De vergeten namen
Mario Escobar

De schrijver Mario Escobar studeerde in zijn jonge jaren geschiedenis. Tijdens zijn studie raakte hij meer en meer geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog. Nu heeft hij al verschillende, aangrijpende boeken over de Tweede Wereldoorlog geschreven en met De vergeten namen voegt hij daar een nieuw boek aan toe.

Deze keer vertelt hij het waargebeurde verhaal van de jonge rechtenstudente Valérie Portheret, die vijfentwintig jaar lang zocht naar de Joodse kinderen achter deze vergeten namen om hen zo hun verloren identiteit terug te geven.
Valérie was van plan om zich in haar scriptieonderzoek te concentreren op de deportatie van Joden uit Lyon naar Duitsland. In eerste instantie had ze daarom de slachter van Lyon, Klaus Barbie, en zijn rol bij deze deportatie willen bestuderen, maar nadat ze een aantal weken van alles over dit onderwerp gelezen had, voelde ze zich steeds meer aangetrokken tot het onderzoek naar het lijden van de Joodse kinderen door de deportaties. Als haar professor haar toestemming geeft om haar onderzoek te richten op het vinden van een groep Joodse kinderen die uit de handen van Klaus Barbie ontsnapte, verandert haar leven totaal. Ze komt achter de meest dramatische verhalen.

Fajgla Baumel stond op het punt om samen met haar zoontje Jean een wandeling buiten de barakken te maken, toen Raquel, een van de maatschappelijk werksters in het kamp, naar haar toe kwam. Fajgla had al gehoord wat er aan de hand was. De maatschappelijk werksters namen de kinderen mee naar de eetzaal nadat de moeders papieren hadden ondertekend waarin ze afstand deden van de voogdij over hun kinderen. Fajgla was hier gekomen met een groep gezinnen uit Saint-Saveur-de-Montagut en alle moeders uit die groep waren bij elkaar gebleven om elkaar te helpen.
‘Weet u al wat ik kom vragen?’ vroeg Raquel.
Fajgla haalde diep adem en liet haar hoofd zakken. Ze sloot haar ogen en probeerde te doen alsof de vrouw er niet was, alsof het alleen maar een boze droom was.
Maar Raquel was er nog steeds en ze vervolgde: ‘We moeten de kinderen voor hun veiligheid meenemen. We weten niet wat de nazi’s hen allemaal zullen aandoen.’
‘Maar als jullie dat niet weten, waarom willen jullie ons dan van onze kinderen scheiden? Ze zijn alles wat we nog hebben. Eerst pakte de regering ons inkomen van ons af, omdat we voor hen niet meer zijn dan dieren. En toen moesten we alles achterlaten en naar een ander land vluchten, waar we zijn behandeld als een besmettelijke ziekte. En toen we dachten dat het er eindelijk beter op zou worden, kwamen de nazi’s naar Frankrijk en namen ze ons onze mannen af. En nu hebben ze ons onze vrijheid afgepakt en hebben we alleen onze kinderen nog over. Als jullie die meenemen, hebben we niets meer. Dan verdwijnt mijn ziel samen met mijn zoontje.’

En zo kruipen we even in het hoofd van een van de moeders die haar zoontje afstaat aan het verzet in de hoop dat hij het er levend vanaf zal gaan brengen, maar ook in de wetenschap dat de kans enorm groot is dat zij haar kind nooit meer zal zien.

Mario Escobar draagt De vergeten namen op aan de 108 kinderen – en ontelbare anderen – die het is gelukt om aan de klauwen van het nazisme te ontsnappen en die door hun leefwijze recht tegen de tirannie ingingen, door eenvoudigweg gelukkig te zijn.

De vergeten namen staat vol met waargebeurde feiten en wordt vanuit verschillende oogpunten aan jou als lezer voorgelegd. Je leest over de dilemma’s van de leiders van de Franse kerken, over de Joodse ouders die voor onmogelijke keuzes kwamen te staan en daar wisselend op reageerden, over de emoties van de kinderen die losgerukt werden van hun ouders, over de verzetslieden die hun leven waagden voor het redden van de kinderen, over de artsen in het kamp en de onmenselijke beslissingen die zij moesten nemen en over Klaus Barbie en zijn ziekelijke denkwijze. Kortom, een verhaal dat je niet koud kan laten.

ISBN 978 90 297 3819 4 | NUR 302 | paperback | 306 pagina’s | KokBoekencentrum Uitgevers | april 2025
vertaald door Willem Keesmaat

© Els ten Voorde, 24 april 2025

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER