Tarantula
Eduardo Halfon

"Ik was dertien en mijn broer twaalf. We woonden al drie jaar in de Verenigde Staten, nadat we de politieke en sociale chaos in het Guatemala van de jaren tachtig waren ontvlucht."
[...]  Nu, drie jaar later, hadden mijn ouders besloten dat mijn broer en ik tijdens de schoolvakantie in december naar Guatemala terug zouden gaan om deel te nemen aan een kamp voor Joodse kinderen."

"Ze hebben het me nooit gezegd, maar ik weet zeker dat ze ons aan het eind van dat jaar niet alleen naar een kamp in de Guatemalteekse bergen stuurden met de bijgedachte me weer in contact te brengen met het jodendom – hún jodendom –, maar ook met dat land dat ik, drie jaar nadat we er waren weggegaan, al als vreemd en onbekend was gaan beschouwen."

De Spaanse taal is al een eind weggezakt bij Eduardo en hij "probeerde het jodendom gewoon te vermijden of uit de weg te gaan". Hij wil ook niet naar het kamp, niet alleen omdat hij het kamp niet ziet zitten maar omdat hij, net als alle kinderen van die leeftijd, tegendraads is. Maar "Je gaat en daarmee uit." riep vader.

Eind 1984 arriveren de broers Halfon in het kamp en maken als eerste kennis met Samuel Blum, een lange man met blonde krullen en blauwe ogen. Hij heeft een kleine slang met rode kop in de zak van zijn legergroene regenjas. De man zal nog lang in Eduardo's geheugen blijven.

De groep van Eduardo bestaat uit een dozijn kinderen van twaalf tot veertien jaar oud. Ze moeten uniformen dragen en een strikte dagindeling volgen. De kinderen krijgen te verstaan dat ze de kampvlag tot de dood moesten verdedigen. Daarom moeten zij elke nacht wachten of patrouilles lopen. Opvallend is dat Eduardo altijd met Regina wacht moet lopen.
De discipline is strikt. Ze krijgen bevelen, ze moeten marcheren, ze moeten zich leren verdedigen. Eduardo voelt zich steeds onbehaaglijker hierbij.

"Het ging er niet om ons een religieus, orthodox, reformistisch of zelfs maar seculier jodendom bij te brengen, iets wat ik misschien nog zou hebben verwacht, maar het hele kampprogramma was erop gericht om ons het gevoel te geven een Jood onder de Joden te zijn."

Als lezer voel je de sinistere sfeer en het fanatisme van de leiding. je vraagt je af of ze hún frustraties botvieren op de kinderen. En dan komt de dag dat alles verandert. De oefeningen, de overleveringstechnieken en de vrij "onschuldige" vallen weg. Het wordt bloedserieus...

"De leiders, nu allemaal gekleed als soldaten, in zwarte uniformen met rode mouwbanden met reusachtige tarantula’s erop (voor mij zouden het altijd tarantula’s
blijven), bedreigden ons met stokken en knuppels, terwijl ze ons bevelen toeschreeuwden in een mengeling van Spaans en Duits."

Wat volgt is bizar, de impact enorm. Is Samuel Blum bezeten door de haat die er tegen Joden is ? Is het vanwege deze ervaringen in het kamp dat Eduardo nooit De Tora en de Popul Vuh heeft willen lezen? Is het mede daarom dat hij zich nooit wil conformeren met het jodendom en zijn land van herkomst. Dat is voor hem: 

"Een huis dat ik om de een of andere reden van jongs af aan altijd heb willen slopen of op zijn minst ontvluchten. Vraag me niet waarom, zei ik. Dat is altijd al zo geweest. Ik heb altijd het gevoel gehad dat iets me dwong mijn koffers te pakken en te vertrekken. Ik loop al mijn hele leven weg van huis."

Hiermee is het verhaal nog lang niet afgelopen. We lezen hoe Eduardo zich in zijn latere leven verhoudt tot Regina en Samuel Blum. Hoe hij zijn ervaring probeert te verwerken, te verwoorden, te begrijpen. Waarom die eeuwige vlucht van de waarheid? Is het te groot? Teveel?

Al met al vormt het een verhaal dat je diep raakt en je laat nadenken.
Een boek dat diepe indruk maakt.

Eduardo Halfon werd in 1971 geboren in Guatemala-Stad. Hij publiceerde achttien boeken en zijn werk is in meer dan vijftien talen vertaald. Hij heeft diverse prestigieuze literaire prijzen gewonnen voor zijn werk.

ISBN 9789083448114 | Paperback | 140 pagina's | Koppernik | 16 januari 2025
Uitstekend vertaald door Marijke Arijs

© Dettie, 19 januari 2025

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER