Schokland
Saskia Goldschmidt

De stormvloed van februari 1825 kostte in het hele land aan 380 mensen het leven. Op Schokland steeg het water tot 3,30 meter boven Amsterdams peil.
Dit gegeven gebruikt Goldschmidt in haar fictieve verhaal over een negentiende-eeuwse kop-hals-rompboerderij, die in het droge land van Groningen gebouwd werd door een overlever van de ramp.

De familie Koridon heeft al die jaren de hoeve bestierd. Maar dan begint de aarde te schokken, aanvankelijke slechts lichte bevinkjes, zonder zichtbare gevolgen, die echter als de jaren verlopen, steeds erger worden. Totdat de muren van eeuwenoude boerderijen maar ook burgerwoningen barsten gaan  vertonen.
De zogenaamde experts maken zich er van af: achterstallig onderhoud. Je weet toch dat de woning op onstabiele grond is gebouwd?
Ook de bewoners van Hoeve Schokland zijn brave boeren, gezagsgetrouw zijn zij aanvankelijk best bereid om te geloven dat het niet aan de gaswinning ligt. Maar als de schade steeds erger wordt, en geen enkele expert, geen enkele ambtenaar hen tegemoet wil komen, en de scheuren steeds erger worden, neemt ook hun wanhoop toe.

Femke is de jongste van de bewoners, zij wil een modern boerenbedrijf opbouwen, en moet het daarvoor opnemen tegen haar meer traditioneel ingestelde moeder, Trijntje, en opa. Steeds opnieuw afgewezen worden, steeds op een zijspoor – we zijn in overleg – gezet worden, het breekt hen op. Mooie beloftes die niet nagekomen worden, en instortende muren, hoe kunnen zij de boerderij laten voortbestaan?

Behalve dit schrijnende verhaal dat natuurlijk weergeeft hoe het met veel Groningers gesteld is heden ten dage, hun gevecht tegen de bierkaai, is er ook het verhaal van de twee vrouwen, die niet bepaald een warme relatie hebben. Trijntje had haar leven anders gedacht. Ooit verliet ze de boerderij, maar op basis van een verkeerde keuze, moest ze na drie jaar met een kind in de wandelwagen terugkeren.

Femke is dat kind, een moderne boerenmeid, die geniet van het landschap dat haar omringt. Dat zijn de mooie stukjes in het boek: de beschrijvingen van dat landschap, het rietland, de vogels. Als Femke een boerin ontmoet, die haar opjut om zich te verenigen met anderen en samen de bureaucratie en de rijke bedrijven aan te vallen, wordt de boel op scherp gezet. Enerzijds haar eigen leven, anderzijds het voortbestaan van de hoeve.

‘Schokland’, in de grond een streekroman, is een aanklacht tegen de NAM en de overheid.

Ingenieur Willem Meiborg waarschuwde al in 1960 voor de gevolgen van gaswinning. Zijn voorstel een deel van de opbrengsten te reserveren voor schadeloosstelling in de toekomst is er nooit gekomen. Inmiddels heeft Nederland honderden miljarden verdiend aan Gronings gas.
Zowel de NAM als de overheid laten processen jarenlang voortduren en stellen schadeloosstelling keer op keer uit. Sluwe adviseurs en slinkse consultants vullen hun zakken, malafide aannemers spelen onder een hoedje met de NAM en de gedupeerde bevolking raakt uitgeput. Inmiddels lijden meer dan tienduizend getroffenen aan zware psychische gevolgen, hun levens zijn verwoest.

Saskia Goldschmidt (1954) maakte na een lange, succesvolle carrière als theatermaker, producent, docent, en trainer in communicatieve vaardigheden de overstap naar het schrijversvak. Haar eerste drie romans tonen behalve haar literaire talent - De hormoonfabriek (2012) werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2013 en naar andere talen vertaald - meteen al haar maatschappelijke betrokkenheid: in Verplicht gelukkig, portret van een familie (haar debuut in 2011) kweekt zij meer begrip voor hoe het is om tweede generatie oorlogsslachtoffer te zijn. In De hormoonfabriek wordt het meedogenloze kapitalisme aangeklaagd en in De voddenkoningin (2015) zien we de trend dat tweedehandskleding vintage wordt.

ISBN 9789059368040 | Paperback | 307 pagina's | Uitgeverij Cossee | oktober 2018

© Marjo, 12 december 2021

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER