De zomer van Godard
Hein-Anton van der Heijden

Als literair schrijver debuteerde Hein-Anton van der Heijden in 1997 in De Tweede Ronde met het verhaal 'Zinderend Marmer' dat door Vrij Nederland 'een geslaagd debuut' werd genoemd. Daarna verschenen nog vier verhalen in De Gids en in De Tweede Ronde. Zijn romandebuut De zomer van Godard verscheen begin 2010 bij uitgeverij Aspekt.
Behalve politicoloog en schrijver is Hein-Anton van der Heijden ook docent creatief schrijven en schrijfcoach. Bij Script+ begeleidde hij sinds het eind van de jaren tachtig bijna elk jaar een workshop Verhalend proza, hij beoordeelde meer dan honderd manuscripten van verhalenbundels en romans, en begeleidde ook jonge schrijvers op weg naar hun debuut. (Bron: http://www.heinantonvanderheijden.nl)

Als ik schrijfaspiraties had dan zou ik na zijn debuut De zomer van Godard te hebben gelezen mij onmiddellijk proberen in te schrijven voor een cursus gegeven door deze schrijver of mijn manuscript naar hem sturen ter beoordeling.  De zomer van Godard vind ik namelijk dermate goed geschreven dat ik aan de mening van deze schrijver grote waarde zou hechten. En nu volgt weer het moeilijkste deel van een recensie schrijven en dat is... weer te geven waarom je een boek de moeite waard vindt. Een poging...

Wat Van der Heijden doet is allerlei zaken mengen en hij weet daar een mooi verhaal van te maken. Hij roept een tijdsbeeld op van de jaren zestig en het heden, de romantiek ontbreekt niet, er is een vleugje cynisme, een vleugje humor, een beetje avontuur, een berusting maar ook verlangen, wat reizen, redelijke hoeveelheid kunst en bovenal een goed geloofwaardig neergezet hoofdpersoon. En dat allemaal in één boek.

De titel De zomer van Godard verwijst naar een een film van Godard getiteld Pierrot le fou (Pierrot de waanzinnige/de gek) die Thomas samen met zijn toenmalige vriendin Olga Jongkind zag in de bioscoop. De film maakt en verpletterende indruk op Thomas: schoonheid, politiek en een spannend verhaal kunnen dus toch samengaan! Vlak na dit bioscoopbezoek is Olga verdwenen, hij moet niet naar haar zoeken schrijft ze. Olga was de ware voor Thomas en het kost hem erg veel moeite om de klap te boven te komen. Maar zoals dat gaat, het leven gaat verder en langzamerhand raakt de vrij korte relatie met Olga op de achtergrond totdat Thomas een vraag over de kunstschilder Jongkind moet beantwoorden in een televisiequiz en daardoor een miljoen wint. Dankzij Olga, een verre nazaat van deze schilder, wist hij het antwoord op die vraag. Vanaf dat moment wil hij alleen nog maar Olga terugvinden en haar vragen waarom ze zo plotseling verdween.

Omdat Thomas zijn huidige vriendin Laureen te danken heeft aan iets wat hij droomde gaat hij ook deze keer af op een droom. Hij droomt over Place de l'Horloge in Avignon, daar zal Olga zijn, hij weet zelfs wanneer, op welke dag. Thomas,  inmiddels redacteur bij een uitgeverij en schrijver van essays en boeken over kunst, mag nu hij bekend is geworden door de quiz, eindelijk zijn boek schrijven over kleine musea in Frankrijk. Onder dat mom vertrekt hij naar Frankrijk maar zijn echte doel is de ontmoeting met Olga.

De reis is natuurlijk gelardeerd met herinneringen aan de tijd met Olga, aan de jaren zestig, maar ook worden mooie beschrijvingen gegeven over de plaatsjes in Frankrijk waar de terrasjes met platanen zijn en de schitterende korenvelden worden beschreven alsof je naar een schilderij van Van Gogh kijkt.
Van der Heijden laat subtiel zijn visie doorschemeren over het hedendaagse toerisme, het niet meer kunnen genieten van kunst en schoonheid, de gekte rond kunstveilingen en de moeite die kleine musea hebben om een waardevol stuk te kunnen kopen, gezien de waanzinnige prijzen die door privéverzamelaars betaald worden.

'De telkens nieuwe, maar toch steeds dezelfde reclamecampagnes en al die andere manieren om van geld meer geld te maken. Ze benauwen me en ik kan er niet omheen.
Zelfs de boeken die ik zelf schrijf ontkomen er niet aan. Steeds meer, zo komt het me voor, dienen ze om mensen kalm te houden, ze te verzoenen met de manier waarop de wereld is ingericht. Steeds vaker zie ik ze liggen in de door designers ingerichte museumwinkels, winkels waar je ook sjaaltjes kunt kopen in Van Goghkleuren en theepotten in de vorm van Picassostieren.
Natuurlijk is dat ook de reden dat ik zo graag in kleine, nog niet ontdekte galeries kom. Bij exposities in gebouwen die vroeger dienst deden als slachthuis of als reparatiewerkplaats van de spoorwegen. Gebouwen waar schilderijen flodderig aan de muren hangen omdat de schilders nog jong zijn en onbekend, geen geld hebben om een lijst te kopen. Maar waar de afbeeldingen soms een stijl verraden die ik nooit eerder ben tegengekomen, het tegendeel van gelikt, een beetje groezelig vaak, misschien zelf gevaarlijk.'

Een klein grapje is dat Van der Heijden aan Raymond Martinus - museumdirecteur - het uiterlijk van zichzelf geeft.
"Martinus is kaal; alleen aan de zijkanten van zijn hoofd en van achteren zit nog haar. Hij heeft een zwart snorretje, heldere ogen die ironisch kijken vanachter zijn brillenglazen. "
Met veel kennis van zaken bespreekt Van der Heijden schilders en hun schilderijen. De film Pierrot le fou, die voor Thomas zo belangrijk was, loopt als een rode draad door het verhaal.

Het verhaal fascineert, het boek leest als een trein terwijl je toch je hoofd erbij moet houden. Het is geen oppervlakkig verhaaltje maar heeft toch de nodige luchtige momenten. Kortom, een erg goed debuut.

ISBN 9789059119345 Paperback 248 pagina's Uitgeverij Aspekt maart 2010

© Dettie, juli 2010

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER