Boulanger!
1837-1891 Het spectaculaire leven van de generaal die Frankrijk betoverde
John-Alexander Janssen
Menigeen zal nooit van deze generaal die in Frankrijk zo belangrijk was gehoord hebben. Alleen al daarom was het een goed idee van John-Alexander Janssen om er eens een boek aan te wijden. Maar ook omdat de figuur van toen gelijkenis vertoont met bepaalde figuren van nu…
Georges Boulanger leefde van 1837 tot 1891. Een man die al vroeg in zijn leven besloot dat hij het leger in wilde: hij was vijf jaar toen hij zijn vader schreef dat hij maarschalk van Frankrijk wilde zijn!
Na de Pruisische oorlog in 1870-1871, eindigend met een overwinning door Duitsland en het diep betreurde verlies van Elzas en Lotharingen, werd De Derde Republiek opgericht.
Na de Revolutie (1789) en met de opkomst van liberale denkers is de adel steeds minder invloedrijk, en neemt de betrokkenheid van het volk toe. Boulanger wordt, niettegenstaande het feit dat hij niet van adel is, aangenomen op de officiersopleiding. In 1856, als hij afzwaait, is de Krimoorlog net voorbij. Maar omdat het Franse kolonialisme groeit, is er gelukkig voor hem een andere mogelijkheid om roem te vergaren. In Algerije valt hij op, zo jong als hij is. Hij blijkt in staat te zijn tot goed leiderschap, hij wordt gerespecteerd.
En als hij in Italië tegen de Oostenrijkers gaat vechten (1859) verdient hij daar zijn eerste Légion d’honneur. Tijdens de oorlog met de Pruisen wordt Parijs belegerd en weet Boulanger met zijn bataljon (hij is daar commandant van) een klinkende overwinning te behalen, ondanks dat hij gewond is geraakt.
Het zijn dit soort heldendaden die hem erg populair maken. Zijn soldaten dragen hem op handen en als het de Derde Republiek niet echt van de grond lijkt te komen, is het nog maar een kleine stap tot politieke betrokkenheid. Terwijl de onenigheid tussen de verschillende partijen, de conservatieven – waaronder rechts radicalen, monarchisten en bonapartisten - versus de republikeinen - met een vooruitstrevende en een behoudender tak – het land verdeelt, ziet Boulanger een mogelijkheid om zichzelf te bewijzen.
Als John-Alexander Janssen na het verhaal over Boulanger carrière en leven afgerond te hebben concludeert dat de man misschien wel alleen daardoor, door de drang zichzelf te bewijzen, gedreven werd, klinkt dat niet eens zo vreemd. Boulanger sprak zich nooit expliciet uit over zijn eigen gedachtegoed. Hij wilde een ander parlementair bestel, maar hoe dan?
‘De generaal beschikt over een zeker intelligentie, maar is vooral geweldig bekwaam.’ zei een rivaal over hem.
Hij werd gezien als de brenger van een waarachtige democratie, maar de tegenwerking door de republikeinen en de rechterlijke macht was te groot. Het lukte maar niet om echt een voet aan de grond te krijgen bij de verkiezingen in 1889. Naast geldgebrek speelden persoonlijke omstandigheden hem parten, en hij leek er ook niet echt zijn best meer voor te doen.
John-Alexander Janssen stelt in de epiloog:
‘Boulanger beschrijven als de eerste populist in een West-Europese parlementair, op algemeen kiesrecht gebaseerd democratisch kader, is vooral benadrukken dat er een lijn loopt van hem naar het huidige 21e-eeuwse populisme; de anti-elitaire politieke stroming of stijl die in meerdere of mindere mate wordt geassocieerd met onderbuik, pseudo-oplossingen, demagogie, nationalisme en soms ook racisme.’
Een boeiende figuur die Boulanger. Een man, die zoals John-Alexander Janssen hem beschrijft niet echt in staat zou zijn geweest de geschiedenis te veranderen. Of hij dat gewenst heeft is ook nog maar de vraag.
Het boek besluit met noten; een verantwoording en bibliografie, als ook een chronologie.
John-Alexander Janssen (1984) studeerde rechten en geschiedenis, en werd geschiedenisleraar.
Hij debuteerde met ‘Een verhaal uit de Zonnestad’ (2017). Het boek haalde de longlist van de Libris Literatuurprijs en werd bekroond met de Bronzen Uil publieksprijs voor het beste Nederlandstalige debuut. Daarna schreef hij nog twee romans: Trocadéro (2019) en Va-banque (2022).
ISBN 9789029542487 | Paperback | 280 pagina's | Uitgeverij Arbeiderspers | januari 2025
© Marjo, 23 maart 2025
Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER
