De man die achteromkeek
Verhalen uit Gaza
Amer Almassri
In de zomer van 2023 startte het project 'Stemmen uit Gaza'. 'Het plan was om vijf jaar lang ieder jaar een literair werk uit Gaza in Nederlandse vertaling te publiceren.' Schoonheid als daad van verzet was het motto.
Helaas in oktober brak de oorlog uit. Toch verscheen 6 maanden later de roman 'Een tuin voor verloren benen' ondanks het gebrek aan contact tussen schrijver en vertaler. Maar hoe verder? Konden ze wel doorgaan?
De literaire adviseurs wilden juist wèl verder gaan. 'Door dit project kunnen we onze stem laten horen, het geeft ons een reden om te leven. [...] Dit hebben we nodig om ons tenminste nog mens te voelen.'
Vandaar dat nu De man die achteromkeek verschenen is.
Het boek gaat, op het eerste verhaal na, niet over de oorlog in Gaza. Maar je voelt wel de constante dreiging in het verstoorde leven dat de Gazanen leiden.
Vooral het onderhuidse verdriet van de Gazanen over hun afgenomen land en familie die ze niet meer kunnen bezoeken is altijd op de achtergrond aanwezig.
Het eerste verhaal 'Verjaardag in een schuilkelder' geeft weer hoe mensenlevens letterlijk in één klap volledig kunnen veranderen. Zo woon je nog met je gezin en ouders in een prettig huis en ben je tevreden met wat je hebt.
'Wie de moed had om door het raam naar binnen te gluren (en dat was elleszins aan te bevelen), zou de familie rond de televisie zien zitten als een boeket rozen, aangeboden aan een jonge dame.'
Om even later te ervaren dat alles 'veranderde in een hoop herinneringen en leed'. Het verhaal is schrijnend en laat zien hoe bizar een oorlog kan zijn. De tegenstelling tussen het wel en niet overleven van een raketaanval maakt van alles een vraagteken. Waarom zij wel en de ander niet?
Een verhaal dat je nog lang bijblijft.
Dat je tot ziens zegt en niet op reis gaat is de titel van een ander indrukwekkend relaas over Zainab die uitgehuwelijkt wordt. Haar moeder spreekt haar steeds moed in. Je gaat wel van hem houden, zegt ze, maar dat gebeurt niet. Haar man is een beest, maar ze moet blijven van haar moeder. De liefde komt vanzelf wel... Zorg maar voor veel kinderen, dan komt het wel goed... Je moet je opofferen voor je kinderen is de volgende 'wijze' raad. Op een dag is het echter genoeg, Zainab neemt een besluit, maar kan het nog wel?
Opnieuw een indringend en indrukwekkend verhaal.
Prachtig is ook De oren van vrouwen in Istanbul. Alleen de titel roept al nieuwsgierigheid op. En dan komt er ook nog een zin als deze:
'Mijn leven lang had ik nog nooit iets anders gezien dan de grote oorbellen van mijn grootmoeder, en haar oren die leken op megafoons van de omroepwagens die soms door onze straat reden.'
Omdat de vrouwen in Gaza hun oren bedekt hadden, waren de oren van zijn grootmoeder de enige vrouwenoren die de verteller ooit gezien had. En dan gaat hij naar het buitenland, een land vol blote vrouwenoren! Hoe bizar is dat!
En zo zijn er meer verhalen die allemaal een samenhang hebben maar wel op zichzelf staan.
De taal die Amer Almassri gebruikt is subtiel, soms mysterieus maar vooral erg aansprekend en zorgvuldig.
Prachtige bundel dat je laat uitkijken naar de volgende 'Stem uit Gaza'.
ISBN 9789493397125 | Paperback met flappen | 120 pagina's | Uitg. Jurgen Maas & HopeFoundation | 20 juni 2025
Vertaald door Djúke Poppinga
© Dettie, 10 juli 2025
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
