De Pool
J.M. Coetzee

Als bankiersvrouw van negenenveertig jaar oud leidt Beatriz een plezierig leven. Haar huwelijk noemt ze goed, ondanks het feit dat de fascinatie en hartstocht daarin verdwenen is.
Ze houdt zich o.a. bezig met het organiseren van concerten maar weet dat ze niet serieus genomen wordt. "Dames uit de betere kringen: het is niet moeilijk de draak met hen te steken. Bespot vanwege hun goede werken. Ook bespot door henzelf."

Het is tijdens een van deze concerten dat Beatriz de honneurs waarneemt om de optredende pianist, Witold Walczykiewicz, na afloop op te vangen en mee uit eten te nemen. De pianist - met name gespecialiseerd in werken van Chopin -  is een zeventigjarige Pool die gebrekkig en bedachtzaam Engels spreekt. Beatriz is niet onder de indruk van zijn spel maar ook niet van de man zelf. Ze is tijdens het etentje kritisch en stelt hem indringende vragen, die hij weloverwogen beantwoordt. Nadat ze afscheid nemen is Beatriz de man onmiddellijk vergeten.

Witold daarentegen blijkt diep onder de indruk van Beatriz te zijn en mailt haar met de vraag haar opnieuw te mogen ontmoeten. Volgens zijn zeggen brengt zij rust in zijn leven. Wat Beatriz bevreemd. Ondanks haar afwijzende reactie blijft Witold volhouden en op een of andere manier is er toch iets in de man die Beatriz tot nadenken stemt. De Pool gaat zelfs zo ver dat hij haar meevraagt naar Brazilië en ondanks dat ze het verzoek afwijst, laat het haar wel fantaseren hoe het zou zijn als ze wel mee zou gaan.

Beatriz laat de Pool steeds weten dat ze niets in hem ziet maar desondanks zorgt hij voor een soort innerlijke onrust. Het is natuurlijk ook vlijend dat hij haar zo openlijk laat blijken haar als zijn muze te zien, net als Beatrice dat was voor de dichter Dante Alighieri. Ondanks haar lichamelijke afkeer voor deze veel oudere man, verblijven ze toch een week lang in het huis van Beatriz op Mallorca, het eiland van Chopin en staat ze hem ook toe in haar bed. Beatriz heeft daar willens en wetens op aangestuurd.
De man fascineert haar en stoot haar af. Het duidelijk genieten van haar aanwezigheid, het oplichten van zijn ogen als hij haar ziet, zijn blijheid omdat hij bij haar mag zijn, het raakt haar maar roept ook afweer op.
Toch verbreekt ze na die week het contact.

En dan komt het bericht dat hij overleden is, hij laat als een echte Dante aan zijn 'Beatrice gedichten na, in het Pools, de taal die zij niet spreekt, zoals ze in het dagelijkse leven elkaars taal ook niet spraken. En nu moet zij alsnog puzzelen om erachter te komen wat hij haar wilde zeggen...

Het is aan Coetzee wel toevertrouwt om in dit in feite eenvoudige verhaal een lading aan te brengen die je door het hele boek heen voelt. Het laat de diepere lagen van een relatie zien die mogelijk succes had kunnen hebben, maar door de omstandigheden niet tot wasdom komt. Beatriz stelt zich voortdurend vragen waardoor je haar uiteindelijk redelijk leert kennen. Maar net als de afstand die ze tot Witold houdt, blijft er een gedeelte van haar niet belicht, maar dat maakt het ook zo intrigerend. Ondanks deze afstand kost het Beatriz namelijk toch moeite om Witold uit haar gedachte te bannen. Hij heeft iets in haar geraakt, dat onuitwisbaar is.
En dit weet Coetzee op zijn eigen indringende manier van schrijven uitstekend weer te geven.
Indrukwekkend boek.

ISBN 9789464520590 | Hardcover | 152 pagina's | Cossee | 20 januari 2023
Vertaald uit het Engels door Peter Bergsma

©Dettie, 21 maart 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER