Tante
Elle van Lieshout


Het verhaal speelt in de jaren zeventig, in de Brabantse Peel. Marieke, de ik-verteller, is nog maar een jaar of vijf als haar moeder komt te overlijden. Vader blijft achter met zeven kinderen, en gaat al snel op zoek naar een vrouw, die het huishouden kan bestieren.
‘Er is weer een nieuwe tante.’ zegt Marieke.  Op alle 160 pagina’s die volgen hoor je bij alles wat Marieke zegt de woorden van tante.

‘Maar Mama, dat was een Heilige, veel te goed voor deze familie. Daarom is ze zo vroeg gestorven. Ze kon het gewoon niet aan, zeven kinderen die allemaal zo goed weten hoe het moet. En dan ook nog zo’n man, een harde werker, maar geen gemakkelijke hoor. Tante snapt precies hoe zwaar mam het heeft gehad met ons. Daar zou ieder normaal mens kanker van krijgen. Een Heilige!
Daarom zijn wij nu allemaal zo verwend.’

Tante gaat daar snel verandering in brengen, de kinderen vertrekken allemaal zo snel ze kunnen het huis uit, deels ook gepusht door tante. Marieke en Ineke zijn te jong, zij blijven. En waar Ineke sterk is, en zich steeds minder stoort aan wat tante zegt, is Marieke de klos. Aan het einde van het verhaal is zij een jaar of tien ouder, en ook wel wat wijzer, maar als kind van vijf weet ze niet beter of wat tante zegt en doet, dat bedoelt ze goed, en ook al vindt Marieke het soms vreemd, ze is een heel gezeglijk kind.
De regels van tante volgt ze braaf, en ze doet alles wat er gevraagd wordt. Zo wordt het kind degene die het huishouden doet. Zij poetst en dweilt, zij houdt haar handen boven tafel, boven de dekens, en zeker niet in haar zakken! Zij spreekt nooit tegen, ze kijkt niet in de pannen en vraagt ook niet wat ze eten. Ze eet haar brood met mes en vork ‘we zijn tenslotte geen barbaren’.

'Tante kan het best begrijpen als ik een keer een regel vergeet. Dan mag ik drie Weesgegroetjes en een Onzevader bidden. Rechtop zitten is gemakkelijk door het plankje achter in mijn trui. Stil zitten ook, want als ik dat niet doe krijg ik splinters in mijn rug.’

'Van tandpasta knijp ik slechts een erwtje uit de tube - niet zoals bij de Aquafresh reclame - die willen zoveel mogelijk verkopen en de gewone burger op kosten jagen. Het is godgeklaagd dat de regering dat toestaat. Eén keer per dag tanden poetsen is meer dan genoeg.'

Marieke en Ineke mogen niets, hun slaapkamers zijn koud, maar die van tante is warm, want dat moet omdat ze reuma heeft. Bij de kapper worden de haren zo kort mogelijk geknipt, lange haren of een staartje zijn taboe, maar tante gaat iedere week.
Het duurt veel te lang dat Marieke dit allemaal slikt, maar ‘tante zorgt toch goed voor haar, en ze houdt zoveel van Marieke! Daar horen ook klappen bij. Marieke weet haar blauwe plekken goed te verbergen, en niemand grijpt in. Ook haar vader niet, die zelf ook nogal losse handjes heeft. En de buren? School? Voor die iets zouden kunnen doen, is het gezin al weer verhuisd.

Door de ironische toon, en de humor die Marieke gelukkig  volop blijft houden, is dit schrijnende verhaal toch vrij luchtig. Mooi is het hoe Elle van Lieshout het proces van bewustwording laat plaatsvinden.  Marieke, nu vijftien jaar:

'Ze heeft zich opgesloten in haar slaapkamer. Ze gaat zich weer eens van kant maken. Ik klop vriendelijk op haar deur. Geen reactie. Is het al gelukt? vraag ik. Zo niet, succes ermee. Ik ben naar school. En als ik je niet meer zie, tot in het hiernamaals.'

Auteursechtpaar Erik van Os (1963) en Elle van Lieshout (1963) schrijven sinds 1990 samen kinderboeken, liedjes en versjes (o.a. voor Sesamstraat en De Efteling) en teksten voor tijdschriften en leesmethoden, waaronder Veilig Leren Lezen.
Elle van Lieshout besloot een boek te schrijven voor volwassenen: Tante.

ISBN 9789089672315 | Paperback | 160 pagina's | Hoogland & van Klaveren | november 2016

© Marjo,  28 juni 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER