Mijn leven achter onzichtbare tralies
Manja Croiset

Een van de laatste zinnen uit dit boek is; “Er zou volgens sommige deskundigen geen tweede generatiesyndroom bestaan”, en eigenlijk zijn de 224 bladzijdes die daaraan vooraf gaan één grote uiteenzetting dat wél het geval is.

Manja Croiset wordt net ná de tweede wereldoorlog geboren, met een Joodse moeder, een half Joodse vader en twee oudere zussen die allemaal wel die oorlog hebben meegemaakt.
Vader kwam in een kamp door illegaal drukwerk. Moeder verloor haar hele familie, en de zusjes hadden het hoe jong nog in ieder geval wel mee gemaakt.
Twee dingen blijven alsmaar terug komen in dit boek, wat door middel van een stroom van herinneringen en associaties de kindertijd en jeugd van de schrijfster verhaalt, en dat zijn het gevoel onzichtbaar te zijn en het gevoel dat wat je ook meemaakt je eigenlijk geen recht van spreken hebt want het is nooit zo erg als wat de rest heeft mee gemaakt;
”Hoe kon ik recht hebben op angst en verdriet na alles wat mijn ouders hadden doorstaan”
Letterlijk onbeschrijfelijk was dat wat zij hadden meegemaakt, en zoals bij zoveel slachtoffers van de oorlog werd dat meestal niet zozeer in woorden uitgesproken maar was het wel in alles voelbaar.
De schrijfster raakt al in haar kindertijd verstrikt in dit alles, krijgt angsten en paniekaanvallen, en het alles overheersende gevoel niet gezien te worden.
Ze komt al jong in de psychiatrie terecht, waar dat gevoel eigenlijk alleen maar versterkt wordt:

ze voelt zich
niet gezien en naamloos
later nadrukkelijk aanwezig
maar het “niet bestaan” zal nooit overgaan

hoe lang heeft ze in therapie verteld
dat ze een gelukkige jeugd heeft gehad
dat hadden haar ouders haar immers verteld
ze zweeg en zweeg en zweeg
ze had toch ook niets te vertellen
ze was alleen maar bang

Een boek dat een verhaal van een 2e generatie bijna letterlijk voelbaar maakt.

Heruitgave 2008, met twee luister cd’s door de schrijfster ingesproken
Uitgeverij Elikser ISBN; 978 90 8954 0591

© Willeke, januari 2010

Lees de reacties op het forum, klik HIER!