Het geheim van de kaarten
Jostein Gaarder

Eigenlijk is het onmogelijk om een verslag van dit boek te maken. Ik verontschuldig me dan ook maar meteen bij voorbaat, dit gaat echt niet lukken. Maar omdat het zo’n leuk boek is ga ik toch een poging doen. De schrijver is Jostein Gaarder, en de lezers van “de wereld van Sofie’ weten dan al hoe laat het is, Gaarder is een filosoof. Maar eentje die de filosofie ook voor jongeren toegankelijk wil maken, en vooral jong en oud wil aanmoedigen om na te denken en zich te verwonderen.
Ging “De wereld van Sofie” nog over de grote filosofen en filosofische stromingen, dit boek is meer verhalend en gaat vooral over de grote levensvragen.

Het verhaal gaat over een jongen, Hans Thomas, die met zijn vader Europa door reist op zoek naar zijn moeder. Moeder is er járen geleden vandoor gegaan, op zoek naar zichzelf, en recentelijk is haar foto opgedoken in een Grieks modetijdschrift. En dus gaan Hans Thomas en zijn vader op zoek.
Onderweg komt Hans Thomas een bakker, met een opvallende goudvis voor zijn raam, tegen die hem een brood geeft met daarin een piepklein opschrijfboekje in krabbelschrift met daarin een zéér bijzonder verhaal.
“Toevalligerwijs” (toeval is een van de sleutelwoorden van dit boek, bestaat toeval of niet) had Hans Thomas net daarvoor een loep gekregen van een vreemd dwergachtig mannetje, zodat hij het boek kan lezen. Dat mannetje duikt op de vreemdste momenten tijdens de reis steeds weer op.
Maar centraal in het verhaal staat toch vooral het broodboekje. Iedere keer leest Hans Thomas stiekem als zijn vader het niet ziet in het boek, en komt zo in de meest wonderbaarlijke werelden terecht. De bakker kreeg dit boekje namelijk van de vorige bakker, Luther, die zijn verhaal opschrijft en op zijn beurt weer een verhaal hoort van de bakker dáárvoor, Bakker Hans.
Bakker Hans komt door een schipbreuk op het meest wonderbaarlijke eiland wat je maar kunt verzinnen, met levende speelkaarten, en ontmoet een ander sleutelfiguur van dit verhaal Frode. Doordat de bakkers steeds oudere voorgangers tegenkomen gaan we steeds verder terug in de tijd, tot 1790, maar merkwaardig genoeg vertoont het verhaal uit het broodboekje opvallende parallellen met de gebeurtenissen van het hier en nu van Hans Thomas.
Hoe kan dat. En wie is die geheimzinnige dwerg??
En wat heeft die goudvis ermee te maken, of de geheimzinnige drank die steeds maar weer in het verhaal opduikt.

Tussendoor volgen we ook gewoon de belevenissen van Hans Thomas en zijn vader, die in zijn vrije tijd filosoof is. En zo komen als rode draad in het verhaal steeds de grote levensvragen aan de orde… Wie zijn wij, waar komen wij vandaan, waar komt de aarde vandaan, bestaat God, bestaat toeval en vooral wáárom verdiepen mensen zich wel in buitenaard leven, marsmannetjes en allerlei wetenschap, maar bijna ooit in de essentiële vragen als wie zijn wij en wat doen wij hier. En vooral waarom verwonderen we ons zo weinig;

“Hoe kun je nu verklaren dat wij als mensen hier mogen zijn? Dacht ik. Het was alsof ik iets heel nieuws ontdekt had, en toch had die ontdekking al voor het oprapen gelegen vanaf dat ik een klein kind was.
Ik besta! Dacht ik. Ik ben een springlevend wezen onder de hemel. Voor het eerst in mijn leven begreep ik wat een mens was.
Deze wereld, dacht ik, is zo’n fantastisch wonder, dat het moeilijk is te zeggen of je nu moet lachen of huilen.
Het grootste mysterie van alles daar maken we zelf deel van uit. Het ligt voor het oprapen, maar ze zien het niet”

Dit boek is een oproep aan grote en kleine filosofen... filosofie is niet iets moeilijks, filosofie is niet meer dan de werkelijkheid niet als vanzelfsprekendheid aannemen maar je verwonderen, verbazen, om je heen kijken, en vragen stellen... wie ben ik, hoe kom ik hier, waarom ben ik hier.
Lang leve schrijvers als Gaarder die kinderen en volwassenen daartoe aanzetten... Verwonder je... kijk om je heen, stel vragen... denk na!!!
En los van dit al ook gewoon een leuk verhaal dat zich op twee niveaus afspeelt maar wat toch wonderbaarlijk parallel loopt en eigenlijk op twee manieren hetzelfde wil zeggen.

ISBN 9026108168 Paperback 324 pagina's | Uitgeverij Houtekiet | september 2004
Leeftijd  Vanaf 12 jaar Vertaald uit het Noors door Lucy Pijttersen

© Willeke, 26 november 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER