Tania Heimans

Hemelsleutels

Linde, zes jaar oud, woont met haar ouders in het huis van oma van vaderskant. Haar vader is kunstenaar, maar veel succes heeft hij niet. Het gezinnetje leeft op kosten van oma, die begint te dementeren, ze woont beneden, en wordt verzorgd door Ada. Linde is dol op haar, maar moet haar stiekem bezoeken. Men vindt het niet goed...Linde's moeder is artistiek, tegen de zin van haar ouders woont ze -ongetrouwd- met Lodewijk samen. Ze is een labiel figuur. Op een dag vraagt papa of Linde even op haar moeder wil passen, en dat doet ze natuurlijk. Ze is een heel braaf consciëntieus kind, te wijs voor haar leeftijd. Maar tegelijk ook heel naïef. Wat er nu precies gebeurt als ze even thee gaat zetten voor haar moeder, begrijpt ze pas later, terwijl haar schuldgevoel groter en groter wordt. Ze had haar moeder niet alleen moeten laten...
Oma komt naar boven: "ik zag je moeder vliegen". zegt ze. Maar ook zij beseft niet wat ze gezien heeft.Nu is Linde alleen met haar vader. En met Simone, die een vriendin van haar ouders was. Simone trekt al snel in het huis met haar mongoloïde dochter. Vanwege die dochter besteedt ook Simone geen aandacht aan Linde. De ouders van Lindes moeder willen haar graag in huis opnemen, maar dat wil Lodewijk niet. Ze mogen haar af en toe een uurtje zien, in hun huis.Linde wordt zeven, en ze wordt acht, en haar oma's toestand verslechtert, haar vader leeft er op los, alsof hij geen klein kind hoeft op te voeden. Linde hoort en ziet dingen die ze niet zou moeten zien en horen. Ze trekt zich terug in een droomwereld. Niemand die het ziet... niemand heeft oog voor het kind. Ook de school niet. Alleen de broer van Lodewijk... de mismaakte Grote Henk.

Dat dit een drama wordt is onvermijdelijk. Je voelt het als lezer al aankomen, maar dat neemt niet weg dat het een zeer indringend verhaal is. De vraag bij boeken waarbij een kind het verhaal vertelt is altijd of het geloofwaardig is. Linde is een kind dat niet of nauwelijks met andere kinderen in aanraking komt. Daardoor kan ze dingen 'normaal' vinden, die niet normaal zijn voor zo'n jong kind. Het accepteren en het tegelijk niet kunnen bevatten, dat is de manier waarop Linde met de wereld om leert gaan. Ze verzint een eigen moraal om zich staande te houden. Maar of dat lukt? Dat een demente oma niet ziet hoe fout het gaat, dat zal kloppen. Maar dat de andere grootouders dat twee jaar lang niet merken? Waarom mislukken die acties die ze ondernemen om de voogdij over Linde te krijgen? Nog vreemder vind ik het dat de school niets merkt. Ook een Vrije school hoort vraagtekens te plaatsen als een kind zich gedraagt zoals Linde dat doet...
Tania Heimans heeft een prachtig verhaal geschreven, dat voor een flink deel autobiografisch is. Ik hoop nog eens antwoord te krijgen op mijn vragen in een volgend boek.

isbn 978 90 472 0043 7 2008 Artemis & Co 234 pagina's

Lees de reacties op het forum, klik hier!

literatuur Hemelsleutels

Wat een verrassende roman!
Iedereen denkt wel eens aan zijn jeugd terug. Ook kinderen van ouders uit de hippietijd en de tijd dat vrije seks mode was, kijken terug op hun jeugdtijd. Een tijdje geleden werd een moeder die in de jaren '70 met haar dochter toegetreden was tot de Baghwan commune door haar dochter geconfronteerd met feiten over haar onverantwoorde opvoeding in die commune. Maar ook kinderen van hippiestellen kunnen soms aanleiding hebben om hun ouders te verwijten dat ze hun verantwoordelijkheid als opvoeder niet genomen hebben. Het is een gedurfde keuze om vanuit het perspectief van een zesjarig meisje, Linde, dochter van een hippiestel in het midden van de jaren '70, het verhaal van de verwaarlozing van een kind te laten vertellen, de roman "Hemelsleutels".

Wat ik begrepen heb uit een interview met de schrijfster in het AD zijn een aantal delen van de roman gebaseerd op autobiografische feiten.
Zo was de vader van de schrijfster, hij overleed toen hij 53 jaar was, een kettingroker en een graag geziene gast in de Rotterdamse kunstenaarsscene. Hij genoot net als de vader van de 6 jarige Linde in het boek, van de vrije seks en de sfeer van "alles moet kunnen". Tania Heimans heeft echter geen karikatuur van haar vader willen neerzetten. De ouders van Tania Heimans zijn gescheiden toen ze 4 jaar oud was en haar moeder leeft gelukkig nog. Maar wanneer Tania destijds alleen door haar vader opgevoed zou zijn, was haar jeugd misschien anders verlopen...
Net als de hoofdpersoon in haar boek had de schrijfster een goede band met de moeder van haar vader; maar deze was niet dement.
In de roman is de Oma de enige die tijd en aandacht heeft voor Linde.
Linde heeft weinig contact heeft met school en klasgenoten; dit is wel wat ongeloofwaardig. Maar als lezer blijf je gevangen zitten in de gedachtenwereld van Linde, tot aan het verrassende eind aan toe!

Een prachtige debuutroman!

ISBN 9789047200437 Paperback 237 pagina's | Artemis & Co | maart 2008

Hemelsleutels

De achterflap: “Tania Heimans beschrijft de bijzondere relatie tussen een meisje en haar dementerende grootmoeder tegen de achtergrond van de vrije jaren zeventig.”

Laat die ‘achtergrond’ maar vallen, de vrije opvoeding spat ervan af. Linde is een jong, intelligent en fantasierijk meisje, met een aangeboren verantwoordelijkheidsgevoel. Als dochter van een suïcidale moeder met strenge ouders en een vrijgevochten, artistieke vader, die teert op de rijkdom van zijn familie, en dan met name die van zijn dementerende moeder (in wiens huis ze overigens wonen), heeft ze het best wel moeilijk om voor zichzelf structuur te scheppen op een manier waar iedereen zich goed bij voelt. Als haar moeder de dood tegemoet springt, houdt Linde zichzelf hiervoor verantwoordelijk- en gaat ervan uit dat iedereen dit doet. Zo sleept ze een loodzwaar schuldgevoel me zich mee, dat ze koste wat het kost kwijt probeert te geraken, met alle gevolgen vandien. Niemand lijkt dit echter bij haar op te merken. Al helemaal haar vader niet, die de bandeloosheid induikt met vrouwen, drank en halfgare artistieke ambities. Haar grootouders aan moeders kant proberen uit alle macht haar daar weg te halen. De enige bij wie Linde zichzelf kan zijn, is haar andere grootmoeder, van wie iedereen zegt dat ze maar niet met haar moet omgaan, omdat ze te jong is om te begrijpen…

Aan de ene kant is dit een gruwelijk schrijnend verhaal, maar anderzijds mis ik diepte. De personages zijn zo uitvergroot en stereotiep dat ik me erg moeilijk in het boek in kan leven…

ISBN 9789047200437 Paperback 237 pagina's | Artemis & Co | maart 2008

literatuur Hemelsleutels

Ik heb nog wel wat op en aanmerkingen over dit boek, maar toch vind ik het een knap debuut.
De personages zijn wat te dik aangezet, het werd al eerder genoemd, het beeld van de vrije moraal iets te nadrukkelijk onderstreept, nadat vader vijf keer in zijn blootje door het huis liep had ik het echt wel begrepen, dat hoefde geen zesde keer meer.
En ook het onheil naderde iets te nadrukkelijk. Al bij de eerste ontmoeting met grote Henk voelde ik al uit welke hoek dat ging komen. En de wending die het boek daar maakt is nodig voor de ontknoping, dat begrijp ik wel, maar zo wordt het wel heel véél leed.

Maar toch, dat eerste hoofdstuk meteen al, daar greep het boek me wel bij de strot. En al is het iets te nadrukkelijk, toch krijg je wel een goed beeld van hoe die wereld er door kinderogen uit gezien moet hebben, en hoe kronkels in het eigen hoofd over schuld ontstaan.
Je wilt haar wel eigenhandig meenemen daar vandaan en uitleggen hoe het wel zit… dat er géén schuld is. Dat wij ons daar over op zitten winden al lezend, althans ik wel, betekent wel dat de schrijfster schrijven kan want anders raakt het je niet.

Het kan dus, in mijn lekenogen, nog wel wat bijgeschaafd, het kan wat mij betreft nog stukken subtieler maar toch ben ik erg benieuwd naar haar tweede boek.

ISBN 9789047200437 Paperback 237 pagina's | Artemis & Co | maart 2008

Boekenarchief H

Tania Heimans