Elmet
Fiona Mozley

‘Elmet was het laatste onafhankelijke Keltische koninkrijk in Engeland en strekte zich oorspronkelijk uit over de vallei van Yorkshire.’

Het is in dit landschap, bestaande uit bossen en akkers, doorkruist door een spoorbaan, waar de hoofdpersoon, Daniel, woont met zijn twee jaar oudere zus Cathy, en hun vader John. De vader verdiende de kost met vechten, maar doet dat nu minder vaak dan in de tijd dat zijn kinderen bij hun oma woonden. Ze waren veertien en zestien toen oma stierf en ze met z’n drieën gingen wonen in een zelfgebouwd huis op het terrein dat ooit van hun moeder was.

Het lijkt een idyllisch leven voor het gezin, maar dat is alleen maar omdat zij (voorlopig) met rust gelaten worden. John is een grote sterke man, een bouwer en jager. Cathy aardt naar hem, terwijl de twee jaar jongere Daniel het tegendeel is. Daniel is degene die het huishouden voor het merendeel bestiert: hij kookt, probeert het huis gezellig te maken, maakt zich zorgen over de andere twee, die hun eigen gang gaan. Als John regelt dat zij lessen kunnen nemen bij een alleenwonende vrouw iets verderop, is het Daniel die interesse toont in haar lessen over kunst en geschiedenis, als ook poëzie, terwijl Cathy zich er steeds minder laat zien.

‘Papa had ons een keer verteld dat strijd zich op een gegeven moment alleen maar afspeelde tussen twee mensen. Er konden legers, overheden en ideologieën een rol spelen, maar op een gegeven moment draaide alles maar om twee mensen, de een die op het punt stond te doden en de ander die gedood zou worden.'

De machtige en nietsontziende landeigenaren, zij die de huurders van hun huizen uitbuiten en hun dagloners minder dan het minimale uitbetalen voor het werk op hun land, laten hen evenwel niet met rust. Price, met wie John al eerder te maken had, en op wiens land hun huis nu staat, vindt dat hun vader hem iets schuldig is. Waarom precies ontdekt Daniel pas later. Dan is de situatie al danig uit de hand gelopen, omdat de huurders en de arbeiders onder leiding van John in opstand zijn gekomen. Diens verleden achterhaalt hem. Daniel beseft dat ze het gelijk aan hun kant hebben, maar dat de wereld zo niet werkt.
En er is nog iets waar Daniel geen weet van heeft, maar dat de lezer tussen de regels door begrijpt: Cathy groeit op tot een mooie meid en de zonen van Price zijn niet blind.

De jongen vertelt zijn verhaal achteraf, beginnend als hij veertien is. Zo wordt dit verhaal ook een coming of age verhaal en dat volwassen worden gaat niet zonder slag of stoot. Langzaam loopt de spanning op, je voelt dat er iets gaat gebeuren. Iets ergs. Er zijn enkele stukjes cursieve tekst, die de spanning opvoeren omdat je pas na het lezen van het gehele verhaal weet wat die tekst betekent.  De sfeer die Mozley vooral tot uiting laat komen in haar natuurbeschrijvingen (Elmet!) is zodanig dat kippenvel je bekruipt naarmate de gebeurtenissen grimmiger worden. Dat is de kracht van deze roman, je moet doorlezen. Hoe gaat dit aflopen?

Fiona Mozley (1988, York) was met haar boek genomineerd voor de Shortlist van The Man Booker Prize 2017. Dat alleen al is een teken dat we hier te maken hebben met een bijzonder debuut – al was zij niet de winnaar.

ISBN 9789048843701 |paperback |272 pagina's |Uitgeverij Hollands Diep| februari 2018
Vertaald uit het Engels door Anneke Bok

© Marjo, 5 april 2018

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER