Buitenaards koraal
Mark de Haan

Deel 7 in de Extazereeks. Dat is een debutantenreeks, een gezamenlijk initiatief van het literair tijdschrift Extaze en Uitgeverij In de Knipscheer. Zoals van andere debutanten verscheen ook van Mark de Haan eerder werk in het tijdschrift Extaze.
Dit is zijn prozadebuut, in de vorm van zeven verhalen.

Buitenaards Koraal is niet de titel van een verhaal. Het komt voor in ‘Machmut Kanzal’, het eerste verhaal. Het duidt op de witte schotels die in zijn arme wijk tegen de gevels hangen. In ‘Machmut Kanzal’ wordt de tegenstelling geaccentueerd tussen de wereld van de moslims en de moslimhaters.

Machmut is een ijverige jongen, zoon van een vrijwel ingeburgerde moslim. Om iets voor zichzelf te kunnen kopen loopt Machmut een krantenwijk, door de arme – de schotels – en de rijke wijken. Hij hoeft nu hij vijftien is niet meer mee naar de moskee, maar zijn ouders gaan wel. Iedere vrijdag.

De vader van zijn vriend Japik is activist: hij loopt mee in protestmarsen tegen het pas in het dorp gevestigde asielzoekerscentrum. Daarbij dragen de mensen spotprenten van de profeet met zich mee, die Japiks vader getekend heeft.
Ach, zegt Japik, dat is humor toch? Machmut weet toch ook wel dat moslims hun vrouwen onderdrukken? Dat een vrouw niets te vertellen had?
Ja, de verhouding tussen zijn moeder en vader is misschien ongelijk, erkent hij, maar het is een liefdevol huwelijk! Terwijl het bij zijn Hollandse vriend Japik thuis vaak hommeles was waarbij er geschreeuwd werd, en met servies gesmeten.

En dan is het vrijdag, Machmut ziet een ander soort demonstratie langskomen. Mensen hebben een tekst op hun shirt: IK BEN DE AL-MEDINAHMOSKEE.
Hij vraagt zich af wat dit betekent, en dan staat daar Japik…
Een einde waarbij je de rillingen over het lijf lopen, maar helaas is het wel realistisch.

Dat geldt ook voor het verhaal ‘BRIN17VA’ dat intrigerend begint:

‘Ik zou kunnen beginnen met een kleine exegese van de titel. Sommige lezers stellen dat mogelijk op prijs. Maar ik ben er niet voor de lezer. De lezer is er voor de lezer.’

Denk er van wat je wil…
Wat volgt is het verhaal over MdH (eh..misschien?) Hij woont in een krot, dat hij langzaam nog verder afbreekt. Het is koud. Hij heeft het koud. Hij rukt alles wat brandbaar is los en stookt het op. Bijna had hij ook die brief in het vuur geworpen. De aankondiging van een reünie. Zijn maat verklaart hem voor gek als hij zegt te zullen gaan. ‘Wie zou je in godsnaam willen terugzien? En wie van hen zou jou willen terugzien? Je gaat niet. Natuurlijk ga je niet. ’Maar MdH gaat wel. En pas dan zal de lezer te volle begrijpen wat er precies aan de hand is.
Wie is deze man die zich bezig houdt met het bouwen van een maquette van roerstaafjes? Toevallig - of toch niet – een maquette van BRIN17VA. De avond verloopt dramatisch. Is er opzet in het spel?

Het verhaal ‘Ene Wim’ lijkt surrealistisch. Een niet na te vertellen verhaal over de maakbaarheid van de mens, met de hulp van drugs, vaccinatie en volksverlakkerij. Actuele onderwerpen, maar door de manier waarop ze in het verhaal gebruikt zijn gelukkig te bizar om echt te kunnen zijn. Toch?

Zo zijn er zeven verhalen die allemaal anders zijn en toch ook iets gemeen hebben: er is steeds een hoofdpersoon die geconfronteerd wordt met een harde werkelijkheid zoals die in het verhaal past.

Voor de lezer ontvouwt zich die ietwat absurde werkelijkheid langzaam tot een vaak onverwachte climax. Doordat er steeds een maatschappijkritische noot in het verhaal zit geven ze je een ongemakkelijke gevoel. Literatuur schuurt, zegt men. Dat doen deze  verhalen zeker! De lezer blijft steeds achter met een unheimisch gevoel.

Mark de Haan (1987) studeerde Nederlandse Taal en Cultuur in Leiden. Na zijn studie werkte hij tien jaar in het bedrijfsleven. De tijd die overschoot gebruikte hij om verhalen te schrijven. Deze bundel is het resultaat.

ISBN 9789493214194  | paperback | 152 pagina's | Uitgeverij in de Knipscheer | november 2020

© Marjo, 5 mei 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER