https://www.niallferguson.com

Rampspoed
Politiek ten tijde van catastrofe
Niall Ferguson

Een echte allesvernietigende ramp heeft ons nog niet getroffen, maar uiteindelijk gaan we allemaal dood. Of dat zal gebeuren terwijl we rustig in ons eigen bed liggen of dat we de dood zullen vinden door toedoen van een ramp, niemand die het weet. Hoewel er rampen zijn die je kunt vermijden (niet gaan wonen op een gekende breuk in de aardkorst of in de buurt van een vulkaan) zijn helaas de meeste rampen niet te voorspellen.

Michelle Wucker maakt een onderscheid tussen iets wat ‘gevaarlijk, duidelijk en zeer waarschijnlijk’ is - dat noemt ze dan een grijze neushoorn – en zwarte zwanen: een gebeurtenis die ‘op basis van onze beperkte ervaring onmogelijk lijkt’.
Grijze neushoorns zijn bijvoorbeeld de orkaan Katrina, bosbranden en watertekorten. En de coronacrisis  is net als de Eerste Wereldoorlog een zwarte zwaan.

Kunnen we voorbereid zijn? Soms wel: een vulkanische berg vertoont meestal tekenen, en ook uitbraken van een pandemie wordt vaak voorspeld. Maar helaas worden deze voortekenen vaak genegeerd. En daar komt de politiek om de hoek kijken, want beslissingen worden genomen door leiders, door regeringen.
Die hebben het in onze moderne wereld moeilijker dan ooit vanwege de media. De infodemie noemt Ferguson het: via de sociale media kwam er een enorme hoeveelheid informatie, waaronder veel nepnieuws, de voedingsbodem voor complottheorieën.
Leren we dan niet van de geschiedenis? Waarom luisteren we niet naar wetenschappers die een ramp voorspellen?
Hoe moeten we een volgende crisis aanpakken om deze hoeveelheid slachtoffers te voorkomen?

‘We moeten dringend leren uit deze rampen-stroom en waarvan de economische gevolgen erger zijn dan de gevolgen voor de gezondheid.’

Natuurlijk gaat Ferguson uitgebreid in op de coronacrisis, hij behandelt alles wat goed gegaan is, maar toch vooral alles wat fout gegaan is. En wie of wat volgens hem de schuld daarvan is. Een deel van de schuld legt hij bij scholen en universiteiten.

‘Ze moeten dringend een ommekeer maken en beginnen met leren denken over kritisch denken… Maar ze zijn besmet met kapitalistisch denken, gesteund door een liberale ideologie die het hoogste belang toewijst aan het individu. (“Ikzelf ben het belangrijkst onderdeel van de maatschappij”, ik moet het “maken”. De zelfhaat die ontstaat als blijkt - in de meeste gevallen - dat dit niet kan en men dus een mislukkeling is, voedt de ommekeer naar rechts en het geloof in de machtige man en totalitaire regimes). ‘

Dit omvangrijke boek zit vol met feiten en wetenswaardigheden. Het is niet zo dat het daardoor lastig leest, integendeel, het leest als een trein, maar doordat je een boek als dit in stukken leest ben je vaak al weer vergeten wat je eerder las. Niall Ferguson put uit meerdere disciplines, waaronder geschiedenis, economie, geneeskunde en netwerkwetenschap om zo een historisch overzicht te bieden waaruit we lessen moeten leren voor de toekomst.

Niall Ferguson (1964, Glasgow) is historicus. Hij is gespecialiseerd in financiële en economische geschiedenis, vooral in verschijnselen als hyperinflatie en obligatiemarkten en verder kolonialisme en cultuurgeschiedenis.

ISBN 9789048859023 | Paperback | 528 pagina's | Uitgeverij Hollands Diep | juni 2021
Vertaald uit het Engels door Frans Reusink

© Marjo, 24 september  2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER