http://www.padmaviswanathan.com

Een huis zonder spiegels
Padma Viswanathan

Met het gearrangeerde huwelijk van de tienjarige Sivakami en Hanumarathnam, jonge weduwnaar, begint het verhaal.  Als de bruid dertien jaar is gaat zij  bij haar man in de brahamaanse wijk wonen.  Hanumarathnam is een zeer intelligente man, hij leert Sivakami veel. Na een tijdje (1896) wordt dochter Thangam (goud)  geboren. Het is een beeldschoon en rustig kindje. In 1902 volgt de geboorte van hun zoon Vairum. Hanumarathnam weet dat deze geboorte zijn doodvonnis is, de sterren hebben hem dat verteld.

"De dageraad breekt aan. Hij heeft heel lang roerloos op het dak gezeten. Dauwdruppels parelen in zijn nek, alsof de ochtend ziet dat hij niet zweet en dit ongepast vindt.
Hij heeft gelezen dat hij zal sterven. Binnen afzienbare tijd, wel te verstaan. Zijn zwakke kwadrant heeft een astrologische paralel met de geboortetijd van zijn zoon, en deze heeft de schaduw van de dood donkerder gekleurd. In de sterren van het jongetje staat geschreven dat hij de levenslijn van zijn vader zal afsnijden. Hanumarathan heeft nog drie jaar te leven."

Muchami, een nieuwe bediende wordt aangenomen. Hij moet Sivakami gaan assisteren. Hanumarathnam leert Sivakami alles wat ze moet weten over huishoudelijke financiën, de administratie van inkomsten uit de landbouw, in-en verkoop en leiding geven aan het personeel.
Zijn zoon negeert hij. Hij neemt het de arme Vairum kwalijk dat hij door zijn geboorte de sterren zodanig beïnvloed heeft dat hij zal sterven.  Hij is stapelgek, net als iedereen,  op de lieve Thangam. Vairum is een stuurs, afstandelijk maar erg intelligent kind. Niemand wil met hem spelen vanwege zijn ontevreden gezicht en koude, donkere ogen. Toch hunkert hij naar aandacht die hij van zijn moeder genoeg krijgt maar niet van zijn vader, die weert hem af, wil niets van hem weten. En juist van hém wil hij aandacht, erkenning maar krijgt het nooit. Dit gegeven blijft van invloed op Vairums leven.
Inderdaad na drie jaar overlijdt Hanumarathnam. Sivakami, inmiddels achttien jaar, moet voortaan het leven van een weduwe leiden. Ze mag niemand aanraken tussen zonopgang en zonsondergang, ook haar kinderen niet, ze moet haar hoofd kaalscheren en mag alleen nog maar in het wit gekleed gaan. 

"Nu haar man echt weg is, volgen de rituelen die haar als weduwe zullen brandmerken. Een vrouw wier man eerder overlijdt dan zij, is op een kosmische, karmische manier verantwoordelijk voor zijn dood, en moet in toom worden gehouden. De beste manier om dat te doen is door haar onaantrekkelijk te maken: geen rode stip die de aandacht naar haar ogen trekt, geen geelwortel om de huid mee in te wrijven en te laten gloeien, geen wierook om het haar lekker te laten ruiken. Helemaal geen haar, maar dat komt later…
Sivakami pakt de twee witte katoenen sari's aan, de enige kledingstukken die ze nog zal dragen en waar iedereen aan kan zien dat ze een weduwe is. Ze kijkt naar Vairum terwijl ze elke stap van haar transformatie ondergaat: zie je wel, het is mijn schuld, iedereen verwijt het me. Zij zal deze last op haar schouders dragen: zie je wel, mijn zoon, jou treft geen blaam.'"

Gelukkig is Muchami er, die haar zeer toegeweid is. Hij zorgt voor het incasseren van landopbrengsten en helpt, in zoverre zijn rang dat toestaat, Sivakami zoveel hij kan. Hij mag de lessen van de kinderen, op gepaste afstand,  bijwonen. Muziek speelt ook een belangrijke rol in het leven van Sivakami en het latere leven van Vairum.
We volgen het leven van Sivakami, haar kinderen en kleinkinderen. In alles wordt ze bijgestaan door Muchami die een waardevolle vriend blijkt. Ze hebben geen woorden nodig om elkaar te begrijpen.

Een boek van 736 pagina's dat boeit van begin tot eind. Zoals bij veel Indiase schrijvers (hoewel Canadese van geboorte) worden rituelen,  rangen en en standen uitgebreid vermeld. Toch weet Padma Viswanathan dit zo natuurllijk in het leven van Sivakami te verweven dat het nauwelijks opvalt.
Sivakami stelt geen vragen, zo heeft ze het geleerd en zo hoort het. Thangam protesteert wel maar lijdzaam, op haar eigen mysterieuze manier. Vairum daarentegen komt openlijk in opstand tegen de gebruiken van de verschillende kasten en er ontstaat een diepe kloof tussen moeder en de door haar zo geliefde zoon.
De kinderen en kleinkinderen zijn voor Sivakami een voortdurende bron van zorg maar schenken haar ook enorm veel vreugde. Een erg mooi verhaal dat gebaseerd is op het leven van de bet-overgrootmoeder van de schrijfster. 

"Mijn roman heeft zijn oorsprong in de verhalen die mijn oma vertelde over haar grootmoeder. Ik was gegerepen door de emotionele diepte van de verhalen, door het ontdekken van mijn eigen 'prehistorie' en van de noodzaak om deze snel verdwijnende wereld vast te leggen."

ISBN 9789049951108 hardcover 736 pagina's Mistral | september 2009
Originele titel 'The Toss of a lemon',  vertaald uit het Engels door Ineke van Bronswijk

© Dettie, januari 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER