Het pauperparadijs
Een familiegeschiedenis

De ondertitel van dit boek is 'een familiegeschiedenis', maar als je met dat gegeven voor ogen het boek gaat lezen kom je tot de ontdekking dat het meer is dan dat.

Suzanna Jansen raakt geïntrigeerd door een bidprentje dat ze op zolder vindt, dat van haar overgrootmoeder. Helena Gijben. Deze vrouw was verstoten door haar familie, vertelde haar moeder, omdat ze als rechtgeaard protestant trouwde met een katholieke jongen. Ze kwam uit Norg, en belandde na dat vermaledijde huwelijk in Amsterdam, waar de familie sindsdien bleef wonen. Suzanna gaat naar Norg, en ontdekt dat dit familieverhaaltje helemaal niet klopt. Haar overgrootmoeder, en ook haar overgrootvader komen uit de kolonie Veenhuizen, evenals hun ouders.
Nu is Veenhuizen niet bepaald een plek waar je vandaan wilde komen!En vanaf hier wordt het boek niet alleen de geschiedenis van een familie, maar ook de geschiedenis van Veenhuizen. Die kolonie was in 1823 opgericht door een idealist die zelf nooit aan de lijve ondervond wat het betekent om als arme sloeber naar een uithoek gestuurd te worden en als het ware opgesloten met lotgenoten. Natuurlijk was het goedbedoeld, het idee mensen zonder vooruitzichten in welke vorm dan ook her op te voeden, en in ruil voor kost en inwoning op het platteland te laten werken -frisse lucht in plaats van de vieze smog van de grote stad- is aan de basis een goed idee. Maar het kwam er toch op neer dat hele gezinnen tegen heug en meug daar heen verbannen werden.Ook landlopers en kleine criminelen werden er heen gestuurd. Later werd het een gevangenis, en heden ten dage is het een museum.

Persoonlijk vind ik het jammer dat het boek op twee gedachten hinkt. Het is allemaal zeer interessant om te lezen over de ontwikkeling van Veenhuizen, over de sluiting en wat er daarna gebeurde, maar intussen heeft de familie van Suzanna daar al niets meer te zoeken. Zij proberen in Amsterdam het hoofd boven water te houden. Met vallen en opstaan gaat dat, en eigenlijk is het pas de Tweede Wereldoorlog die de familie voorgoed uit de armoede haalt.

Het is een heel interessant boek, en ik begrijp ook wel dat het een probleem is: als je Veenhuizen onderzoekt kun je dat niet ineens loslaten alleen vanaf het moment dat je familie daar niet meer mee te maken heeft. Maar misschien had het gewoon het verhaal van de familie moeten zijn, met als bijlage meer informatie over Veenhuizen. Ik zou wel eens willen weten waarom gekozen heeft voor deze opzet.

ISBN 9789050188210, paperback, 245 pagina’s, uitgeverij Balans