https://www.erinlitteken.com

Dochters van Kiev
Erin Litteken

In een voorwoord vertelt de schrijfster dat deze roman is geschreven naar een idee dat zij kreeg toen Rusland in 2014 de Krim binnenviel. De annexatie van de Krim leek op de annexatie in 1930 door Stalin. De Oekraïne was - en is - een vruchtbaar land, werd ook toen al de graanschuur van Europa genoemd. Stalin heeft door zo te handelen de Holodomor op zijn geweten, letterlijk "de pest/plaag van de honger". In de jaren 1932 - 1933 vormde deze hongersnood een van de grootste nationale rampen in Oekraïne en in de moderne geschiedenis; het aantal doden lag tussen de 2,5 en de 7,5 miljoen.

Erin Litteken vertelt in dit boek het verhaal van drie generaties vrouwen, verdeeld over twee tijdvakken die elkaar afwisselen.

‘Gewoon vandaag doorkomen en hopen dat het morgen beter gaat.’

In 1929 heeft de zestienjarige Katya nog geen weet van de donkere wolken die over haar land hangen. Ze bewerkt met haar ouders en zus het land, zorgt voor de dieren, en zo bedruipen ze zichzelf. De liefde is al een deel van haar leven. Ze vindt haar buurjongen Pavlo erg leuk.
Dan vallen de Sovjets het land binnen. De bewoners worden gedwongen hun land en bezittingen op te geven en zich aan te sluiten bij de collectieve boerderijen. Dat gaat niet zonder slag of stoot, ook Katya’s familie stribbelt tegen. Maar als mensen zonder pardon doodgeschoten worden of verdwijnen naar Siberië, notabene ook door hun eigen volk, moeten ze hun verzet wel opgeven. De vader van het gezin wordt opgepakt, al hun land en hun dieren worden afgepakt. Wat ze terugkrijgen voor hun werk op de collectieve boerderij is nauwelijks genoeg om te overleven. Er vallen dan ook veel slachtoffers in hun omgeving. In hun familie.

In het heden, 2004, is Cassie net weduwe geworden en achtergebleven met haar jonge dochtertje, Birdie, die geen woord meer zegt sinds het ongeluk waarbij haar vader omkwam en waar zij ook bij betrokken was. Cassies moeder ziet dat het niet goed gaat en zorgt er voor dat Cassie en Birdie intrekken bij Bobby, Cassies oma. Het gaat ook niet goed met Bobby, ze doet vreemd, en lijkt te verdwijnen in het verleden. Dat verleden daar weten haar familieleden niets van af. Behalve dat ze uit Oekraïne komt. Bobby wil graag dat haar kleindochter haar dagboeken leest. Maar Cassie kent geen Oekraïens, en schakelt de buurjongen, Nick, in.
Samen ontdekken ze het verhaal van Katya, het gruwelijke verhaal van de Holodomor.

Misschien is het wel zo dat het romantisch deel van dit verhaal voorspelbaar is en een dertien-in-een-dozijnverhaal, maar gelukkig heeft de schrijfster besloten deze vorm te kiezen om dat verhaal te vertellen. Het is namelijk een tegenwicht voor de vreselijke geschiedenis die ze moet vertellen.

Stalin kende geen genade: De hongersnood werd voor het merendeel veroorzaakt door het beleid van de regering van de Sovjet-Unie onder Stalin, die met kracht de collectivisatie en "dekoelakisatie" van de landbouw doorvoerde. De boerderijen moesten worden samengevoegd in kolchozen en sovchozen, waardoor arbeidskracht zou vrijkomen voor de industrialisatie. Stalins vijfjarenplan uit 1928 moest worden gefinancierd uit export en het belangrijkste deel van die export bestond uit graan.

Erin Litteken is half-Oekraïens en half Amerikaans. Ze besloot haar eigen familiegeschiedenis als basis voor dit boek te gebruiken. Daarnaast deed ze onderzoek naar dat vreselijke verleden, en naar de cultuur van Oekraïne. Het beeld dat ze schetst is soms zo gruwelijk dat je niet verder wil lezen. Je kan je niet voorstellen dat dit soort dingen gebeurde. Nog geen 100 jaar geleden! En weer...

Dit boek is haar debuutroman. De schrijfstijl is ondanks het verhaal prettig, de verschillende verhaallijnen van het verleden en heden grijpen goed in elkaar.

ISBN 9789402711271 | Paperback | 368 pagina's | Uitgeverij Harper Collins| september 2022
Vertaald uit het Engels door Henske Marsman

© Marjo, 1 november 2022

Lees de reacties op het forum, klik HIER