In Birkenau haatte ik niemand
Het jongste kind dat Mengeles experimenten overleefde, vertelt haar verhaal
Lidia Maksymowicz & Paolo Rodari

In deze aangrijpende memoire kijkt Lidia Maksymowicz terug op haar leven. Zij is één van de anderhalf miljoen mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau verbleven en één van de zevenduizend die nog leefden toen het kamp bevrijd werd.
Hoe is het gelukt om als driejarig meisje de verschrikkingen van het kamp en de afschuwelijke experimenten op haar lichaam door kamparts Mengele te doorstaan?
Zelf schrijft ze hierover:

Hij voelt aan mijn armen en dan aan mijn benen. Ik ben drie jaar, maar lijk ouder. Ik ben een beetje stevig. Flink. En sterk. Ik ben perfect voor hem.
Hij beveelt me mijn moeder los te laten.
Ik moet met hem mee.
Ik ben van hem.
Ik weet niet wie hij is, maar daar kom ik al snel achter.
Als ik eenmaal binnen ben, leggen ze het me uit: ik ben gekozen door dokter Josef Mengele. Ik herinner me die naam goed: Mengele. Iedereen heeft het over hem. Mengele is alom aanwezig. Vanaf die dag wordt hij deel van mijn leven. Heb ik geluk? In zekere zin. Hij heeft me nodig voor zijn experimenten, maar wel levend.

Waarom heeft zij in tegenstelling tot zoveel andere kinderen het kamp overleefd? En wat zijn de gevolgen van het kampleven tijdens de rest van haar leven voor haar en haar omgeving geweest?

Met de hulp van Vaticaan-correspondent Paolo Rodari beschrijft ze hoe ze in het kamp terecht gekomen is als niet-Joodse, hoe ze de tijd doorgekomen is en hoe haar leven na de bevrijding eruit gezien heeft.
Heftig en rauw, dat zijn de woorden die in mij opkomen als ik deze memoire uit heb.
Een autobiografie die iedereen zou moeten lezen al is het maar om te herhalen wat de paus in zijn voorwoord op dit boek schrijft:

Waarom praten we nog over? Omdat het moet: we moeten ons blijven herinneren. Nu en voor altijd, als een mantra voor het derde millennium. Het belangrijkste is de herinnering, die als we haar levend houden ervoor kan zorgen dat onze democratie bewaard blijft. Wie vergeet, is vatbaarder voor intolerantie en gewelddadigheid.

 
ISBN 978 90 239 6098 0| NUR 302 | Paperback| 173 pagina’s | Uitgeverij Mozaïek| maart 2023
In Birkenau haatte ik niemand is vertaald door Esther Smit-Schiphorst & Pauline van Roijen.

© Els ten Voorde, 23 maart 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER