Diva
Erik Brouwer

Diva zou zomaar een roman kunnen zijn over een vrouw die van haar vader met een man binnen haar milieu zal moeten trouwen. Die vrouw weigert haar vaders wens op te volgen en vlucht vervolgens naar Amerika. Ze droomt namelijk van een carrière als filmster... Alleen is de vrouw in dit boek geen romanfiguur, ze heeft echt bestaan.

Haar naam was Julie Henriëtte Goudeket, dochter van de welgestelde joodse diamantair Mozes Wolf Goudeket. Zij vertrok, zonder dat iemand het wist, op 25 jarige leeftijd op dinsdag 15 mei 1917 per stoomschip vanuit Rotterdam naar New York. De SS Noordam was het laatste schip dat de route nog durfde te varen. De Noordzee lag vanwege Wereldoorlog I vol met mijnen en U-boten.  "Ze verlangde naar een leven met dezelfde mogelijkheden als een man of christen en hoopte in het beloofde land Amerika haar droom een beroemd actrice te worden waar te maken." Niemand kon haar commanderen, ook haar vader niet, en liet met plezier haar benauwende leven en familie in Amsterdam achter.

Ze neemt na aankomst haar intrek in het Martha Washington Hotel for women only waar zo'n vierhonderd vrouwelijke gasten logeerden. Daar wisselt ze onmiddellijk  de haar toegewezen kamer om voor de duurdere suite, hoewel ze weinig geld heeft. Ondanks haar fragiele gezondheid - ze had geestelijke inzinkingen - werkt Jetta Goudal, zoals ze zich in Amerika noemt, heel hard. Ze schrijft toneelscenario's, maakt haar eigen kleding enz. Als naar haar afkomst wordt gevraagd, antwoordt ze met een zwaar Frans accent dat ze geboren is in Versailles en op een paar honderd meter afstand woonde van het paleis en dat haar verloofde gesneuveld is. Ze verzon dus haar eigen achtergrond, ze zal haar hele verdere leven nooit vertellen dat ze joods is en Dutch (wat zo lijkt op het gehate Deutsch).

Jetta heeft een natuurlijke manier van zichzelf presenteren. Niemand twijfelt aan haar afkomst, met overtuigende flair wandelt ze overal binnen, alsof ze daar een graag geziene gast is.  Haar  tactiek werkt... Op het toneel valt ze eveneens op, ze wordt gevraagd voor filmrolletjes - het is nog de tijd van de stomme films - en ook hier weet ze de aandacht op zich te vestigen. Uiteindelijk groeit ze uit tot een grote ster die zich kan meten met Greta Garbo, Gloria Swanson, Rudolph Valentino, Charlie Chaplin of andere grote sterren uit die tijd.

De schrijver zet een vrouw neer die indruk maakt door haar sterke wil en overtuigingskracht. Voor niemand buigt zij, voor niemand gaat ze opzij. Ze maakt voor de films haar eigen kleding en bemoeit zich - tot grote ergernis van velen - met het script. Vaak heeft ze wel gelijk en voegen haar veranderingen toe tot het succes van een film. Ze is een vrijgevochten vrouw, je zou haar in deze tijd een feministe noemen. Ze vecht voor alles en gaat niets uit de weg, ze gaat uiteindelijk middels een rechtszaak zelfs de confrontatie aan met haar ontdekker de grote Cecile B. De Mille - hij verbrak haar contract -. Haar advocaat zei: 'Kind, zelfs bij winst verlies je.' Hij kreeg gelijk, ze won, maar geen enkele filmstudio wilde meer met haar werken. Ze werd binnenhuisarchitecte. Samen met haar man Harold Grieve verzorgde ze met veel succes de interieurs van de zeer welgestelde mensen in Amerika.

Jetta wil niets meer met haar vader te maken hebben. Wij lezen in aparte hoofdstukken hoe het de familie Goudeket vergaat o.a. rond de beurskrach en de fatale afloop voor velen in WO II. Iets wat Jetta niet weet. In Amerika blijft zij de mysterieuze vrouw die weinig tot niets van haar herkomst en privéleven blootgeeft. Niemand weet iets over haar en als er al een vermoeden is dan ontkent ze de geruchten met een enorme stelligheid.

Het is een boeiend verhaal, hoewel een enkele keer de verhalen over Jetta's koppigheid net iets te lang duren maar het is wel de waarheid. De schrijver mist de soepele schrijfstijl van bijvoorbeeld Annejet van der Zijl maar dat neemt niet weg dat hij een zeer goed leesbaar en interessant verhaal heeft neergezet. Hoe meer je over Jetta te weten komt, hoe geboeider je raakt, zeker het verhaal over Jetta op oudere leeftijd is bijzonder. Het is een vrouw met een sterke kop op haar frêle lijf maar ze is geen egoïste, dankzij haar is er bijvoorbeeld wel een vakbond voor auteurs opgericht, ze deed verder veel liefdadigheidswerk en vroeg aandacht voor goede doelen.
Het was een vrouw die wist wat ze wilde en dat ook voor elkaar kreeg. Erg imponerend! (Ze is de eerste en enige Nederlandse actrice met een ster op de Hollywood Walk of Fame.)

Erik Brouwer heeft enorm veel werk verricht om informatie in te winnen over Jetta Goudal (1891-1985) Achterin het boek staan uitgebreide toelichtingen over de herkomst van zijn informatie, - Brouwer heeft o.a. veel mensen gesproken die haar gekend hebben - en de bibliografie met geraadpleegde bronnen is indrukwekkend. Kortom bijzondere vrouw, bijzonder boek! Vooral lezen!

ISBN 9789082837407 | Paperback met foto's | 352 pagina's | Uitgeverij Bern | oktober 2018

© Dettie, 20 januari 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER