De dans der levenden
Antoine Rault

Zomer 1918, een jonge man wordt wakker in een militair hospitaal. Hij had zijn jas en insignes niet bij zich toen hij gevonden werd in een loopgraaf, en men kan zijn identiteit niet vaststellen. Maar erger nog: hij weet zelf ook niet wie hij is. Hij weet niets meer van zijn verleden, al blijkt gaandeweg dat hij zijn talen goed spreekt, en van goede afkomst moet zijn.

Hij wordt opgenomen in een centrum voor neurologie in Parijs, waar zijn behandelend arts - Joseph Babinski - er van overtuigd is dat een stevige therapie de jongeman wel zover zullen doen opknappen dat hij terug kan naar het front. Dat is het doel van de arts: zeker als je lichamelijk in orde bent, moet je weer de loopgraven in (pas in 1992 werden in Frankrijk psychische oorlogstrauma’s erkend als letsel dat recht geeft op arbeidsongeschiktheid). Babinsky stuurt hem naar het zenuwcentrum in Salins-les-Bains, in de Jura, waar ene Gustave Roussy hem zal behandelen (Het instituut Gustave Roussy is nu een van de meest toonaangevende centra in de strijd tegen kanker). Roussy behandelt de man inderdaad met elektroshocks, hetgeen weinig oplevert.

In de zomer van 1918 weet Duitsland dat het de oorlog zal gaan verliezen. Erich Ludendorff en maarschalk Hindenburg overleggen met de geallieerden over een wapenstilstand. Maar, zegt Ludendorff: ‘Verslagen? Nee excellentie. Duitsland is niet verslagen. Duitsland sticht vrede… ter voorbereiding op de vergelding.’

Frankrijk heeft vermoedens dat er van alles gaande is, dat Duitsland niet in het gareel wil en een officier die vloeiend Frans én Duits spreekt is de ideale spion. Dat zijn identiteit ontdekt wordt, blijft geheim voor hem zelf. Hij blijkt de stiefzoon van een Franse bankier die deze zoon liever kwijt is dan rijk. Charles Hirscheim is zijn naam. Maar als de Franse geheime dienst hem rekruteert wordt hij Gustav Lerner.

Hem wordt gevraagd te infiltreren in de IJzeren Divisie. Dat was een strijdmacht die gevormd werd door restanten van het Achtste leger, en Baltische Duitsers. Wie vier weken gestreden had bij deze strijdmacht, tegen de bolsjewieken, had recht op een stukje – veroverd – land.

Generaal von Der Golz voerde het commando over deze troepen en had als doel de verovering van Riga. De strijd was hardvochtig, kende geen overlevenden. Generaal Hans von Seeckt probeert op beide fronten een soort evenwicht te bereiken: de geallieerden hun eisen laten bijstellen, en toch de Duitsers niet het gevoel geven dat zij de oorlog verloren hebben.

Gustav Lerner, onze hoofdpersoon is intussen tot secretaris van von Golz opgeklommen, als von Seeckt hem weet te ontmaskeren. Lerner wordt dubbelspion. Wat maakt het uit, denkt hij, hij weet toch niet wie hij is, wat zijn overtuigingen waren.
En dan komt de vrouw in het verhaal.

Het is een verhaal, dat door de vele historische figuren en feiten zeer interessant is. Het nodigt in ieder geval uit tot opzoekwerk, je wilt weten hoe het allemaal precies zit. Dan blijkt dat Rault dat opzoekwerk zelf ook goed gedaan heeft.  Het is te begrijpen dat hij er een prettig leesbaar verhaal van heeft willen maken, en er zou best wel eens een man als Charles Hirschheim geweest kunnen zijn, dat is allemaal heel geloofwaardig. Toch had Antoine Rault er beter aan gedaan zich wat te beperken. Dan was het minder warrig geweest.

Dat de schrijver scenario’s schrijft is duidelijk: de verhaallijn wisselt vaak, en er is een algemene alwetende verteller die in de huid van alle personages kruipt. Ook in die van de historische personen! In het grootste deel van het boek ligt vooral nadruk op wat er in de nadagen van de Eerste Wereldoorlog gebeurd is, waardoor het erg jammer is dat het verhaal op het moment dat De Vrouw haar intrede doet afgeraffeld wordt.
Maar hoe Duitsland na '14-'18 de ideale voedingsbodem kon zijn voor de opkomst van het nationalisme wordt goed duidelijk gemaakt.

ISBN 9789401606530 | paperback| 423 pagina's | Xander Uitgeverij | april 2017
Vertaald uit het Frans door Félice Portier

© Marjo, 5 juli 2017

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER