Regel
Richtsnoer voor monastiek leven
Benedictus van Nursia
Vincent Hunnik, Thomas Quartier en Guerric Aerden ocso (red.)

Dit boek is zowel wat de inhoud aangaat als wat de vormgeving betreft een parel. Het boek is het tastbare eindproduct van liefde voor en toewijding aan een oude, maar rijke traditie. Dat is de traditie van het Middeleeuwse monastieke leven. Het contrast met onze tijd is immens. Hoewel Europa mede vorm heeft gekregen met het christelijke gedachtegoed als bron, is er vrijwel geen verbondenheid meer met dit verleden.

Monastiek leven betekende ontzag hebben voor God en leven volgens Zijn voorschriften. ‘De mens moet bedenken dat God te allen tijde op hem neerziet’ (blz. 72). Ontzag voor God, Die heilig is, moet niet alleen de kloosterling, maar alle mensen brengen tot een houding van nederigheid en de bereidheid Zijn wetten te gehoorzamen. In de prachtige Inleiding staat het zo: ‘De mens wil vrede, maar maakt oorlog. Het hart is een strijdtoneel, ten prooi aan zwakheid en allerlei tegenstrijdige krachten. Wie vrede wil, moet zich toeleggen op gehoorzaamheid, zwijgzaamheid en nederigheid’ (blz. 25).

Gehoorzaamheid in plaats van verzet. Zwijgzaamheid in plaats van protest. Nederigheid in plaats van opstandigheid. Hier staat niet de rationele mens centraal, die uitgaat van rede en wetenschap, zelfontplooiing en autonomie, kritisch denken en inspraak. Vanaf het tijdvak van de Verlichting is het ene wereldbeeld vervangen door het nieuwe.

De Regel van Benedictus van Nursia (ca. 550-450) geeft richtlijnen voor het leven in een klooster. Het gaat over de abt en hoe die leiding moet geven. Het gaat over monniken die blijmoedig en gezwind gehoor moeten geven aan de leiding van de abt. De Regel behandelt hoe het kloosterleven in het teken moet staan van gebed en lofzang, afgewisseld met het dagelijkse werk.
De Regel geeft aanwijzingen voor de kleding van de monnik, de gastvrijheid die aan reizigers aan de dag moet worden gelegd, de omgang met armen en zieken.

De basis voor de Regel is de Bijbel. Alle regels moeten geworteld zijn in Bijbelse voorschriften, maar met wijsheid worden toegepast, rekening houdend met mogelijkheden en beperktheden van de individuele monnik. Tegelijk zijn de richtlijnen van Benedictus zo heilzaam dat ze toepassing verdienen in ieders leven, ook al ben je geen monnik. Wij leven in verwarrende tijden. Dat was toen niet anders. Maar wie deze levensweg volgt ‘zal gemakkelijker in balans blijven en harmonieuzer en evenwichtiger in het leven staan’ (blz. 13). Dat maakt het waardevol dat deze bron uit een ver verleden voor de hedendaagse mens weer toegankelijk is gemaakt.

Het kernwoord van de Regel is Liefde en die liefde uit zich in zorg voor elkaar en de wereld om ons heen.  De Regel structureert het dagelijkse leven. Het klooster is als een school, waarin de monnik levenslang wordt opgeleid en gevormd.

De Inleiding plaatst de Regel in zijn historische en theologische context. De vertaling is onberispelijk. De bibliografie, het tekstregister en het thematisch register maken het boek compleet.

Een heel mooi boek!

De samenstellers zijn: Vincent Hunnik (universitair docent), Guerric Aerden (cisterciënzermonnik in de abdij van Westmalle), Thomas Quartier (oblaat van de Willibrordsabdij in Doetinchem [een oblaat heeft geen gelofte afgelegd], Krijn Pansters (historicus en theoloog). De fraaie Inleiding is geschreven door Guerric Aerden. De vertaling is van Vincent Hunnik.

ISBN 9789460360602 | Hardcover met leeslint | Omvang 182 blz. | Uitgever Damon | december 2020
Vertaald door Vincent Hunnik

© Henk Hofman, 4 december 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER