De experimenten
Marion Pauw

‘Je bent als mens zo geprogrammeerd dat je er nooit van uit gaat dat het slechter wordt. Na regen komt zonneschijn, maar niemand bedenkt dat het wel eens zou kunnen gaan stormen.’

Vijftig jaar nadat ze haar stiefmoeder voor het laatst zag, wordt Charlie Schovenhorst geconfronteerd met een onontkoombare storm. Menselijkerwijs kan ze immers niet anders dan ingaan op het verzoek van de thuiszorginstelling van haar zesennegentigjarige stiefmoeder om de nachtdienst te komen  draaien. Ze hebben niemand anders en Alma kan niet alleen gelaten worden.  Op de achtergrond speelt de veertigjarige dochter Sofia een voor Charlie onwenselijke rol. Zij is psychotherapeute en Charlie ervaart hun relatie bijna niet meer als een moeder-dochter relatie. Dat ze nu naar het ouderlijk huis loopt, met lood in haar schoenen, is Sofia’s schuld. Het is immers om haar te laten zien dat ze niet bang is?

‘Je bent een volwassen vrouw, maar je laat je nog steeds besturen door dat meisje van toen.’

Als de deur dan openzwaait kan Charlie niet meer onder de confrontatie uit. Ze moet de vrouw die haar leven verziekt heeft hulp bieden. Niet dat ze nog een gevaar lijkt te zijn nu, Alma is sterk vermagerd, niet meer in staat om voor zichzelf te zorgen. Maar alleen al de herinneringen die Charlie bestormen al voor ze de drempel overstapt, zijn zwaar. Het oude huis waar ze vanaf haar negende verjaardag woonde met Alma en haar vader brengt het verleden met volle kracht terug.
En meteen is duidelijk dat haar stiefmoeder nog steeds iedereen om de tuin leidt:

‘Ze was een geweldige vrouw,’ zullen ze zeggen als ze dood is. ‘Zo opgewekt, zo hartelijk, overal waar ze kwam was het een feestje.’

Charlie (Alma noemt haar Charlène) ontdekt al snel dat de mooie charmante vrouw, die door haar vader geïntroduceerd wordt als haar nieuwe moeder, niet is wie ze lijkt. Maar zelfs haar vader trapt erin! Hoe moet een meisje als Charlie hier in haar eentje tegen vechten?
Zo snel als ze kan verlaat ze het ouderlijk huis, en belandt in een commune. Daar ontmoet ze de man met wie ze trouwt. Nooit zal ze nog contact hebben met Alma.
Tot nu dan. Vijftig jaar later.

Charlie moet haar weerzin overwinnen, maar terwijl ze het contact probeert te beperken tot het absoute minimum, is het toch Alma die sterker blijkt. Zij wil vertellen, over haar leven, het moet nu eindelijk verteld worden en aan wie anders dan haar stiefdochter?

‘Wat ik nog steeds niet begrijp is waarom je hier nu wél over wil vertellen.’ Ik klink rustiger dan ik me voel. Misschien heb ik toch nog enige controle over de situatie.
‘Omdat.’ Ze kijkt alsof dat reden genoeg is. En in haar hoofd is dat ook zo. Als zij iets wil, dan heb ik dat maar te ondergaan.
‘Omdat,’ herhaal ik toonloos. ‘Je moet een betere reden hebben.’
’Ik kan toch niet sterven zonder dat iemand weet wat ik heb doorgemaakt?‘

Charlie heeft geen andere mogelijkheid. Zeker niet als Sofia zich er mee bemoeit. Dus luistert ze.
En de lezer zal samen met haar het verschrikkelijke, mensonterende verhaal dat Alma vertelt aanhoren.
En misschien begrijpen.

Als je verwacht een thriller te gaan lezen - daar is Marion Pauw immers bekend door - kom je voor een grote verrassing te staan! Een prettige verrassing, al is het verhaal bepaald geen feelgoodverhaal. Als je alleen de feiten zou horen is het al indrukwekkend, maar de manier waarop de schrijfster met die feiten omgaat, maakt dat je je diep onder de indruk bent als je het boek dichtslaat. Haar achtergrond als thrillerschrijfster heeft ongetwijfeld geholpen om het verhaal die speciale spanningsboog mee te geven. Marion Pauw heeft ook een mooie schrijfstijl, nergens te veel aangedikt, precies goed.

Kun je bij een thriller vrijwel altijd mee gaan met de splitsing goed en kwaad, hier is dat absoluut niet aan de orde. Dit diepmenselijke verhaal, waarbij de twee hoofdpersonen allebei even goed slachtoffer zijn als dader, gaat veel verder dan spanning. 
Het is bovendien echt. Auschwitz en dr. Carl Clauberg zijn feiten. De titel is dan ook gerelateerd aan deze naziarts en zijn afschuwelijke daden.

Marion Pauw (1973) debuteerde in 2005 met Villa Serena en brak in 2008 definitief door met Daglicht, waarmee ze de Gouden Strop won. In een interview vertelde ze onlangs dat voor haar het thrillertijdperk wel voorbij is, maar dat haar pen nog wel actief kan worden bij een onderwerp of thema dat haar interesse wekt en persoonlijk een grote meerwaarde heeft. Gelukkig maar.

ISBN 9789402702293 | Paperback| 320 pagina's | Uitgeverij Lebowski | januari 2019

© Marjo, 10 februari 2019

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER