http://www.tchevalier.com

Een losse draad
Tracy Chevalier

In de boeken van Tracy Chevalier wordt altijd een historisch kunstobject verweven in het verhaal. Bijvoorbeeld bij De jonkvrouw en de eenhoorn waren de tapijten van Bayeux het centrale onderwerp. In het boek Het meisje met de parel stond het schilderwerk van Vermeer centraal. En dit keer zijn het de geborduurde kussens en knielkussen in de kathedraal van Winchester het centrale punt van het boek. Zij werden ontworpen door Louisa Pesel die ook voorkomt in het boek.

Het verhaal begint met Violet Speedwell, een vrouw die haar verloofde én broer verloren heeft tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ze is 38 jaar oud en vanwege de vele gesneuvelde mannen - net als zoveel vrouwen in die tijd  - ongehuwd. Ze is dus, zoals het in die tijd genoemd werd, een spinster (oude vrijster). Haar moeder is door de dood van haar zoon een verbitterde vrouw geworden die nergens enige vreugde meer in ziet, wat verstikkend werkt op Violet.

Zij is dat gedrag van haar moeder meer dan zat en besluit op haar werk overplaatsing te vragen naar de nabije plaats Winchester. Dat lukt en zij betrekt een kamer bij mevrouw Harvey. Het valt nog niet mee om op eigen benen te staan. Violet kent niemand in Winchester en haar bestaan is karig. Ze houdt weinig geld over om van te leven. Ze gaat graag naar de Winchester Cathedral waar ze graag naar de Evensong (een dienst waarvan het grootste deel gezongen wordt door een koor of gastkoor) luistert. Daar ontmoet ze de brodeuses, de vrouwen die de knielkussens maken en behoren bij het Genootschap van Kathedraalbrodeuses, op verzoek van de deken opgericht door de al eerder genoemde mejuffrouw Louisa Pesel. Even later besluit ze om zich aan te sluiten bij dit genootschap.

Het borduren levert haar nieuwe kennissen op en bovendien veel plezier. Zo gauw ze tijd heeft is ze bezig de randen voor het borduurwerk te maken. De invulling van de te borduren kussens wordt door meer ervaren borduursters gemaakt. Met één vrouw, Gilda, sluit Violet al gauw vriendschap en via haar ontmoet ze Arthur, de man die van grote invloed op haar leven zal zijn. Hij luidt o.a. de klokken van de Kathedraal.

Tracy Chevalier legt in het boek uit wat het borduurwerk inhoudt, welke steken gebruikt worden en laat vooral via haar taal zien hoe bijzonder het werk van de dames is. Maar dat is niet het enige, ook het klokkenluiden blijkt anders in elkaar te zitten dan wat leuk gebimbam. Er zijn vele regels en voor een leek onbegrijpelijke volgorde in klanken en gebruik van klokken.  Violet heeft al gauw een grote interesse voor het klokkengelui, maar als vrouw kan ze nauwelijks toegang krijgen tot het strikte mannengebeuren. Het is Arthur die haar helpt met het nader kennis maken met die wereld.

Maar de flink oudere Arthur helpt haar met meer dingen, en Violet voelt zich erg tot hem aangetrokken. Helaas is hij getrouwd en heeft kinderen. Toch zindert het tussen hen en beiden weten dat.

Naast het samenwerken met de brodeuses en de kennismaking met de taal van de klokken gaat het gewone leven ook door. Violet leeft in een tijd waarin vrouwen moeten stoppen met werken als ze trouwen en trouwen ze niet dan werken ze in administratieve baantjes of de verpleging. Veel dingen zijn nog een schande, zelfs dat Violet bij haar moeder weggaat om op eigen benen te staan is afkeurenswaardig. Helemaal schande is het als vrouwen - uit liefde - bij elkaar gaan wonen, waardoor lesbische vrouwen het meer dan moeilijk hebben. Het lesbisch zijn is zelfs reden tot ontslag, zoals Violet ontdekt als vrienden van haar dit overkomt.
Dit wordt allemaal deskundig door Tracy Chevalier besproken. Maar toch...

Het verhaal komt niet tot leven. De vertellingen over het borduren of de manier van luiden van de kerkklokken zijn vrij technisch. Het borduren neemt wel een grote rol in maar het verhaal toont niet echt hoe apart het is wat er gebeurd. Eigenlijk speelt de ontmoeting met Arthur de boventoon en dat is jammer want daardoor zwakt het verhaal af tot een niet erg bijzonder romannetje. Tracy Chevalier heeft niet echt een mooi geheel van de personages met de werkzaamheden die ze doen, gemaakt. Het zijn bijna twee aparte verhalen geworden.

Het einde van het verhaal wordt ook een beetje afgeraffeld en is bijna ongeloofwaardig. Voor alle problemen is er ineens een oplossing die een aantal bladzijden daarvoor nog onmogelijk leek. Ook de vertaling leek soms een beetje vreemd. Woorden als solipsisme (blz 14) en cappillariteit (blz 91) doen erg vreemd aan in een roman.

Kortom, het uitgangspunt van het boek is prima maar de uitvoering helaas minder.

ISBN 9789493081314 | Paperback | 334 pagina's | Uitgeverij Orlando | november 2019
Vertaald door Anke ten Doeschate

© Dettie, 11 december 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De laatste vluchtelinge
Tracy Chevalier

De Quakers vormen een afsplitsing van het christelijk geloof, in 1649 door George Fox begonnen. Zij geloven dat dat er iets van God in ieder mens is, wat door ieder mens ervaren kan worden. Zij noemen dat ook wel het "innerlijk licht" . Zij herkennen zich in de gedachte dat allen door dezelfde bron geïnspireerd kunnen worden. In de V.S. speelden zij een belangrijke rol bij de afschaffing van de slavernij. Want ook in zwarte mensen is ‘iets van God’. Quakers mogen niet liegen, en leiden een eenvoudig leven. Opsmuk is niet nodig.

Honor maakt deel uit van een quakergemeenschap in Engeland in het midden van de negentiende eeuw. Zij is verloofd, en het leven is goed.
Tot haar verloofde haar in de steek laat voor een niet-quaker. De bodem is onder haar bestaan weggevallen, binnen haar kringetje weet iedereen dat ze in de steek gelaten is en als dan haar zus de reis naar Amerika gaat maken om te trouwen, besluit Honor mee te gaan. De reis verloopt dusdanig slecht dat de terugweg afgesneden is. Grace wordt ziek en sterft. Daar staat Honor dan. Alleen.
De aanstaande van Grace vangt haar wel op, maar ze is er eigenlijk niet gewenst.

Ohio is een doorreisgebied, niet alleen voor kolonisten die uit Europa komen en verder westwaarts trekken, ook gevluchte slaven trekken door het land, op weg naar Canada. In het Zuiden is slavernij nog toegestaan, in het Noorden zijn ze officieel vrij. Toch levert een gevangen slaaf geld op en de slavenjager Donovan houdt Honor scherp in de gaten.  Ook om romantische redenen trouwens.
Andere opvattingen brengen Honor in de problemen als ze trouwt met Jack, en bij zijn familie op de boerderij gaat wonen. Het nieuwe leven is zo vreemd voor haar: dat ze boerin moet worden,  is het ergste niet. Ze voelt zich niet welkom bij de moeder en de zus van Jack. En zij verbieden haar de vluchtelingen te helpen, als die voedsel en onderdak zoeken. De Amerikaanse quakers hebben ook net iets andere gewoontes, maar dat ze zich ook daar niet echt thuis voelt ligt meer aan haarzelf. Ze kan geen rust vinden.

De personages zijn enigszins ondergeschikt aan het verhaal dat verteld moet worden, het verhaal over een eenvoudige, alleenstaande jonge dame die haar vertrouwde leventje achter zich laat om in een volkomen vreemde wereld te proberen een weg te vinden. Behalve andere gewoontes in de quakergemeenschap is er ook het probleem van de vluchtende slaven.
Je weg vinden in een compleet andere wereld is niet makkelijk. Honor is alleen, de enige vriendin die ze heeft woont niet naast de deur, en het is wel 1850: nauwelijks wegen, de trein is maar net in opkomst en rails moeten nog aangelegd worden; in de strenge winter is de boerderij afgesloten van de buitenwereld, en sowieso is communicatie lastig, ook de brieven naar en uit Europa doen er maanden over zodat nieuws vaak al achterhaald is.

Het boek vertelt vooral over het dagelijkse leven in een quakergemeenschap. Het quilten speelt een grote rol, de vrouw werd geacht een aantal zelfgemaakte quilts in te brengen als bruidsschat. Honor is erg goed in quilten, maar ook hier is de Amerikaanse manier van doen anders.
De laatste vluchtelinge: het is niet alleen die ontsnapte slavin, die Honor wijze lessen leert, misschien is Honor zelf ook wel 'een laatste vluchteling'.
Het beeld dat Tracy Chevalier schetst is intrigerend en ik denk dat de moderne lezer blij is dat ze niet in die tijd en plaats geboren is...

ISBN 9789022960370| Paperback |336 pagina's  |A.W. Bruna Uitgevers |mei 2014
Vertaald door Catalien en Willem van Paassen

© Marjo, 17 juli 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De laatste vluchtelinge
Tracy Chevalier

Een boek van de schrijfster van o.a. Meisje met de parel  en De jonkvrouw en de eenhoorn is wel iets waar je reikhalzend naar uitkijkt. Je kunt Tracy Chevalier wel de koningin van de historische romans noemen. Ze weet zich uitstekend in te leven in de tijden van weleer.

Ook in dit boek komen we terecht in het verleden en wel in het Amerikaanse Ohio van ca. 1850. Het is in die tijd dat ontsnapte slaven uit het zuiden probeerden een veilig heenkomen te zoeken in het noorden - waar ze beschermd worden - of naar Canada probeerden te vluchten waar ze een vrij leven kunnen leiden. Dat vluchten lukte ze niet zonder hulp. De Underground Railroad zorgde voor adressen (stations) waar de gevluchte slaven tijdelijk terecht konden. De voornaamste medewerkers van de Railroad waren vrije slaven, Quakers en Wesleyanen, die een afkeer hadden van slavernij.

Maar voor we terechtkomen bij de Underground Railroad zullen we eerst kennis moeten maken met de Engelse Honor Bright die, nadat ze aan de kant is gezet door haar verloofde Samuel, meereist naar Amerika met haar charismatische, levendige zus Grace.
Deze zal daar trouwen met Adam, hun oude dorpsgenoot die al eerder de oversteek naar het verre Amerika gewaagd heeft. Honor kijkt naar dit avontuur uit, daar kan zij Samuel vergeten en een nieuw leven opbouwen. 

Maar hoe anders zal alles verlopen. Grace overlijdt onderweg en Adam zit niet op de stille zus van zijn aanstaande te wachten, sterker nog hij wist niet eens dat ze meekwam. De brief van Grace waarin zij Honors komst aankondigde is nooit aangekomen. En daar zit Honor dan, in een wildvreemd land waar ze buiten Adam niemand kent. Ze heeft erge moeite met het ruige land en zijn inwoners.
Ze vindt de Amerikanen erg direct, afstandelijk en ongevoelig. De Vrienden van de quakergemeenschap, waar Honor ook toe behoort, zijn niet onvriendelijk maar wel erg op zichzelf. Ook de kerkdiensten brengen Honor niet de rust, die innerlijke stilte, die ze in Dorset altijd wèl voelde.
Kortom, Honor heeft het moeilijk.

Nog moeilijker wordt het als ze op een dag in contact komt met een gevluchte slaaf. Ze vindt het niet meer dan normaal dat ze diegene helpt. Daarna helpt ze steeds vaker, wat haar nieuwe familie haar niet in dank afneemt. Ze wordt een onderdeel, een station, van de Underground Railroad maar inmiddels is bij wet verboden om gevluchte slaven te helpen. Door haar hulp kan haar nieuwe familie alles kwijtraken.
Wat moet ze doen? Haar familie in gevaar brengen of de slaven blijven helpen...

Je leest het boek achter elkaar uit, het verhaal leest lekker weg. Toch raken de gebeurtenissen je minder dan in de andere boeken van Chevalier het geval is. Honor blijft bijvoorbeeld wel erg stoïcijns na de dood van haar zus. Je leert Honor sowieso niet echt kennen en dat maakt het ook moeilijk om je in te leven in haar situatie. Je voelt het gevaar dat zij en de slaven lopen niet. Het wordt nergens echt spannend, je zit niet op het puntje van je stoel, het blijft allemaal een beetje oppervlakkig.
Er komen wel enkele markante personages voor in het boek, zoals Belle Mills en haar broer Donovan, die me waarschijnlijk meer bijblijven dan Honor, maar de feitelijke hoofdpersonages zijn vrij flets en karakterloos weergegeven.
Wel bijzonder is dat er net als in De Jonkvrouw en de eenhoorn veel aandacht aan werken met naald en draad wordt besteed. Nu worden er geen wandtapijten gemaakt maar quilts, iets waar Honor een virtuoos in. Dit vormt een leuke en leerzame bijkomstigheid in het verhaal. 

Al met al is het een prettig leesbaar boek, zeker geen afrader maar ook geen hoogvlieger. Gewoon een lekker tussendoor boek om bijvoorbeeld mee te nemen op vakantie.

ISBN 9789022960370 Paperback 336 pagina's  A.W. Bruna Uitgevers mei 2014
Vertaald door Catalien en Willem van Paassen

© Dettie, 10 juni 2014

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De jonkvrouw en de eenhoorn

De getalenteerde miniatuurschilder en onverbeterlijke vrouwenversierder Nicholas des Innocents komt de opdracht in zijn huis bespreken, en ontmoet de dochter des huizes, Claude. Zijn poging haar te verleiden, bevalt haar moeder helemaal niet, en Claude wordt naar haar strenge grootmoeder gestuurd. Nicholas vertrekt naar Brussel waar zijn ontwerpen op het weefgetouw zullen komen. Als een waar kunstenaar houdt hij graag een oogje op zijn tekeningen. En in Brussel ontmoet hij de blinde dochter Aliénor.

Eigenlijk zijn de wandtapijten de hoofd"personages" in dit boek, we volgen het ontstaan van opdracht naar ontwerp, en via patroon naar tapijt. Ieder hoofdstuk wordt door een andere betrokkene verteld, waarbij we wel in herhaling vallen, en zo lezen we een prachtig romantisch verhaal, dat ook nog de tijdsgeest weergeeft.

Het is een feest om op deze manier kennis te nemen van (kunst)geschiedenis. De symboliek van het millefleurs bijvoorbeeld zou ik anders nooit gekend hebben.

Uitgever Bzztoh ISBN 9045301350
Verschijningsdatum 3/2004 Bindwijze Gebonden
Aantal pagina's 286 blz.

© Marjo

Bekijk de tapijten, klik op de afbeelding

Meisje met de parel

Griet staat in de keuken van haar ouders groente te snijden en rangschikt naar gewoonte de groente op kleur. Er komen een man en vrouw de keuken binnen en de man is onmiddellijk gefascineerd door de kleurschakering die Griet op de schaal gemaakt heeft. Zij weet niet dat deze onbewuste handeling van haar van invloed zijn op de tijd die gaat komen.
De man en vrouw blijken de schilder Johannes Vermeer en zijn vrouw te zijn. Griet moet bij hen als dienstmeid gaan werken.
Griet komt onder leiding van Tanneke te staan en deze vertelt haar dat ze het atelier van Vermeer moet schoonhouden, maar niets mag daar verplaatst worden. Griet is erg onder de indruk van de schilderkunst van Vermeer. Af en toe ontmoet ze hem maar er wordt zelden een woord gewisseld tussen hen.
Vermeer is een langzame werker, zeer tegen de zin van zijn inwonend schoonmoeder in. Er zijn veel kinderen die gevoed moeten worden en ze leven van de opbrengst van de schilderijen.

Griet raakt langzamerhand ingeburgerd en maakt af en toe een gesprekje met Vermeer. Zij voelt haarfijn aan wat aan een schilderij ontbreekt en welke kleuren goed zijn. Vermeer geniet van haar belangstelling en enthousiasme en vraagt haar steeds vaker haar mening en om hem te helpen. Zij maakt verf voor hem. Zijn schoonmoeder staat het oogluikend toe omdat Vermeer zo sneller kan schilderen hoewel het zeer ongewoon is dat een dienstmeid en werkgever op vertrouwelijke voet met elkaar omgaan.

Er is een man die veel schilderijen van Vermeer afneemt, deze laat zijn oog op Griet vallen. Griet voelt hoe gevaarlijk deze man is en ontloopt hem zo veel mogelijk. Toch krijgt hij het voor elkaar dat er een schilderij van haar gemaakt wordt voor zijn prive collectie. Griet voelt zich erg vernederd en Vermeer is ongelukkig met deze opdracht omdat hij Griet zeer is gaan waarderen en respecteren. Griet heeft een liefde voor Vermeer opgevat maar weet dat dit niet kan. Zij is zich constant bewust van haar plaats in dit gezin. Als Vermeer haar op gegeven moment vraagt de paarlen oorbellen van zijn vrouw in te doen weet zij dat dit niet kan, een dienstmeid afgebeeld met parels. Vermeer, gedreven naar perfectie als hij is, dringt aan en tenslotte doet zij de parels in. De vrouw van Vermeer, onwetend van het schilderij, voelt dat er iets is tussen haar man en Griet, hoewel er nooit iets onbetamelijks voorvalt, maar de wederzijdse aantrekkingskracht is groot. Als zij het schilderij ziet van Griet met de parels weet ze dit ook. Griet moet het huis verlaten.

Een prachtig boek, wat een mooi beeld geeft van Delft in de 17e eeuw en de werkwijze van de schilder Vermeer. Wat ik erg goed vond is de beschrijving van het maken van de verf en hoe de lichtval geregeld werd. Ook de beschrijving van de gang van zaken in een huishouding wordt duidelijk weergegeven. Erg prettig is ook dat de foto van het schilderij op de cover van het boek staat. Bij de beschrijvingen van het maken van het schilderij kan je daar af en toe naar kijken om te weten waar over geschreven wordt.
Al bij al een zeer aangenaam boek om te lezen.

Uitgever Sirene, ISBN 9058312186 Verschijningsdatum 11/2002 Bindwijze Paperback Aantal pagina's 247 blz.

© Dettie

Lees de reacties op het forum, klik HIER!

Vallende engelen

Maude en Lavinia zijn een jaar of zes als ze elkaar ontmoeten op het kerkhof, op de dag dat wegens de dood van Victoria algemene rouw is afgekondigd. Zij komen uit twee nogal van elkaar verschillende families in Londen. Zij sluiten vriendschap met een jongen uit een lagere stand, een jongen die als grafdelver op datzelfde kerkhof werkt.
De roman begint met de dood van koningin Victoria en eindigt met die van Edward VII. Daartussen een aardig verhaal over de lotgevallen van met name de moeder van Maude, die als sufragette meestrijdt voor het vrouwenkiesrecht. Het leest aangenaam weg, al was Het meisje met de parel mooier. Elk hoofdstuk wordt vanuit een ander perspectief geschreven, zodat je de geschiedenis vanuit verschillende hoeken meemaakt, net als in "de jonkvrouw..."
Jammer dat het een beetje oppervlakkig blijft, er zitten zulke interessante thema's in die ze niet uitwerkt.

Uitgever Bzztoh ISBN 9055019305 Verschijningsdatum 3/2002 Bindwijze Gebonden Aantal pagina's 352 blz.

© Marjo

Lees de reacties, klik HIER!

De onschuld

Een historisch boek, waarin William Blake een rol speelt, maar waarin vooral een sfeertekening van Londen in 1792 wordt gegeven. Inclusief een kaart van hoe Londen er uit zag. Dat is heel handig, want de kinderen die de hoofdrollen spelen dwalen daar nogal wat rond.
Het verhaaltje is maar slap. Een gezin verhuist vanuit een klein dorpje in Dorset naar het toen al drukke hectische Londen. De oudste zoon is in Pindletrenthide achter gebleven. Moeder Anne wordt in het huishouden en bij haar werk - knopen maken- terzijde gestaan door Maisie. Vader Thomas is meubelmaker van beroep, zijn zoon Jem helpt hem. Het was Philip Astley, van het rondreizend Paardenspektakel, die Thomas vroeg naar Londen te komen, hij had werk voor hem. Ook voor een woning zorgt hij, vlak bij het circusterrein. En vlakbij de beroemde William Blake.
De kinderen dwalen achter Blake aan door Londen. Zo kan Tracey Chevalier heel wat informatie kwijt over de stad in die tijd. Dat is heel leuk om te lezen. Ook hoe er geleefd werd, over normen en zeden van toen komen we van alles te weten. En dat maakt het boek dan toch wel heel leuk om te lezen.

Natuurlijk gebeurt er wel van alles, maar het wordt niet diep uitgewerkt. Het blijft op een laag pitje zeg maar.
Over Blake krijgen we eigenlijk ook niet zoveel te horen als ik zou wensen, maar hij is wel degene die voor de titel zorgt (in het Engels weet ik dat overigens niet).
Dus: verwacht geen spanning en sensatie, geen romantisch gezwijmel of hartverscheurende verhalen, dan kun je toch wel genieten van dit boek.

N.B. Dankzij een boekgrrl deze link: daar blijkt dus ook een verklaring van de Engelse titel 'Burning bright' te staan.

Isbn 978 90 225 4656 7 Paperback 382 pagina's | Boekerij | mei 2008
Vertaald door Eric Bindermeel

© Marjo, juli 2009

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER