Zuid-Nederlandse miniatuurkunst
De mooiste verluchte handschriften in Nederlands bezit
Anne Korteweg en Anne Margreet As-Vijvers


Van 23 februari - 3 juni is er in het Catharijneconvent in Utrecht een tentoonstellling van 90 miniaturen (boekverluchtingen) uit de zuidelijke Nederlanden, daterend uit de 10 - 16e eeuw. Ze geven een fraai beeld van het middeleeuwse leven in die tijd, waren een praalobject van de aristocratie, functioneerden in de eredienst of dienden voor privédevotie.

Op een miniatuur in een psalter in Canterbury, van ongeveer 1160, zien we een copiist aan het werk.

Veel middeleeuwse boeken hadden een liturgische functie: brevier (gebeden en lezingen), koorboek, evangelieboek, bijbel. Op pag 68 en 69 staan fraaie voorbeelden van koorboeken met in de hoofdletters een afbeelding van de doop van Christus en de opstanding, passend bij de gezongen tekst. 
Op pagina 70 zijn twee bladzijden uit het missaal van een edelman opgenomen met een paginagrote afbeelding van de kruisiging. Het boek dateert van 1360 - 1366.


Een boek van een geheel karakter is de Spiegel Historiael van Jacob van Maerlant, van 1320 - 1330 dat behoort tot de hoogtepunten van de middeleeuwse literatuur, pag 77.

Schitterend zijn de bladzijden uit een Vlaams gebedenboek uit ongeveer 1410, met een paginagroot tafereel van Christus' geboorte, pag 88.

Getijdeboeken bevatten gebeden voor leken, veelal gericht aan Maria en bevatten vaak miniaturen van Christus' geboorte of zijn lijden. Getijdenboeken zijn er ook voor kinderen die zo leerden lezen. Het boek bevat een aantal fraaie miniaturen uit deze boeken.

Voor het vervaardigen van handschriften was de samenwerking van verschillende ambachten nodig: perkamentmaker, copiist, miniaturist. Van de laatste werkten er dikwijls meerdere tegelijk aan een handschrift omdat dit zeer tijdrovend werk was en men hier veel aandacht aan besteedde. Dit boek laat ons dat overtuigend zien en toont de indrukkwekkende schoonheid van deze kleine 'schilderijtjes'.

Zie ook het inkijkexemplaar

ISBN 9789462582491 | Paperback met flappen | 384 pagina's | Uitgeverij Wbooks | maart 2018

© Evert van der Veen, 18 mei 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER