http://www.jannydeheer.nl

De barones
Janny de Heer

Dolle Dinsdag is een term uit de Tweede Wereldoorlog als aanduiding voor dinsdag 5 september 1944. Op die dag speelden zich in heel Nederland emotionele taferelen af naar aanleiding van de berichten dat het land nu elk moment bevrijd kon worden van de Duitse bezetting. De geallieerden hadden namelijk in de voorgaande dagen in hoog tempo terrein gewonnen. Paniek brak uit onder de hier aanwezige Duitse soldaten en burgers, maar ook onder hun medestanders, de NSB-ers.

Voor Mijnsje Bezemer, door iedereen Mien(tje) genoemd betekent het een keerpunt in haar leven. Ze is pas 5 jaar, nog even de jongste, als haar ouders onmiddellijk zoveel mogelijk spullen in tassen en koffers proppen en hun vijf nog jonge kinderen meesleuren naar het station in hun woonplaats Zwijndrecht. Vakantie, denkt het meisje nog even, maar als ze aankomen op de plaats van bestemming, Westerbork, kan ze die droom al snel van zich af zetten. Ze moeten in akelige omstandigheden in overvolle ruimtes verblijven, en worden met de nek aangekeken.

De ouders worden geïnterneerd, de kinderen verdeeld over de familie. Als een van hen ernstig ziek is, krijgt de moeder toestemming om te komen. Maar ze laat weten: ‘Laat ze maar doodgaan.’ Wat voor indruk moet dat niet maken op de kinderen?  Dat gevoel, het ongewenst zijn, het gevoel dat anderen haar geven, dat ze besmet is, dat ze per definitie onbetrouwbaar is, geeft haar een enorm minderwaardigheidsgevoel, dat de rest van haar leven zal bepalen. ‘O, jij bent er een van hun’ betekent dat ze nergens gewenst is. Dat ze eeuwig mikpunt is voor kinderen en volwassenen die zich graag sterk voelen. Dat ze moeilijk aan een baan kan komen en dat het eerste de beste foutje dat ze maakt reden is tot ontslag.

Is het al niet erg genoeg dat de kinderen binnen het gezin en op straat niet gewenst zijn, voor Mien houdt het hier niet op. Ze maakt een helaas totaal verkeerde keuzes wat betreft de man die ze trouwt. Blij het huis uit te zijn, komt ze van de regen in de drup. Ze is zijn slaaf, mag geen stap zetten zonder zijn toestemming en wordt gecontroleerd. Van liefde is geen sprake.

‘Hij verstarde, hapte naar lucht. Stak zijn vinger dreigend naar haar op. ‘Dat is de eerste en de laatste keer. Jij komt zonder mij niet naar buiten. Jij feesten en ik werken, nee dat doen we niet.’
Haar mond viel open. Was dit de man met wie ze een week geleden was getrouwd? Ze hoopte het even niet goed te hebben verstaan, maar voor het geval ze twijfelde herhaalde hij de hele riedel nog eens. ‘Het is afgelopen,’ brieste hij met ijskoude ogen die haar schrik aanjoegen. ‘Niet werken en jij de kantjes eraf lopen bij je familie. Als ik er niet ben, blijf jij thuis! Heb je dat goed begrepen? Ik houd er niet van in een leeg huis thuis te komen.’

Gelukkig kent het leven van Mijnsje ook een gelukkige periode.
Lezen over haar leven, dat in de ogen van de moderne vrouw al moeilijk genoeg was vanwege de niet-bestaande luxe zoals wij die nu kennen, doet beseffen hoe goed we het hebben. Maar nog meer gaat het over hoe men omging met kinderen die de pech hadden dat zij foute ouders hadden. Hoe de schuld van de ouders afgewenteld wordt op onschuldige kinderen. En hoe dit het leven van een jonge vrouw nog heel lang verziekt, doordat zij zelf gaat geloven dat ze echt niets waard is.

‘Aan het werk in de winkel van apotheek Rienks zag ze iets op de planken liggen wat ze nooit eerder had gezien: maandverband! Twintig bandages met roze bovenkant en wit gaas, voor één gulden! Aan de uiteinden zaten strookjes. Naast het verband kon je een gordeltje kopen om de strookjes aan te bevestigen. Maar met een veiligheidsspeld aan je onderbroek ging het ook. Ze vertelde haar zusjes dat ze nooit meer de lorren van moe hoefde te gebruiken. Wat een uitkomst. Moe noemde haar misprijzend de barones toen ze het pak zag liggen.’

Janny de Heer schreef eerder historische romans, waarvoor ze gedegen onderzoek pleegde. Nu tekende ze het verhaal op van de nu bijna 80-jarige Mijnsje Bezemer, een verhaal dat verteld moet worden.

ISBN 9789062659135 | Paperback | 272 pagina's | Uitgeverij In de Knipscheer | maart 2016

© Marjo, 25 juli 2016

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER