Verloren vader
Sayadin Hersi

Bille wordt geboren in Somalië, in een roerige tijd. Als hij zes is staat hij bij school op zijn vader te wachten die hem op zou komen halen. Zijn vader komt niet opdagen en blijkt te zijn vermoord. Wát er precies gebeurd is op die dag en waarom zijn vader is vermoord, zijn eigenlijk de centrale vragen die door dit hele boek lopen en waar Bille alsmaar naar op zoek is.
Intussen volgen wij zijn levensloop vanaf de dood van zijn vader. Hij wordt al vrij snel zelf ook opgepakt, en komt als zesjarige tijdelijk in de gevangenis terecht. Tien jaar later gebeurt hetzelfde, en komt hij weer zonder duidelijke reden in de gevangenis. Zijn vrijlating duurt deze keer langer, maar hij komt weer vrij.

De omstandigheden in Somalië worden intussen alsmaar grimmiger. Er breekt een tribale stammenoorlog uit die niet alleen voor ons Westerse meelezers maar ook voor de Somaliërs zelf nauwelijks te volgen is. Op het ene moment is je vriend of je buurman lid van een bevriende stam, maar dán draaien de verhoudingen ineens om en is zijn stam de vijand. Zelfs de stammen zelf splitsen soms zodat de dreiging alsmaar wisselt en steeds dichterbij komt. Bille en zijn familie slaan op de vlucht, zijn moeder en broers en zus weten te ontkomen maar hij blijft in Somalië achter en belandt letterlijk min of meer terloops als soldaat in de oorlog. Op het ene moment zit hij ergens een kopje thee te drinken, op het andere moment is hij als soldaat geronseld en krijgt hij een kalasjnikov in zijn handen gedrukt. Er volgen maanden van moorden en niet vermoord proberen te worden. Een van de aangrijpendste passages van het boek vindt in deze periode plaats.
Uiteindelijk komt Bille als asielzoeker in Nederland terecht. Verrassend genoeg vind hij in tegenstelling tot in Somalie hier wel antwoorden over de dood van zijn vader... Ook wordt hij geconfronteerd met stemmen uit het verleden aan wie hij liever niet herinnerd wil worden. Op tv ziet hij alsmaar de dochter van Ina Magan, haar naam wordt niet genoemd maar er wordt duidelijk gedoeld op Ayaan Hirsi Ali. Haar vader was de laatste die de vader van Bille nog in leven heeft gezien.

Het verhaal speelt zich wisselend af in Nederland en Somalië, en in het heden en in het verleden, maar is ondanks de wisselende plaatsen en tijden goed te volgen.
Bijzonder vond ik dat de gebeurtenissen in het verre Somalië met een oorlog waar wij weinig van begrijpen, gekoppeld wordt aan plaatsen en tijden in Nederland. Niet alleen Ayaan Hirsi Ali verschijnt regelmatig in het boek, ook de moord op Theo van Gogh komt voorbij. De radicalisatie van de broer van Bille, die zich in Nederland in rap tempo ontwikkelt als moslim-fundamentalist heeft een directe link met het klimaat en de gebeurtenissen in ons land. Somalië en Nederland lopen letterlijk door elkaar heen, ook al omdat de mensen van de oorlog dáár elkaar hier weer tegen komen. Dat heeft als effect dat de verre oorlog van daar ineens veel dichter bij komt.

Het staat niet expliciet vermeld maar aan de autobiografie van de schrijver te zien heeft het boek op zijn minst autobiografische trekken, wat het des te indrukwekkender maakt.
Ik zocht naar de vertaler maar het is in het Nederlands geschreven wat mij gezien het feit dat de schrijver pas op twintigjarige leeftijd naar Nederland kwam een behoorlijk prestatie lijkt. Al met al een knap debuut.

ISBN 9789046808757 | Paperback | 284 pagina's | Nieuw Amsterdam | november 2010

© Willeke, 3 december 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER