Specht en zoon

Het stond twee jaar terug op de lijst genomineerden voor de Gouden Doerian, de prijs voor het slechtste boek. Als ik nu in die lijst boven dit boek dat boek van Saskia Noort zie staan, stijgt mijn verbazing over de keuze van de genomineerden. Want ondanks enkele aanmerkingen vind ik dit boek de moeite waard. Toch heeft het boek heeft me nooit getrokken. De titel denk ik. Is een specht een vogel dat mijn sympathie niet opwekt? Dat kan ik me nauwelijks voorstellen, want het is een mooi beest en aan zijn geklop heb ik geen hekel. Maar het woord 'specht' is geen prettig woord. In zoverre als woorden al of niet sympathiek kunnen zijn...

Van het verhaal wil ik niet teveel vertellen, het zou een toekomstige lezer een deel van het plezier ontnemen.
De hoofdpersoon is een doek. Eerst nog even op een rol van twee meter brede Zeer Dicht Geweven Vier Maal Universeel Geprepareerd, wordt er een doek van gesneden:
"Had ik de gave van het woord, dan zou ik nu beschrijven hoe het voelt om eindelijk een doek te zijn, een doek met maten, een afgemeten, met het vlijmendste stanleymes afgesneden, onherroepelijk strak stuk linnen, gespannen om een stevig raam met latten van zes en maar liefst drie punt zes dik, met spieën en met in zijn rug een kruis."
Dit doek belandt in het atelier van de 'schepper', en moet- tegen een muur gezet- lijdzaam ondergaan hoe de schilder Felix Vincent allerlei portretten schildert, maar geen pogingen onderneemt om iets met hem te doen. Het doek weet dat het speciaal is, en dat de schilder iets speciaals van plan is, maar omdat die geld nodig heeft, blijft hij portretten maken.
En dan komt Specht op bezoek. Hij vraagt de schilder een schilderij te maken van een gestorven jongen. "je redt er een leven mee", zegt hij. Schilderen naar de dood? Dat is iets wat Vincent niet wil, maar er wordt grof voor betaald...

Een heel apart verhaal, vooral natuurlijk omdat het doek vertelt. Dat staat soms met de rug naar alles toe, soms wordt het omgedraaid. Soms staat het, dan weer ligt het. Het verandert het perspectief en hetgeen verteld kan worden.. Het doek heeft eigen gevoelens, en ervaringen, en kan beperkt zien.
Het concept van een spiegel - iedereen die er in kijkt ziet wat anders?? - begrijpt hij pas, als er eentje neergezet wordt tegenover hem. Er is dat verschil tussen ergens in kijken, en ergens naar kijken. En voelen..want het doek kan niet zien wat er op hem geschilderd wordt, maar hij kan het wel voelen. Als dit verhaal zonder het perspectief van het doek verteld was, was het een verhaal van niets geweest. Helaas is Otten niet altijd even consequent in wat het schilderij wel weet en begrijpt, en wat niet. Die spiegel snapt hij niet, maar hij weet wel wat een polaroid is. Nou ja.
Het thema is het verlies van de onschuld. Dat zit in het doek, in de combinatie Specht en zijn zoon, maar ook en misschien wel vooral in de schilder zelf..
Op het einde is er een minder geloofwaardige wending - die ik nu niet kan vertellen - maar het blijft een fascinerend verhaal.
In 2005 heeft Willem Jan Otten met dit boek de Librisprijs gewonnen.

Paperback | 142 Pagina's | Oorschot B.V. | 11ste Druk | 2005 ISBN: 9028240373

© Marjo, augustus 2006

Reageren? Klik hier!