De handlangers
Carl Stellweg
Marco groeit op bij zijn adoptieouders, Anne en Klaske Ferwerda. Ze zijn zeer gelovig en intens goed, bijna foutloos goed. Zo ontzettend goed dat het beklemmend is. Alles wordt met zachte liefhebbende hand gedaan en besproken. Hun zoon Marco is hun alles. De zeer intelligente Marco laat zich hun aanbidding en liefde aanvankelijk aanleunen, hij prijst zich zelfs gelukkig met zulke fantastische mensen om hem heen.
Alles veranderd door één telefoontje van Marco's halfbroer Felix. Niemand wist van zijn bestaan. De jongens ontmoeten elkaar bij Felix thuis. Marco is dan dertien, Felix zeventien. Die middag is een explosie van herkenning in intellectueel opzicht. Beiden struikelen bijna over hun woorden, zijn overdonderd, verbluft. De jonge Marco ontdekt muziek - Frank Zappa, Lou Reed - die hij nog nooit gehoord heeft in het serene ouderlijke huis. Felix is charismatisch, aantrekkelijk, een brok ondernemingslust én scherpzinnig. Beide jongens schermen met woorden en pareren elkaars uitspraken. Natuurlijk komt ook hun gedeelde vader met de extreme naam Windawa ter sprake.
Die dag vormt de ommekeer in alles voor Marco. Ze zullen elkaar na die dag nooit meer verliezen, denken ze, maar helaas blijft dat bij de wens.
Twee jaar later is Marco met zijn ouders op een cruise 'vol met dode mensen'. Ofwel iedereen is vrij apathisch, gelukkig ontmoet Marco de bijzondere Italiaanse Filisesca, een volwassen vrouw maar iemand die niet volwassen wil zijn vanwege een gebeurtenis waarover ze vrij cryptisch spreekt. Beiden zijn gefascineerd door elkaar en hebben een korte liefdesrelatie die Marco levenslang zal blijven achtervolgen.
We ontmoeten als lezer Marco in een verlaten tbs-kliniek, hij is daar ooit geplaatst vanwege een daad die niemand destijds begreep. De buitenwereld is ingestort, de apocalyps heeft toegeslagen. Maar een apocalyps betekent ook dat God na de apocalyps een nieuwe hemel en een nieuwe aarde schept, dan zal de ultieme overwinning van het goede over het slechte plaatsvinden. En is het niet Felix die daar een traktaat over heeft geschreven?
Marco is aanvankelijk de verteller, hij kan niet accepteren dat zowel Felix als Filisesca uit zijn leven zijn verdwenen. Er klopt iets niet en hij móet uitzoeken wat er niet klopt. Alles is té toevallig, soms te schokkend of bijna surrealistisch. Langzamerhand komt hij in een wereld terecht die aan elkaar hangt van veronderstellingen, aannames, zoektochten en onvoorspelbare gebeurtenissen. Is hij gek aan het worden of kloppen zijn gedachten?
Hij komt uiteindelijk wel in de tbs-kliniek maar betekent dat, dat hij inderdaad gek, een misdadiger of slecht is?
Later neemt Felix het verhaal tijdelijk over en ook deze is op zoek, naar heel andere zaken dan Marco. Hij heeft zijn traktaat niet voor niets geschreven, maar wat is goed? Is wat hij voorstaat goed? Of is hij de slechte van de twee broers maar gehaaider in het omgaan met en manipuleren van mensen?
Ook de ongrijpbare Filisesca beschrijft haar deel van haar leven, alles lijkt daardoor samen te vallen met de voorgaande verhalen van de twee halfbroers, maar toch blijkt veel anders dan gedacht. Uiteindelijk lijkt er toch een vorm van hoop te gloren. Is de apocalyps op weg naar een nieuw aarde?
Carl Stellweg laat met zijn boek ons zien wat gedachten kun doen, we leven bijna in de hoofden van de drie hoofdrolspelers. Eveneens blijkt hoe bepalend omgevingsfactoren meespelen in de ontwikkeling van een mensenleven.
Dit boek moest even bezinken. Het zit zo knap in elkaar, het blijft boeien tot de laatste bladzijde. Bovendien beheerst Stellweg de taal subliem. Het is onbegrijpelijk dat deze schrijver en dit boek niet meer aandacht krijgen want het is een boek dat uitstijgt boven alles. Literatuur met een hoofdletter L.
Vooral lezen dus.
ISBN 9789491389382 | Paperback | 435 pagina's | Woord in blik | 29 september 2023
© Dettie, 30 november 2023
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
De blonde varaan
en andere bitterzoete verhalen
Carl Stellweg
Vier verhalen vullen dit 178 pagina's tellende boek. Ze variëren in inhoud en lengte maar hebben allemaal bepaalde surrealistische ofwel onwerkelijke trekjes. Zoals het openingsverhaal De gevolgen van de vrede van Versailles. Dat laat je achter met de vraag wat de hoofdpersoon nu wérkelijk gezien heeft.
Dit maakt het verhaal aantrekkelijk en juist door die vraag blijft het verhaal je ook bij.
Maar het is toch vooral de taal die Stellweg gebruikt wat het lezen van zijn verhalen zo aantrekkelijk maakt. Zoals in het eerste verhaal waarin we kennismaken met een lerarenechtpaar, de heer en mevrouw Stuurman, - Natuurlijk hebben de leerlingen daar gelijk hun variant op bedacht en gaat het stel bij hen als Stuurman en Stuurvrouw door het leven. - De beschrijving van Stuurman is al bijna een verhaal op zich:
"Fascinerend was Stuurmans bril. Een zwaar, zwart, rechthoekig montuur met dikke glazen. Daarachter sidderden zijn ogen in gekooide hysterie. Soms waren die ogen klein en stonden ze moe en treurig, vogeltjes die zo graag wilden wegvliegen, weg van ons pubers."
Je ziet Stuurman onmiddellijk voor je.
Stuurvrouw, net als haar man geeft zij geschiedenis, is een prachtige vrouw die volgens de ik-verteller waardering voor zijn capaciteiten. Ondanks dat hij nooit zijn huiswerk maakt en zijn scriptie in een paar dagen in elkaar flanst, denkt hij dat hij wel een potje kan breken bij haar. En dat is nodig ook, want hij moet een voldoende halen voor haar vak. Maar niets van dat al. "Ga eens aan het werk!" is een van haar opmerkingen.
Maar een paar dagen later ziet hij haar in een situatie waarmee hij haar wel kan chanteren, denkt hij... Maar Stuurvrouw staat echt aan het stuur en de ontknoping is verrassend en doet je glimlachen.
De andere verhalen getiteld Namens het opperwezen, of The Hollow Boys, De kleine mannen en De blonde varraan hebben alle drie hun eigenheid.
In het verhaal Namens het opperwezen blijven we nog even op school. Carl Stellweg vertelt op zijn humoristische, licht weemoedige, manier over zijn muzikale aspiraties.In feite is hij een luisteraar maar ineens ziet hij het licht en vindt dat er een band móet komen. Een band die zijn puberale bespiegelende teksten zingt... die niet erg passen bij de streng gelovige school.
De kleine mannen deed me denken aan De avonden van Reve. Een stel bezoekt haar ouders en in het verhaal komt diezelfde eentonigheid, diezelfde vanzelfsprekendheid over het verloop van de dag voor als in Reve's boek. Alleen heeft Carl Stellweg er zijn eigen, laconieke humor doorheen gemixt.
Er is ook een vorm van berusting in te vinden. Het is nu eenmaal zo, soms broedt er een onbestemd verlangen maar alles blijft zoals het is en dat is ook niet erg.
Het titelverhaal vormt een mooi sluitstuk. Ook hier is de ondertoon licht melancholiek maar ook heel hedendaags.
Het gaat heel simpel over een meisje en een jongen. Het meisje is bijzonder, het is een bijzonderheid die niet geaccepteerd wordt door de maatschappij. Hun ontmoeting is fascinerend voor beiden. Duizenden touwen trekken hen naar elkaar toe, maar het zal niet werken. En daarna, zal hij haar nooit meer vergeten.
"Ze pakte zijn hand. En liet weer los. En ging zwemmen.
Hij keek haar na, zoals ze daar zwom, eenzaam, in het omgekeerde uitspansel van de zee. Nou ja, hij hield dus van haar, dat stond wel vast. En de erkenning van dat genadeloze feit vulde hem met verslagenheid. Wie haar liefhad, zou dat altijd blijven doen, dat wist hij honderd procent zeker. Wie het aanbod van haar liefde aannam, veroordeelde zichzelf voorgoed tot nietigheid, tot hulpeloosheid, daarvan was hij, arme ziel, in alle ernst overtuigd.
[...] Voelde zij datzelfde onheil? Kon je angst delen of wierp angst je altijd terug op jezelf?"
Een boek laat je niet los, het is een boek om meerdere keren te lezen om steeds weer nieuwe dingen in de verhalen te ontdekken maar ook om de taal, die vloeit.
Dat zijn de mooiste boeken.
Carl Stellweg werkte jarenlang op de buitenlandredactie van het Algemeen Dagblad. Tegenwoordig is hij freelance vertaler. Mijn beeldschone aandoening is zijn officiële literaire debuut. Stellweg woont en werkt in Rotterdam.
ISBN 97890464505726 | paperback | 178 pagina's | Boek.scout | 20 mei 2022
© Dettie, 13 juli 2022
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens
En andere zwartgallige verhalen
Carl Stellweg
Nadat ik Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens heb dichtgeslagen hoor ik op de radio de twee minuten durende pianosolo van Jools Holland dat het lied Uncertain smile van de groep The The afsluit. Die pianomuziek sluit precies aan op hoe ik me voel na het lezen van de verhalen van Carl Stellweg. De muziek is hard en zacht, snel en langzaam, indringend en vlinderachtig, net als het boek.
Twee zinnen uit het lied zijn: A broken soul, Stares from a pair of watering eyes. Uncertain emotions force an uncertain smile. Deze geven voor mijn gevoel de kern van aangrijpende verhaal rond Aden weer. In dat verhaal worden twee mannen en twee gebeurtenissen met elkaar vergeleken.
De ene man is blank, behoorlijk dronken en daardoor agressief. Hij weigert te betalen voor de tram. De politie komt en haalt de man zeer hardhandig uit de tram. "De koddebeiers leken te zijn samengesmolten tot een of ander wild beest, een kwaadaardig Hulk-achtig wezen dat allen nog uit was op mijn vernietiging maar daarvoor leefde."
Uiteindelijk loopt alles met een sisser af, mede doordat de man roept dat hij werkt voor een krant.
De andere man is zwart, nuchter, kan slecht slapen vanwege nachtmerries en heeft nauwelijks geld. Hij moet altijd maar vriendelijk zijn, altijd maar glimlachen, mag geen commentaar hebben. Er knapt iets in hem als de trambestuurder hem vraagt om zijn kaartje. Hij zegt nee.
De politie komt en haalt de man hardhandig uit de tram... Hij roept dat hij Carl kent, een journalist. Het helpt niet.
Natuurlijk gebeurt er meer in dit verhaal, er zijn verwijzingen naar George Floyd, naar het leven Aden etc. Maar vooral het verschil in leven tussen de zwarte en blanke man. De een is dronken, puur uit verveling, uit rebellie omdat hij niet mee wil doen met de grote stroom.
De ander is ook een buitenstaander maar wil graag meedoen, ondanks alle moeite lukt dat niet, totdat het ineens genoeg is geweest. Hij pleegt plotseling een kleine daad van verzet met grote gevolgen.
De negen verhalen van Carl Stellweg zijn allemaal blijvertjes, met andere woorden, je vergeet ze niet snel. Ze maken indruk, hebben impact.
Het centrale thema is vrijheid. Of het nu vrijheid in een land is, of gekochte vrijheid, vrijheid in je gevoel, vrijheid in je doen en laten, alles komt voorbij in verschillende vertelvormen.
Op het verhaal over de student 'zonder sociale vaardigheid' die moedig en indringend tegen zijn belager in het café durft te zeggen dat het genoeg is geweest en de daaropvolgende euforie en het intens bevrijdende gevoel zou Simon Carmiggelt trots zijn geweest.
Evenals op het verhaal van Ron, de man in de lege kroeg, die voorgoed vastzit in de gebeurtenis rond zijn vriendin Sylvia.
Ze roepen melancholieke beelden op net als Carmiggelt dat kon. Stellweg schrijft met dezelfde stem maar is iets minder mild.
Het 'nostalgische' verhaal rond het bezoek aan een oud kantoor waar iemand gewerkt heeft, is vermakelijk én verrassend. De bevrijding is totaal!
Het titelverhaal is vermakelijk en met een vette knipoog naar uitlatingen van Gerard Reve geschreven.
Maar het allermooiste verhaal is voor mij dat over gekochte vrijheid. De journalist voelt zich rustig, veilig en vrij maar wel dankzij de bescherming van een gangsterleider. Het doet bijna bizar aan dat je je ook in deze vorm vrij kunt voelen.
Het is altijd zo moeilijk om over een boek dat indruk maakte te schrijven. Want het mooie moet je voelen en ervaren. Net als het boek Mijn beeldschone aandoening is eigenlijk niet te verwoorden hoe Het verbond tegen meedogenloos mooie jongens is. Het boek pakt je op en laat je van verschillende werelden proeven, dit alles met een ondertoon van onmacht en eenzaamheid maar zeker geen zwartgalligheid.
ISBN 97889464501247 | Paperback | 150 pagina's | Boek.scout | december 2021
© Dettie, 19 januari 2022
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
