Jacqueline Woodson

Brown girl dreaming
Jacqueline Woodson

In de Young Adult novel Brown girl dreaming beschrijft Jacqeline Woodson op poëtische wijze haar jeugd in de Verenigde Staten in de jaren ’60-’70. Een jeugd die gevormd is door de warmte en geborgenheid van haar familie uit South Carolina, maar die ook getekend is door een door rassenongelijkheid sterk gesegregeerde samenleving.
In het boek ontdekt Jacqeline haar identiteit en persoonlijkheid tegen de achtergrond van de emancipatie van de Afro-Amerikaanse bevolking van de VS.

Het boek begint op de geboortedag van Jacqueline, op 12 februari 1963 in Columbus Ohio, VS – “een land gevangen tussen Zwart en Wit”, zoals Woodson schrijft. En in hoofdstuk 2 noemt ze meteen een paar memorabele historische gebeurtenissen:
Martin Luther King Jr. bereidt een protestmars voor naar Washington, Malcolm X staat in Harlem op een zeepkist te praten over een revolutie, het is zeven jaar geleden dat Rosa Parks weigerde haar zitplaats in de stadsbus op te geven en het is nog geen drie jaar geleden sinds een bruin meisje genaamd Ruby Bridges, naar een witte school ging:

“Gewapende bewakers omsingelden haar terwijl honderden
witte mensen spuugden en haar uitscholden.
Ze was zes jaar oud.”

In Brown girl dreaming maakt Woodson duidelijk hoe slavernij en discriminatie diepe sporen trekken door het leven van vele generaties Afro Amerikanen. De generatie van de hoofdpersoon Jacqueline is misschien de eerste generatie die onbevangen kan dromen over de toekomst:

“de mensen
die op mij lijken
blijven vechten
en protesteren
en vermoord worden
zodat vandaag
– 12 februari 1963
en elke dag vanaf dit moment,
bruine kinderen zoals ik
vrij op kunnen groeien. Kunnen
leren en stemmen en lopen en rijden
waar wíj maar willen.”

De familie van Jacquelines vader komt uit Columbus Ohio, de familie van haar moeder uit Greenville in South Carolina. De vader van Jacqueline is zelfbewust en trots en dat lijkt ermee te maken te hebben dat de slavernij in het noorden van de VS eerder afgeschaft is dan in het zuiden. De betovergrootvader van Jacqeline (aan vaders kant) was vrij geboren in Ohio in 1832. De noordelijke staten in Amerika besloten tussen 1776 en 1804 slavernij af te schaffen. In het zuiden van de VS wilde men daar niet in meegaan. Er was een burgeroorlog (1861-1865) voor nodig om ook de slavernij in het zuiden af te schaffen. De vader van Jacqueline heeft daarom een hekel aan het zuiden:

“Je mag je Zuiden houden, zegt mijn vader. Hoe ze ons daar behandeld hebben,”

“Er zal nooit een Woodson zijn
die achter in de bus zit. […]
Er zal nooit een Woodson zijn die zijn ogen moet neerslaan
naar de grond.”

De moeder van Jacqueline mist het zuiden vanwege haar familie en het klimaat. Vaak reist ze met haar kinderen naar South Carolina, met een Greyhound bus. Ze gaat achterin zitten met haar kinderen “Te gevaarlijk om dichter naar voren te zitten/ en de chauffeur uit te dagen/ haar te laten verplaatsen. Niet met ons. Niet nu.” Haar verzet is stiller “We zijn net zo goed als ieder ander,/ fluistert mijn moeder.”

Het verschil tussen de vader en moeder leidt uiteindelijk tot een breuk, waardoor Jacqueline met haar moeder, zus en broertjes vertrekt naar Greenville, om te gaan wonen bij haar opa Gunnar en oma Georgiana, die een huis hebben met een veranda en een grote tuin met een schommel. Het is een gelukkige tijd in haar leven, ook al vertrekt haar moeder op den duur naar New York, om daar een nieuw bestaan op te bouwen.

Uiteindelijk vertrekken ook de kinderen naar New York, waar ze in het multiculturele Brooklyn komen te wonen en waar Jacqueline een Zuid Amerikaanse vriendin krijgt, Mi amiga, Maria.
Waar de zus van Jacqueline een echte lezer is, daar ontpopt Jacqueline zich als schrijver. In de stijl van het boek wordt dit laatste duidelijk door de zich steeds herhalende hoofdstuktitel ‘hoe je moet luisteren’. Deze doorgenummerde hoofdstukjes kenmerken zich door korte, drieregelige tekstjes, die iets weg hebben van gedichtjes. Zo luidt één van de tekstjes:

“Zelfs de stilte
wil je een verhaal vertellen.
Luister maar. Luister.”

Het lijken de gedichtjes van de hoofdpersoon te zijn. De stijl van het boek is verder ook opvallend en lijkt nog het meest op lyrisch proza. Er is weinig tekst en zinnen zijn opmerkelijk vaak afgebroken, als bij een gedicht. Deze stijl vraagt misschien wat meer van de jeugdige lezer, omdat het boek veel informatie geeft, die je zelf in een historische context moet kunnen plaatsen. De afgebroken regels hebben meestal geen speciale betekenis, maar zorgen er wel voor dat de tekst sterk intuïtief is en op het gevoel geschreven.

Brown girl dreaming is een bijzonder boek dat de aandacht verdient en buitengewoon belangrijk is, in een tijd waarin het slavernijverleden van Nederland en de gevolgen daarvan voor hen die afstammen van de slaven, middenin de aandacht staat. Zonder moraliserend te worden, zorgt Jacqueline Woodson er met haar boek voor, dat iedere lezer zich kan inleven in het leven van een Afro Amerikaans meisje dat te maken heeft met discriminatie en vooroordelen èn dat getuige is van de emancipatie van haar bevolkingsgroep. Dat is een verrijkende leeservaring.

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

jeugd 13-15 jaar

Jacqueline Woodson