http://www.barackobama.com

De beste toespraken van Barack Obama
Geselecteerd door Lars Duursma
Barack Obama

Het is heerlijk om deze toespraken te lezen. Het zijn, zoals we achter op het boek vermeld zien staan, de beste toespraken van president Obama, de man die we nu al missen. Dat we hem zo missen wordt uiteraard mede veroorzaakt door zijn opvolger, die het ene beschamende optreden na het andere in het openbaar begaat. Al zouden veel opvolgers er moeite mee hebben gehad Obama te evenaren in zijn redenaarskunst, de huidige president Trump slaat wat dat betreft wel alles.

In het boek zijn, naast de vaak indringende en zelfs ook ontroerende toespraken van Barack Obama zelf, ook twee indrukwekkende toespraken van zijn vrouw Michelle opgenomen. De toespraken zijn gerangschikt in chronologisch volgorde. Uitermate knap is hoe in veel van de toespraken het grote onderwerp wordt verbonden met persoonlijke opvattingen en ervaringen van Obama of zijn staf zelf, maar ook van gewone Amerikanen. Een voorbeeld hiervan vinden we in de toespraak die Obama houdt op de Democratische Conventie op 27 juli 2004.

Hij begint met een beschrijving van zijn familieachtergrond, hoe zijn voorouders geloofde in het Amerika dat kansen biedt aan iedereen, ongeacht zijn of haar afkomst. Dat ook John Kerry gelooft in dat Amerika en Kerry, net als Obama, vindt dat de welvaart niet slechts aan een handvol Amerikanen ten goed mag komen, omdat Amerikanen één zijn. Obama vervolgt dan zijn toespraak met voorbeelden op de kleine schaal, het kind uit de South Side in Chicago dat het recht heeft om te leren lezen, een bejaarde die recht heeft op medicijnen en daarvoor niet moet kiezen tussen het betalen van de huur of de aanschaf van die medicijnen, ook, zo vermeld de president nog, al is die bejaarde niet de oma van Obama.  Ten slotte meldt hij  dat een Arabisch Amerikaans gezin niet gearresteerd kan worden zonder dat zij een advocaat kunnen raadplegen of geen recht hebben op een eerlijk proces. Dat, zo meent Obama, is dan een schending van zijn mensenrechten.

De laatste taalconstructie, die hier wordt gebruikt is cruciaal in hoe dit overkomt bij de toehoorder. Als het om de mensenrechten gaat van Obama en die zijn gelijk aan de mensenrechten van het Arabisch Amerikaans gezin, dan zijn de leden van het Arabisch Amerikaanse gezin gelijk aan Obama, aangezien zij allen Amerikanen zijn. Het lijkt bijna als een wiskundige vergelijking, er daardoor kan er geen andere uitkomst zijn.

Dit poëtische taalgebruik, maakt de toespraken van Obama zo mooi, maar zorgen er ook voor dat ze worden gehoord omdat hij volstrekt duidelijk is in wat hij bedoelt. Daarbij zet hij mensen daadwerkelijk aan tot nadenken met zijn zorgvuldig gekozen woorden. Een ander voorbeeld hiervan is zijn toespraak met de titel Een volmaakte eenheid over ras en racisme van 18 maart 2008.
Opnieuw vertelt hij over zijn achtergrond met een Keniaanse vader en een blanke moeder uit Kansas. "Ik heb broers, zussen, nichten, neven, ooms en tantes in alle rassen en kleuren, verspreid over drie continenten." Zijn conclusie is dat Amerika daardoor meer is dan de optelsom van zijn delen: dat het Amerikaanse volk daadwerkelijk uit velen één zijn. Daarmee laat Obama zien dat hij alle Amerikanen wil verbinden tot één volk en de mensen niet tegen elkaar wil uitspelen.

Een andere manier waarop hij zijn gehoor wil vangen is door zichzelf als voorbeeld te stellen in hoe je die verbinding kunt realiseren, zoals in de toespraak met de titel Hoe goed heb ik zijn lessen in mijn eigen leven toegepast? Het gaat hierbij over de lessen van Nelson Mandela en Obama sprak deze woorden naar aanleiding van het overlijden van Nelson Mandela tijdens de herdenkingsdienst op 10 december 2013.

Heel indrukwekkend zijn ook de begrafenistoespraken die in het boek zijn opgenomen. De ene uitgesproken voor Beau Biden, de zoon van Obama's vice-president Joe Biden. De andere voor de slachtoffers van de schietpartij in een kerk in Charleston, waarbij Obama tijdens de plechtigheid het prachtige Amazing Grace inzet. 

Het boek wordt afgesloten met zeven tips van Lars Duursma om te leren speechen als Obama. Kort gezegd komt het neer op een heldere boodschap, je eigen woorden en taalgebruik hanteren (met een door Lars Duursma gegeven waarschuwing aan Jesse Klaver), de toespraak persoonlijk maken, maar het publiek centraal stellen, woorden gebruiken die beelden oproepen, toewerken naar een climax, zorg dat je toespraak swingt en, ten slotte, draag hem sprankelend voor.

Voor wie niet zelf een toespraak wil of hoeft te houden, kan door dit boek te lezen altijd nog erg genieten van die van Obama zelf.

Barack Obama (1961) was van 2009 tot 2017 president van de Verenigde Staten. Als eerste zwarte president werd hij bij zijn verkiezing in 2008 haast als messiaanse held binnengehaald. Hoewel ook hij niet zomaar de grote binnen- en buitenlandse problemen kon laten verdwijnen, zal hij zeer worden gemist: om wie hij was, om waar hij voor stond, en vanwege zijn vermogen om in alle omstandigheden de juiste woorden te vinden.

Lars Duursma verzorgde het voor- en nawoord van dit boek. Hij is speechexpert en voormalig wereldkampioen debatteren. Hij coacht vanuit zijn eigen trainingsbureau Europese leiders in de politiek en het bedrijfsleven. In 2008 en 2012 voerde hij campagne voor Obama.

ISBN 9789460034862 | Paperback | 320 pagina's | Uitgeverij Balans | februari 2017
In het Nederlands vertaald door: Fred Hendriks, Miebeth van Horn, Arjen Mulder, Inge Pieters, Maaike Post, Anne-Marie Vervelde en Marten de Vries

© Ria, 5 april 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Barack Obama
Dromen van mijn vader
Barack Obama

Er zijn vermoedelijk weinig mensen in de wereld die niet weten wie Barack Obama is. De eerste zwarte President van de Verenigde Staten. Toen hij dit autobiografische boek schreef was dat echter nog geenszins het geval. Hij schreef dit boek tijdens zijn rechtenstudie met als doel met zijn verhaal een licht te werpen op de kloof tussen rassen die zo kenmerkend is voor Amerika. Toen hij tien jaar later in 2004 senator werd in Illanois, werd het boek opnieuw uitgegeven, in een beduidend grotere oplage, maar het werd pas echt een wereldwijd succes na zijn nominatie en verkiezing tot het presidentschap.

Het feit dat het boek geschreven is in zijn studententijd en niet als pr stunt in een of andere verkiezingsstrijd maakt het boek voor mij meteen een stuk oprechter. Het zal in die verkiezingstijd ongetwijfeld gebruikt zijn, zo naïef ben ik nu ook weer niet, maar het is niet om die reden geschreven. En het is, ik kan niet anders zeggen, een opmerkelijk eerlijk boek. Geschreven door een jonge student in de VS, die worstelt met  het half zwart, half blank zijn, in een wereld die denkt in rassen. Een jongen die niet weet wie hij nu werkelijk is, en die op zoek gaat naar zijn wortels. Obama,  die vooral opgegroeid is bij zijn blanke grootouders in Hawaï, woonde vervolgens enkele jaren in Indonesië bij zijn blanke moeder en haar toenmalige man, en werkte daarna één van de zwarte achterstandswijken van Chicago. En altijd was er op de achtergrond bij wat hij ook deed en dacht die afwezige zwarte vader, over wie hij alleen maar mythische geïdealiseerde verhalen gehoord had. En zelfs als zijn vader uiteindelijk kennis komt maken en tijdelijk even in het leven van de jonge Barack verschijnt, blijft hij nog ongrijpbaar. Pas als zijn vader al overleden is, en Obama in contact komt met zijn halfzus, krijgt hij een beter en completer beeld van zijn vader. Een niet altijd rooskleurig beeld. In die tijd is hij werkzaam in een zwarte achterstandswijk, hij probeert daar  projecten van de grond te krijgen en mensen in wijken actief te betrekken. Hij ziet hier letterlijk de uitzichtloosheid, de armoede en de straatbendes. In de loop van de tijd verandert hij van een afstandelijke toeschouwer in een betrokken activist. Maar toch blijft zijn verleden roepen en uiteindelijk besluit hij, net  voor hij  aan zijn rechtenstudie begint, op zoek te gaan naar zijn wortels in Kenia, waar zijn vader vandaan kwam.
Daar blijkt er een bijna onontwarbare kluwen van halfbroers en zussen te zijn. Zijn vader had in zijn leven meerdere kinderen bij drie verschillende  vrouwen, en er blijkt ook nog een stroom  van tantes, ooms, oudtantes, oudooms en andere verre verwanten te zijn, allemaal met hun eigen ingewikkelde relaties, en hun verwachtingen van Barack.
Leuk voor ons, die Obama vooral uit de periode van zijn presidentschap kennen, is dat ook de Oma die net voor zijn beëdiging als president overleed en die in de campagne regelmatig in het nieuws was, ook in het boek opduikt. Uiteindelijk helpt deze reis hem in het reine te komen met zijn vader en met zijn eigen identiteit; een half zwarte, half blanke man met wortels in Hawai, in Indonesie, in Chicago, maar zeker ook in Kenia.

Zoals ik al zei, een opmerkelijk eerlijk boek. Obama zal vast niet het achterste van zijn tong hebben laten zien, maar de af en toe onverholen kritiek op de tweedeling in Amerika doet weldadig aan, en ook de jointjes en drank uit zijn studententijd worden niet doodgezwegen. Misschien heb ik een iets te patriottisch en puriteins beeld van Amerika, maar het leek  me voor Amerikaanse begrippen tamelijk openhartig.  Verder schetst het vooral het beeld van een met zijn identiteit worstelende jonge man die niet goed weet wat er van het verwacht wordt. Een coming  of age- verhaal dus, zoals er waarschijnlijk heel veel  zijn te vertellen, maar die je, omdat het om een van de machtigste mannen op aarde gaat toch net even anders leest.
Mijn toch al aanwezige sympathie voor de goede man wordt in dit boek wel bevestigd, vooral door de periode dat hij echt letterlijk met zijn poten in de modder werkt in Chicago. Iemand die niet vanaf de zijkant iets roept, of door rijke oliedollars in het Witte huis is gekomen, maar die de onderkant van de samenleving met eigen ogen heeft gezien.
Die samenleving dan ook werkelijk veranderen blijkt in de politieke arena van 2012, met alle politieke tegenwerking nog niet zo makkelijk, maar dáár worden in de toekomst vast weer hele andere dikke biografieën over geschreven.


ISBN 9789045015101 Paperback  416 pagina's | Atlas Uitgeverij | november 2008
Met illustraties. Vertaling  door Joost Zwart

© Willeke, 15 februari 2012

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER