http://www.kathleenvereecken.be

Zie ook de recensie op Leestafel over het boek Zijdeman (15+)

Alles komt goed, altijd
illustraties: Charlotte Peys
tekst: Kathleen Vereecken

Rosa was altijd zo ernstig. En wij wilden alleen maar spelen. Lachen om alles wat ernstig was. Zo ging dat soms in mijn hoofd. Ernstige dingen deden me lachen.

Vluchten leek veiliger dan blijven. Dus kwamen ze naar ons. Naar die ene kleine strook België die nog niet bezet was door de Duitsers. Het veiligste hoekje van de wereld.
Natuurlijk kwamen ze naar ons. Ik zou ook naar ons gekomen zijn. Het stelde me gerust. Zolang ze bleven komen, wisten we dat het hier goed was.

'Het komt goed,' zei mijn moeder. Ik wist niet goed of ze het tegen een voorbij sjokkende vrouw of tegen ons zei. Misschien zei ze het gewoon tegen zichzelf.

We gingen naar school, maar niemand wist hoe lang nog. [...]
Het was alsof de meester vond dat het geen zin meer had. Want misschien was alles binnenkort wel anders.

'De hemel was grijs die dag. Maar toen de avond viel, kleurde de horizon oranje. Clara veerde op met grote ogen en wees. 'Zo mooi!'
'Hoe kan dat?' vroeg ik. [...] 'Er is niet eens zon.'[...]
'Het is geen zon,' zei Rosa. 'Het is oorlog.'

Een deel van de marcherende soldaten zong, maar het was geen blij gezang. Het was zingen en stappen, drie keer. En weer zingen en stappen. Het klonk of ze de oorlog al gewonnen hadden.

Het knalde buiten, ik trok mijn hoofd in als een schildpad.

Wanneer we een hoge viool hoorden, die steeds luider dezelfde noot speelde, hielden we onze adem in. Dan was het wachten op een ontploffing. We herademden telkens wanneer we merkten dat de ontploffing niet voor ons bedoeld was.

Altijd wanneer ik dacht dat ik het niet meer zou uithouden, kwamen er tranen. Tranen hielpen. Want alleen daarvan werd alles weer kleiner. Ik huilde me weer zacht.

Dit zijn zomaar enkele citaten uit dit indrukwekkende jeugdboek waarin het verhaal verteld wordt door Alice.  In haar eigen, wijze kinderwoorden vertelt ze wat er gebeurt en wat voor impact het begin en het verloop van de Eerste Wereldoorlog heeft op haar en hun gezin, dat bestaat uit vader, moeder, Oscar van 17, de ernstige zus Rosa, Alice zelf en het kleine zusje Clara. Alice observeert en registreert maar niet álles, want sommige dingen wil ze gewoon liever niet zien en weten.
Het hele verhaal geeft weer hoe een gezin ontwricht wordt door een oorlog en vooral hoe een jong meisje zoiets ervaart. Ze weet wel wat er aan de hand is maar kan het niet bevatten, zoals een oorlog ook niet te bevatten valt. Ze wil eigenlijk steeds horen dat alles goed komt, altijd. Maar dát kunnen vader en moeder niet meer beloven.

Het is vooral de taal die Alice gebruikt dat zo'n indruk maakt. Bijna elke bladzijde lees je met kippenvel op je armen omdat het vreselijke zo eerlijk verteld wordt. We lezen over hun vluchtpoging en hoe hard ze moeten lachen om de grappenmaker in de schuilkelder. Hoe kleine Clara in al haar onschuld mensen weet op te vrolijken door overal een liedje over te maken. Hoe hard de oorlog erin hakt en hoe enorm geknokt wordt door iedereen van het gezin om geestelijk en mentaal overeind te blijven. Hoe de oorlog zijn tol eist...
Soms lees je het boek met een glimlach, soms met een brok in je keel. Het verhaal neemt je mee in een achtbaan aan indrukken en gevoelens.

Het is zeer terecht dat dit boek De Woutertje Pieterse Prijs 2019 heeft gewonnen. Het is in alle opzichten, zowel qua taal als inhoud, als grijs-witte afbeeldingen, een schitterend boek dat eigenlijk elk kind (en volwassene) gelezen zou moeten hebben.

Ik ben niet ongelukkig. En soms ben ik blij, zonder meer blij. Misschien betekent het toch dat alles goed gekomen is. Bijna ongeveer.
Dat is veel.

ISBN 9789401455282 | Hardcover | 171 pagina's | Uitgeverij Lannoo | september 2018
Leeftijd 10-12 jaar

© Dettie, 15 april 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER

Wreed schoon

"Wreed schoon" is de term die in de jaren '20 van de vorige eeuw gebezigd werd door de Vlaamse jeugd als ze iets erg mooi vonden.
Hoofdpersoon is Josephine, een meisje van 15. Ze gaat graag naar de film met haar vriendin. In de bioscoop zijn behalve "wreed schone" films, ook de jongens, die daar met een zak vol snoep de meisjes lokken. Josephine vindt dat een leuk spel, maar meestal maakt ze zich snel uit de voeten als de zak leeg is!
In Gent, waar het boek zich afspeelt, is tijdens de Eerste Wereldoorlog wel veel honger en armoede geweest, maar echt veel van de oorlog zelf hebben ze er niet meegekregen. Vindt Josephine daarom die jongen, Victor, zo interessant? Over hem wordt verteld dat hij een held was, dat hij veel mensen gered heeft op het slagveld. Ze ontmoet hem een aantal malen toevallig, maar als hij dwars door haar heen blijft kijken, neemt ze het heft in eigen handen.
Ze kan niet zwemmen, maar gaat wel diep het water in..ze weet dat hij toekijkt. En ja hoor ze wordt gered! Vanaf dat moment kan ze hem aanspreken, en ze krijgt hem zover dat hij haar vertelt over zijn oorlogstrauma, over het gruwelijke van de oorlog.
Maar het blijft eenrichtingsverkeer, nooit vraagt hij aan haar hoe ze zich voelt, hij praat en praat maar over die oorlog, en Josephine wil meer.. Dan komt ze weer eens in de bioscoop, en een jongen zit naast haar met een zak snoep.

"haar verliefdheid is uitgemond in een onwaarschijnlijk engelengeduld. Een engelengeduld dat op zijn beurt de verliefdheid de keel dichtknijpt. Ze kan niet meer. Er mag stilaan een dik kruis overheen gezet worden, over die gemene spelbreker van een oolrog. Het is 1921. Het is zomer, en het leven ziet er mooi uit."

Eigenlijk gaat het niet zozeer over de oorlog, als wel over de periode daarna. Het leven gaat door...

Het boek heeft een prettige stijl, en doordat ze met één voet in de oorlog en met één voet in het nabijere heden staan, doet het modern aan. Makkelijker voor de jeugd denk ik.

Querido, Amsterdam Antwerpen 2001, 12+, ISBN: 9789463101837

© Marjo

Reageren? Klik hier!