De strijd van Dasar
Tekst: Peter Vervloed
Illustraties: John Rabou

Een boek uit de serie Terugblikken. Terugblikken is een  serie prentenboeken en leesboeken die aansluiten bij de canon van de Nederlandse geschiedenis. Naast mooie illustraties en spannende verhalen bevatten de leesboeken en prentenboeken ieder ook een aantal informatieve bladzijden over het betreffende tijdvak of de tijd waarin het boek speelt. Dit gebeurt met tekst en veel foto`s. Ook wordt informatie gegeven over interessante en leuke musea, van wie de collectie aansluit bij de tijd waarin het verhaal speelt.

Indonesië was in een ver verleden een kolonie van Nederland. Daar werden specerijen, thee, koffie, suiker en tabak vandaan gehaald. Die handel leverde veel geld voor Nederland op. De mensen in Indonesië, toen Nederlands Indië genoemd, werkten voor de Nederlanders en echt leuk was dat niet voor hen.
De schrijver vertelt dat de Indonesische vader van zijn vrouw overleed. Bij het leeghalen van het huis van zijn schoonvader kwam de schrijver  een pak papier tegen met een elastiek er om. Dat pak papier had de titel: dwangarbeid en onderdrukking in Indië. De schrijver begon te lezen en kon niet meer stoppen, uit die papieren onstond het verhaal van Dasar...

Het is 1856. Op Java dwingt het Nederlandse bestuur de boeren, onder wie Dasars vader, te werken aan een weg door de bergen. 

"Zijn vader haat het werk aan de weg. dat begrijpt Dasar maar al te goed. Een boer hoort op het rijstveld, niet in de bergen. Bovendien heeft de weg geen nut voor de boeren in de omtrek. Hij dient alleen om de rijke Hollandse meneren en mevrouwen met hun dure spullen comfortabel van de ene sta naar de andere te vervoeren. Dat had meneer De Kock tegen sultan Ageng de Vierde gezegd. En die Hollandse meneer is de baas: hij is de assistent resident. Daarom had de sultan de boeren gevraagd stenen los te hakken, op de ossenkarren te laden en weer stenen los te hakken, van 's morgens vroeg tot 's avons na zonsondergang. Zonder dat ze er een cent voor betaald kregen. En de boeren hadden deemoedig hun hoofd gebogen. De sultan mocht dit van hen vragen."

Doordat de boeren aan de weg moeten werken kunnen ze hun land niet meer onderhouden en voedsel planten en dan hebben ze ook geen rijst. Dasar probeert, samen met zijn moeder, te doen wat hij kan maar zo hard en goed als zijn vader kunnen ze niet werken. Tijdens de middagpauze van zijn vader komt Dasar altijd fluitspelen voor de mannen die werken aan de weg. Hij kan prachtig spelen en dan vergeten de boeren even hun moeheid. 
De sultan heeft het in dat gebied voor het zeggen maar hij moet ook meneer De Kock gehoorzamen. Als die arbeiders nodig heeft moet de sultan er voor zorgen. Helaas, er komt een lawine en Dasars vader raakt bedolven onder de stenen en overleeft het niet.
Maar het leven gaat door, er moet gewerkt worden op het land, hoeveel verdriet ze ook hebben. En dan komt de opzichter, Dasar moet de plaats van zijn vader innemen... Dat nooit! denkt Dasar. Hij gaat naar de sultan maar die kan (of wil?)  hem niet helpen. Dan maar naar meneer De Kock denkt Dasar, ik ben niet bang voor hem... Dit is het begin van een spannend en ontroerend verhaal waarbij te hopen is dat het voor de boeren beter zal worden.

Achterin het boek staan foto's van een koffieplantage en arbeiders in een theemagazijn, een arbeider op een rijstveld én foto's van een blanke plantersfamilie en het huis van Multatuli. Verteld wordt hoe zwaar het toentertijd was voor de inlandse bevolking om te leven onder het blanke Nederlandse bestuur en de omgekochte sultan of regent. Wat Multatuli probeerde te doen was hier een eind aan maken, wat hem niet lukte.

Het boek begint met de introductie van de schrijver die rechtstreeks het woord richt tot de lezers. Dit doet hij meerdere keren in de loop van het verhaal. Ook last hij midden in het verhaal, als leespauze, een sprookje in. Hoe mooi het sprookje ook is en hoe aardig de schrijver ook 'praat', dit had van mij weg mogen blijven, het voegt niets toe aan het doel van het verhaal, namelijk informatie geven over het leven in Nederlands-Indie. Het verhaal zelf, over Dasar is goed geschreven en vertelt helder hoe het moet zijn geweest voor de bevolking. Het is af en toe ontroerend zoals bij de dood van Dasars vader en de ontmoeting van Dasar  met de zoon van meneer De Kock.  Het verhaal kan een mooie inleiding zijn om een spreekbeurt te houden over Nederlands-Indië of om door te gaan op koloniale periode in de Nederlandse geschiedenis.
Het boek zelf is mooi uitgevoerd. De illustraties van John Rabou zijn uitermate sfeervol en goed ingeleefd. Uitstekend boek.

ISBN 9789053003442 Hardcover 93 pagina's Uitgeverij Delubas oktober 2009
vanaf 8 jaar

© Dettie, maart 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De strijd van Dasar
Tekst: Peter Vervloed
Illustraties: John Rabou


Als je een historisch getint boek over Indonesië wil laten schrijven voor de jeugd, dan is Peter Vervloed de aangewezen keuze. Omdat zijn vrouw familie heeft in Indonesië heeft hij zich in de geschiedenis van dat land verdiept, en er nu al verschillende boeken over geschreven. Steeds in de vorm van spannende verhalen en met een uitleg over hoe het werkelijk was erbij.
Natuurlijk moest in de serie Terugblikken het verhaal ook historisch verantwoord worden.

Het speelt aan het eind van de negentiende eeuw, dit verhaal over Dasar, die samen met zijn moeder probeert het gezin te onderhouden, nu hun vader gedwongen wordt om aan de nieuwe weg te werken.
Eigenlijk zien de arbeiders, allemaal van hun land geplukt zodat de oogst gaat mislukken, het als een eer om voor de sultan te werken, maar het zit anders. De sultan blijkt geld te krijgen voor iedere arbeider die hij levert, en hij is dus niet meer dan een geldwolf. Hij werkt voor meneer de Cock, de zaakgelastigde dan de gouverneur, beide Nederlandse (!) mannen die het Indonesische volk zien als slaven.
Als er een ramp gebeurt, in de vorm van een lawine die op de arbeiders stort, en waarbij de vader van Dasar om het leven komt, eist de opzichter dat Dasar de plaats van zijn vader in komt nemen. Maar dat kan niet. Hoe moet het dan met zijn moeder en zijn zusje?
Hij moet hulp zoeken en gaat naar de sultan. Als die hem de deur wijst, gaat Dasar verder: naar meneer de Cock. Maar natuurlijk wil ook hij niets voor de jongen doen. Hij wil er niet eens naar luisteren, en stuurt de honden op hem af. Als Dasar zich schuil houdt in de tuin, komt de zoon van meneer de Cock naar hem toe. Een blanke jongen van zijn eigen leeftijd. En tegen alle normen in, ontstaat er een vriendschap tussen de twee jongens. Het brengt beide jongens in de problemen.

Tot zover het verhaal, dat speelt in de tijd dat de Max Havelaar ook beschrijft. In een nawoord wordt er dan ook verteld over de Multatuli, het pseudoniem van Eduard Douwes Dekker, een Nederlander die als een van de weinigen zag hoe moeilijk het Indonesische volk het had, en die daar iets aan wilde doen.
Het is een leuke vondst om het boek te beginnen met een variant op de eerste zin van Multatuli’s Max Havelaar.

‘Ik ben onderwijzer en ik woon in de Kruidnagelstraat nummer 37’

En zoals in de Havelaar spreekt de schrijver zijn lezer ook verderop rechtstreeks toe. Maar kinderen kennen dat boek natuurlijk helemaal niet. Nou ja. Toch leuk. Er zijn meer grapjes in het boek: een getekend portret van de schrijver, en een tussenvoegsel in de vorm van een Indonesisch sprookje. Daarmee geeft hij aan dat het helaas in de werkelijkheid niet altijd zo goed afloopt.

ISBN 9789053003442 | Hardcover | 93 pagina's | Uitgeverij Delubas | oktober 2009
Illustraties: John Rabou vanaf 8 jaar

Zie ook http://www.petervervloed.nl

© Marjo, maart 2011

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER