Ik was Alice
Melanie Benjamin

Net als veel andere lezers heb ik me nooit zelfs maar afgevraagd of Alice in Wonderland gebaseerd zou kunnen zijn op een echt persoon, een echt kind. Dit boek verraste me dus zeer. Ik wist het niet. Dat het eind negentiende, begin twintigste eeuw wel anders was, dat beschrijft Melanie Benjamin in dit geromantiseerde verhaal over Alice Liddell, later Alice Liddell Hargreaves, het meisje dat model stond voor Alice. Haar leven werd er door bepaald. Het boek is een terugblik, verteld door Alice op leeftijd, verdeeld in drie delen, het kind zijn, het verliefd zijn en het moeder zijn.

Zij was een van de dochters van de Dean van Oxford, en als zodanig leerde ze de stotterende wiskundeleraar kennen, Mr. Dodgson, die als vriend van de familie Alice en haar zussen vaak mee nam voor een vaartocht en of een picknick. Al zag haar moeder het niet graag zo - ze schoof liever een oudere zus naar voren -, de zevenjarige Alice was de favoriet van Mr. Dodgson. Ze had 'iets', een blik in haar ogen, een houding waardoor hij, misschien omdat hij het oog van een fotograaf had, gefascineerd was door het jonge meisje. De fotografie stond nog in de kinderschoenen, en was een omslachtig gedoe, maar Mr. Dodgson wist de meisjes steeds zover te krijgen dat ze graag poseerden voor hem. Zoals gezegd zette hij het liefst Alice op de foto, en enkele foto's zijn bewaard gebleven en staan in het boek.
Mr. Dodgson had nog meer talenten: hij kon goed verhalen vertellen, de meisjes hingen aan zijn lippen. Die ene dag dat hij het verhaal verzon waarin Alice de hoofdrol speelde en Alice zelf er op aan drong dat hij dit op zou schrijven, dat zijn ook feiten.  Het werd het wereldberoemde 'Alice in Wonderland, uitgegeven onder de naam Lewis Carroll.
Alice heeft een luxe leventje geleid. In haar jeugd, maar ook later, toen ze getrouwd was. En op het moment dat ze aan de grond dreigde te geraken was er nog dat originele manuscript dat zij in haar bezit had, en voor veel geld kon verkopen.

Zoals Melanie Benjamin in een nawoord verklaart, berusten veel van de feiten die zij in het boek gebruikt op waarheid. Ze heeft zich eveneens verdiept in het leven van die tijd, zodat we een goed idee krijgen van hoe de wereld toen in elkaar stak. De wereld van de hogere klasse.
Het was voor vrouwen in die tijd niet de gewoonte dat ze uitgebreid geschoold werden, ze waren er voor de sier. En om een huishouden te bestieren, zonder zelf de handen uit de mouwen te steken. Daar hadden ze de 'Mary-Anns' immers voor.
Zoals John Keats zei: 'God, zij is als een melkwit lammetje, dat blatend roept om een man die haar beschermt.'
En die mannen deden dat, zeker in de hogere kringen, waar de echte gentleman zijn dames koesterde, en even goed daarnaast de vrouwen van minder allooi op een totaal andere manier behandelde. Een vrouw nam geen initiatief tot een huwelijk, dat was de taak van de ouders. En daarbij ging het om het verhogen van de sociale status. En was je dan getrouwd, dan had je als vrouw nog niets te vertellen. Ze was een onmondig kind, haar man was de baas. Scheiden kon natuurlijk ook niet. Aan het eind van de negentiende eeuw kwamen de eerste protesten los.

Alice Liddell groeide op in deze tijd, en maakte deze nieuwe wending mee. Maar Melanie Benjamin heeft haar beschreven als een vrouw die dat nieuwerwetse gedoe niet wilde. Helen Pankhurst wees zij af. Dus hoe het er aan toe ging tussen man en vrouw, daar werd niet over gepraat.
Waar wij er ons nu over zouden verbazen dat jonge meisjes zomaar 'meegegeven' werden met oudere mannen, die men toch nauwelijks kende, kwam men toen blijkbaar niet eens op de gedachte dat er bijbedoelingen zouden kunnen zijn. Mannen uit de hogere klasse waren per definitie gentlemen. Of Mr. Dodgson andere bedoelingen had, dat is niet bekend. Benjamin kiest er voor om het open te laten, het is aan de lezer om het zijne te denken, als op een gegeven moment iets gebeurt waardoor het contact tussen het kind en de man verbroken werd.
Ook de relatie tussen prins Leopold en Alice blijft wat vaag. Is dat een probleem? Nee. Het boek leest als een trein en de romantiek druipt er van af. Het is ook niet de bedoeling va de schrijfster geweest om een biografie te schrijven. Ze heeft gekozen voor een fictieve Alice en heeft daarbij gebruik gemaakt van feiten. En daarbij gaat het niet alleen om de Alice van Wonderland, maar om een echte vrouw die verliefd wordt, maar haar geliefde moet laten gaan. Ze trouwt met een ander, en beseft bijna te laat dat ze van deze man, met wie ze drie zoons groot brengt, houdt. Het gedeelte waar we lezen over het verlies dat ze moet ondergaan in de Eerste wereldoorlog is ontroerend, alsook de manier waarop ze zich tenslotte herstelt.
Mooie roman.

http://www.melaniebenjamin.com

ISBN 978 90 229 5970 1  Paperback, 382 pagina's uitgeverij Olando maart 2010
Vertaald door Erica Feberwee

© Marjo, 10 september 2010

Lees de reacties op het Leestafelforum en/of reageer, klik HIER