http://www.moderneliteratuur.nl/auteur/duras (klik op de labels)

Hele dagen in de bomen
Marguerite Duras

Een novelle over de moeder-zoonrelatie.

Een moeder heeft haar zoon al vijf jaar niet meer gezien en reist naar Parijs. Haar zoon haalt haar af, en schrikt: wat ziet ze er oud uit! Vermagerd, kleurloos, zijn moeder is een oude vrouw. Ze is 78 jaar oud, en rijk.

De naamloze zoon is altijd haar lieveling geweest al wilde hij als kleine jongen al niet deugen. Hij was lui en ‘hing hele dagen in de bomen’, niet reagerend op haar geroep. Misschien leek hij wel te veel op haar...
Ze zoekt toenadering, wil een liefdevolle relatie met haar zoon, zodat ze gerust kan sterven. Haar andere kinderen interesseren haar niet en worden alleen maar vermeld in dit verhaal.

De zoon woont min of meer samen met een jonge vrouw, Marcelle. Maar al gauw wordt duidelijk dat hij deze vrouw alleen maar gedoogt. Om de zoveel tijd zet hij haar op straat, om haar weer terug te nemen als ze met hangende pootjes voor de deur staat. Ze huilt zoveel, merkt de moeder, die vergeefs probeert via het meisje tot haar zoon door te dringen. De twee vertellen de moeder dat ze in een nachtclub werken, om de gasten te animeren. Het duurt even voor het tot de moeder doordringt dat het meisje een hoer is, en dat haar zoon eigenlijk niets uitvoert. Hij vergokt al het geld wat hem in handen valt. Hij ontvangt zijn moeder, maar heeft duidelijk geen enkele behoefte aan toenadering. Misschien wil hij haar geld? Kan ze hem omkopen?

Het is een vreemd sombermakend verhaal in een soort dialoogvorm, met korte stukjes informatie; alsof het al een toneelstuk is. Het werd inderdaad opgevoerd en verfilmd.
Een moeder die wanhopig nog wat liefde zoekt in haar laatste dagen, een zoon die alleen aan zichzelf denkt, en daarbij rücksichtslos met de ander omgaat. De moeder praat en praat, haalt herinneringen op, misschien ontdooit haar zoon op deze manier? En ze eet, ze wil heel veel eten. Daaraan wil de zoon wel tegemoet komen, de praktische zaken doet hij wel, maar het liefst heeft hij dat ze maar snel weer uit zijn leven verdwijnt...

ISBN 9789065511379 | paperback| 70 pagina's| Uitgeverij Hema|1987, oorspronkelijke uitgave dateert uit 1954.
Vertaald uit het Frans door Ernst van Altena

© Marjo, 19 juli 2015

 Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

De minnaar

Vietnam was een kolonie van Frankrijk, en veel Fransen woonden en werkten daar. Zo ook de ouders en broers van de ik-persoon van het boek.

Als ze op oudere leeftijd in Frankrijk is, kijkt ze terug op die tijd in Saigon, toen ze redelijk in goede doen waren. Er was geld en onroerend goed. Maar als de vader overleden is, en de oudere broer gokverslaafd blijkt, is het hele familiekapitaal er snel doorheen. De moeder is dol op die zoon, en blind voor zijn fouten. In alles geeft ze hem zijn zin, zelfs als hij het jongere broertje altijd maar blijft terroriseren, doet ze daar niets aan. Het gezin komt in armoedige omstandigheden te verkeren. 

De dochter is intussen 15, ze gaat naar een staatspension en bezoekt het Franse gymnasium. Haar moeder kijkt nauwelijks naar haar om, ze loopt er op die bewuste dag dat ze de Chinees ontmoet, op weg naar school, bij als een kindhoer. Hij spreekt haar aan, en ze beseft dat dit een kans is om een wat luxer leven te kunnen leiden. Hij heeft duidelijk geld, zij niet. Maar zij heeft een uiterlijk waar hij voor valt... Zij en de 12 jaar oudere Chinees krijgen een verhouding. Iedere dag haalt en brengt hij haar van en naar school, haar familie weet van niets. Denkt ze. Maar het is al snel uitgelekt. De moeder sluit er bewust haar ogen voor. Als later de Chinees het gezin mee uit eten neemt, wordt hij compleet genegeerd, hij mag betalen... hij op zijn beurt zou willen trouwen met het blanke meisje, maar zijn vader verbiedt het hem. Racisme: blank met gekleurd, het is uit den boze!
En dan besluit haar moeder terug te gaan naar Frankrijk. Ze moet de Chinees achterlaten. Altijd heeft ze beweerd niet van hem te houden, dat ze hem alleen voor het geld accepteerde, maar nu weet ze het niet meer...  Ze zal nooit meer terugkeren.

Hetgeen ik van het verhaal verteld heb, staat in chronologische volgorde. Dat is in het boek absoluut niet het geval. Duras springt van de hak op de tak en weer terug. Je moet moeite doen om haar te volgen. Haar zinnen kunnen soms lang zijn, en dan weer uit een of een paar woorden bestaan. Ook maakt ze soms haar zinnen niet af, of ze van verandert van constructie terwijl de zin loopt. "Hij herinnert eraan dat de grote stukken vlees die zijn voor hem, dat hij niet zoveel mag eten" (een pluim voor de vertaler!) Evenzo kan ze ineens van ik-persoon veranderen in een derde persoon, binnen hetzelfde item. En ineens begint ze over een paar vrouwen te vertellen, een pagina lang. Vrouwen die je niet eerder tegenkwam, en ook daarna niet meer. Wat voor rol hebben ze? Geen idee. En van wie is dat zoontje waar ze het over heeft? Het lijkt nu een enorme puinhoop dit boek, en dat is het ook. En toch: Het is mooi. Het is de moeite waard. Bovendien dun genoeg om na de eerste lezing nog eens rustig over te lezen...

ISBN 9789041330437 | Hardcover | 149 pagina's | Singel Pockets | 1998 (10e druk)
Vertaald door Marianne Kaas

© Marjo, augustus 2006

Voor meer informatie over De minnaar, klik op de afbeelding van het boek

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER!