Het boek van vergeten woorden
Pip Williams

De Oxford English Dictionary (OED) is een woordenboek voor de Engelse taal. De OED wordt uitgegeven door de Oxford University Press en bevat woorden uit het Verenigd Koninkrijk en andere Engelstalige gebieden: Noord-Amerika, Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland en de Caraïben. Sir James Augustus Henry Murray (7 februari 1837 – 26 juli 1915) was een Schots lexicograaf en filoloog. Hij was de hoofdredacteur van de Oxford English Dictionary vanaf 1879 tot zijn dood.

De OED mag dan het onderwerp zijn van Het boek van vergeten woorden - zowel de totstandkoming ervan die vijfenzeventig jaar duurde als ook Dr. Murray zijn op die geschiedenis gebaseerd - Pip Williams heeft daaromheen een verhaal verzonnen met als hoofdpersoon het meisje Esme.

Haar vader werkt als lexicograaf voor Dr. Murray. De opvoeding van zijn dochter komt voor een groot deel op hem neer sinds haar moeder is gestorven. Zo komt het dat ze haar dagen al heel jong doorbrengt in het scriptorium, de skrippy, waar het werk voor het woordenboek gedaan wordt. Het is een schuur in de achtertuin van Dr. Murray, die in 1887 begonnen is met het verzamelen van de woorden. De woorden werden verzameld, op briefjes van een bepaalde maat geschreven met voorbeeldzin(nen) en bewerkt voor het woordenboek.

‘Is er een woord voor?’ vroeg ik.
‘Een woord?’
‘Voor waarom je niets zei. Ik zou het kunnen opzoeken.’
Toen glimlachte hij. ‘Diplomatie is het eerste wat in me opkomt. Compromis, sussen.’
‘Ik vind sussen leuk klinken.’
Samen zochten we de vakjes af.

Sussen
‘Deze toegeeflijkheid heeft tot doel om de woede te sussen van zijn meest razende vervolgers.
‘David Hume. De geschiedenis van Groot-Brittannië, 1754

Esme vindt het jammer als bepaalde briefjes niet gesorteerd worden in een van de honderden vakjes, en ze begint de weggegooide papiertjes te verzamelen.
Onder het bed van Lizzie staat een oude koffer, daar stopt Esme de briefjes in. Haar eerste woord is ‘broodslavin’ (in het Engels bondmaid: een vrouwelijk slaaf, of een vrouw die werkt zonder loon). Het woord werd in 1901 daadwerkelijk aangegeven als ontbrekend!

Maar er zijn best veel woorden die niet in aanmerking komen voor de OED ontdekt Esme. De zogenaamde vrouwenwoorden worden als vulgair beschouwd. Dus gaat ze juist die woorden zelf verzamelen: het boek van vergeten woorden.
Ze verzamelt woorden, die zelfs mannen doen blozen, door vaak naar de markt te gaan en haar oren open te houden. 
Via een van de aanleveraars van de woorden, een vrouw genaamd Edith (Ditte), komt Esme in aanraking met de vrouwenemancipatie en in 1914 breekt de eerste wereldoorlog uit, twee historische gebeurtenissen die als vanzelf een belangrijke rol spelen in het boek.
Ook Lizzie is een belangrijk personage, die, ook al heeft ze geen scholing gehad een slimme meid is. Zij is ‘de broodslavin’, het dienstmeisje in huis, die voor zover mogelijk de rol van moeder vervult voor noemt Esme, door haar liefdevol Essymay genoemd.
Het verhaal over het woordenboek loopt als het ware parallel met het opgroeien van Esme.
De loop van de geschiedenis bepaalt haar verdere leven.

Niet alleen heeft Pip Williams met dit boek op een interessante manier een stuk van de geschiedenis tot leven gebracht, het is ook het verhaal van een sterke vrouw, die de kant van de romantiek voor haar rekening neemt. Een geslaagde historische roman dus.
Pip Williams is geboren te Londen en groeide op in Sydney. Het boek van vergeten woorden is haar debuut.

ISBN 9789044359770 | Paperback | 464 pagina's | Uitgeverij House of Books | augustus 2020
Vertaald uit het Engels door Marjet Schumacher

© Marjo, 23 september 2020

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER