Droog
Robert van Oirschot
De jaren twintig van de vorige eeuw, ook wel de roaring twenties genoemd, was een periode waarin men als reactie op de ontberingen van de eerste wereldoorlog van het leven wilde genieten.
Charles Ruys de Beerenbrouck was sinds 1918 minister-president in een tijd dat een groot deel van het kabinet ijverde om de Olympische Spelen naar Amsterdam te halen. Het zou de economie goed doen. De christelijke partijen vonden het maar niets, er zou op zondag gesport worden en er zouden vrouwen mee doen!
‘De Olympische Spelen zijn in oorsprong en wezen heidensch. In niet één gereformeerd bestuurd land zijn ze ooit gehouden.’
Het gekonkel om tenslotte de Spelen binnen te halen - in 1928 - heeft echt plaatsgevonden.
Intussen was in de Verenigde Staten in de jaren 20 de drooglegging ingevoerd. Productie, verkoop en transport van consumptieve alcohol werd verboden. Het drinken van alcohol niet overigens. In Nederland ging men niet zo ver. Wel was er een drankwet (de plaatselijke handel in wijn en bier zou wettelijk geregeld worden) opgesteld in 1904, die in 1931 aangepast werd: gemeenten mochten zelf bepalen hoeveel drankverkooppunten er in hun stad mochten zijn.
Tegen deze achtergrond schreef Robert van Oirschot een intrigerende roman, waarbij het lastig is feiten van fictie te onderscheiden.
De hoofdpersoon van een van de verhaallijnen, Stouenbergh, is evenwel fictief. Hij is een senator van de SDAP, en hij probeert in navolging van de Verenigde Staten in Amsterdam drooglegging voor elkaar te krijgen. Het wordt een spelletje waarbij inderdaad de Olympische Spelen de inzet zijn.
In de andere verhaallijn ontmoeten we Antonie Donkers, een straatkind in de Jordaan. Samen met zijn vriend Johan scharrelt hij door het leven. Hij lijkt een veelbelovend bokser en ontmoet in die hoedanigheid Bep van Klaveren (de levensechte kampioen in de klasse vedergewicht bij de Olympische Spelen in Amsterdam in 1928). Maar terwijl Van Klaveren een echte carrière in de bokswereld beleeft, is het personage in de roman een ander lot beschoren. Hij raakt in de problemen bij een poging het straatleven vaarwel te zeggen en een fatsoenlijk leven te leiden.
Als Antonie hoort over de plannen voor de drooglegging ziet hij meteen een lucratieve handel. Hij en Johan werken samen met Henry Pierre Heineken (levensecht).
Hun handel loopt als een tierelier, ook al zijn er schermutselingen met andere ‘bendes’ in de stad.
Antonie had graag Helena, de liefde van zijn leven, naast zich gehad, maar zij is afkomstig uit een ander milieu en klimt hoog op de sociale ladder. Toch verliezen ze elkaar niet uit het oog.
Als de Drogekelenwet op springen komt te staan moet Antonie veel problemen het hoofd bieden.
Deze roman is een mengeling van fictie en waarheid waarbij een uitleg met bronnen voor in het boek handig geweest was. Als je nu wilt weten wat er waar is en wat niet kost het je veel zoekwerk.
Een historisch feit: Op 17 mei 1928 werd in Amsterdam het parkeerbord geïntroduceerd – een wereldprimeur. Het was uitgevonden om de buitenlandse bezoekers van de Olympische Spelen duidelijk te maken waar ze hun auto moesten parkeren. Een ander leuk weetje: Het was niet koningin Wilhelmina die de Spelen opende, zij stuurde haar echtgenoot Hendrik. En de Olympische vlam werd daar in Amsterdam voor het eerst ontstoken.
Zo worden er vrij vele leuke weetjes in het boek verwerkt, maar ze leiden af van de kern van het verhaal. Waarom het verhaal van Bep van Klaveren toegevoegd is als een soort omlijsting van de drie delen, is ook onduidelijk.
De vele beschrijvingen over de politieke spelletjes en de beschrijvingen van de straten van Amsterdam maken het verhaal soms traag. Aan de andere kant zijn er spannende, soms heftige scenes, als het gaat om de bendeoorlogen. Maar: met wat doorzetten en misschien zelf tussendoor informatie opzoeken lees je een boeiend verhaal over de Amsterdamse onderwereld.
Het is Van Oirschots debuut als romanschrijver (eerder verscheen van hem de graphic novel De ziel van Leiden. Hij is van plan om een of meer vervolgdelen te schrijven.
ISBN 9789044354065 | paperback | 336 pagina's | The House of the Books | oktober 2018
© Marjo, 3 februari 2019
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
