; Born to run. De rest is geschiedenis. Toch waren de problemen toen nog lang niet voorbij. Bruce raakt verwikkeld in een jarenlang slepende rechtszaak met zijn producer Mike Appel over de rechten van zijn muziek en hij en de leden van zijn band hebben maar amper te eten in die dagen. Het contract voor Born to run wordt bij kaarslicht getekend omdat de elektriciteit is afgesloten, en hoewel er miljoenen lp’s verkocht worden blijft hun situatie nog lang behoorlijk karig. Bruce krijgt de rechten van zijn muziek terug maar zit met een miljoenenschuld. Toch keert langzaam het tij. Na Born to volgt het ene na het andere succesvolle album.

Na het overweldigende succes van Born in The USA in de jaren tachtig, verschijnt het persoonlijke Tunnel of love. Daarna gebeurt het voor de fans onwaarschijnlijke, Bruce stuurt de mannen van de E Street band naar huis en gaat met andere muzikanten op eigen kracht verder. Hij is bang voor het voorspelbare, hij wil de dingen niet op de automatische piloot blijven doen en vindt dat hij zichzelf en zijn fans verschuldigd is met iets nieuws te komen en de grenzen van wat hij kan en wil opnieuw uit te vinden. De leden van zijn band blijven verslagen achter. Springsteen maakt twee albums zonder de E Street Band, maar in 1999 roept hij zijn voormalige band toch weer bij elkaar voor de succesvolle Reunion Tour. Tot op de dag van vandaag spelen ze de sterren van de hemel, zij het helaas zonder de inmiddels overleden toetsenist Danny Federici en “big man” saxofonist Clarence Clemons. Verliezen die hard inslaan bij de band. Een van de ontroerendste passages van het boek beschrijft hoe Bruce aan het bed van Clemons zit, die door een hersenbloeding getroffen is. De artsen kunnen hem niet meer redden en terwijl de apparatuur uitgeschakeld wordt, pakt Bruce zijn gitaar en zingt drie uur lang om het vertrek van zijn vriend van deze aarde te begeleiden.

Bruce wordt een icoon, de stem van zijn generatie en de held van de arbeidersklasse met nummers over gewone mensen, over de donkerheid en de onzekerheid van het bestaan, maatschappijkritisch vaak en de laatste jaren op albums als The Rising en Wrecking ball  ook erg op de actualiteit gericht. Maar bijna altijd met hoop in het refrein, altijd met licht aan het eind van de tunnel.
Wat als een rode draad door het boek loopt is Springsteens soms bijna maniakale gedrevenheid en perfectionisme en zijn onuitputtelijke energie. Regelmatig wordt er járenlang aan een nieuwe plaat gewerkt tot iedereen er horendol van wordt. Het eindresultaat van  Born to run wordt door een gefrustreerde Springsteen zelfs in een zwembad gegooid. Streng voor anderen, nog strenger voor zichzelf. Iemand ook, die weet heeft van de donkere kanten van het bestaan, depressieve periodes kende, jarenlang therapie heeft gehad en medicatie gebruikte. Bruce weet dat door zijn genen en zijn jeugd zijn hersenen zo werken dat hij altijd behoed moet zijn voor problemen:

“Je leert ermee leven, maar je moet inzien dat je aan het basismateriaal niets kunt veranderen,’zegt hij. Deze zaken zullen in mijn leven altijd een rol spelen. Daar moet ik realistisch over zijn. En ik moet op mijn hoede blijven.”

Niet altijd de makkelijkste man om mee te werken, iedereen van de band heeft zijn verhaal over een moeilijke periode in hun relatie met Bruce, maar ook een zeer betrokken, toegewijde en loyale man. Het is niet voor niets dat een groot deel van de mensen met wie hij begon nog steeds tot zijn directe omgeving en vriendenkring behoren.

In vergelijking met de eerdere biografie van Springsteen door David Marsh, is dit boek veel objectiever. Dat maakt het beeld van hem completer en genuanceerder en “echter” als mens. Het boek leest ook nog eens als een jongensboek. Kortom, een absoute aanrader voor iedere muziekliefhebbers. Met een eervolle vermelding voor onze eigen Anton Corbijn die de prachtige omslagfoto maakte.


ISBN 978 94 016 0086 6 Paperback 360 pagina's  Xander uitgevers mei 2013
Vertaling Robert Neugarten

© Willeke, 19 augustus 2013

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER