De onzichtbaren
Frank Nellen

Na de eerste ontmoeting bleef Pavel, de eigenlijke held, af en toe opduiken in het leven van Dani, de verteller van dit verhaal.
Ze leren elkaar kennen aan het begin van de jaren zeventig in Taranivka, een dorp in de Oekraïne, toen nog onder Russisch bewind.
Bij de overbuurvrouw van Dani trok een jongen van zijn leeftijd in. Hij bleek bij hem in de klas te komen. Dani en Pavel raakten bevriend. Pavel verslindt boeken en deelt met graagte zijn kennis. Hij is een goede verhalenverteller, zijn klasgenoten hangen aan zijn lippen. Hij is ook een goede leerling: hij gaat studeren. Als enige.

Het overgrote deel van de dorpsjeugd heeft die mogelijkheid namelijk niet. Zij slijten hun dagen in de kolchoz, de collectieve boerderij of doen geestdodend werk in een fabriek, zoals ook Dani dat doet. Hij woont met zijn moeder en zijn vrouw Sofia in het huis waar Dani altijd gewoond heeft. En hij drinkt om het leven te kunnen verdragen. In die periode is er een toevallige ontmoeting met Pavel, die daarna opnieuw uit zijn leven verdwijnt.
Dan in 1986:

‘De oudjes in de streek hadden de revolutie, hun kinderen de Holodomor, en zij die daarna kwamen de grote vaderlandse oorlog en Stalins kampen. Voor ons, de Brezjnez-generatie, diende ons aandeel in de collectieve ellende zich aan op een vroege zaterdagmorgen in april van dat jaar. De lucht prikkelde onze neus, alsof er deeltjes salpeter in rond zweefden. Sofia stapte uit bed en trok het gordijn open. Een paarse gloed viel naar binnen. In de verte, voorbij de bossen aan de rand van het dorp, stak een fluorescerende kolom de heuvels in.’

Na de ramp van Tsernobyl moeten de inwoners van het dorp vertrekken. Ze weten dan nog niet dat zij nooit meer zullen terugkeren.
Dani belandt in Kiev, zijn moeder overlijdt, zijn vrouw verlaat hem. Dani brengt zijn dagen door als bordenwasser. Tot hij op een dag door een massa studenten meegevoerd wordt naar de universiteitsbibliotheek. En daar is Pavel, die een gloedvol betoog afsteekt tegen het socialisme.
Hij doet iets ongehoords: hij gooit een buste van Lenin op de bibliotheekvloer:

‘Hij bleek van gips te zijn – niet van marmer of albast, en ook niet van beton, die oerbouwstof van het socialisme. Dat was het dan: de onaantastbaarheid van de vader van de Unie was teruggebracht tot een fabel, een leugen uit andere tijden – iets wat werd benadrukt door het goedkope materiaal waaruit hij was gegoten.’

Dani probeert contact te zoeken, maar opnieuw is Pavel verdwenen. Deze keer gaat Dani echter actief op zoek.
Het verleden komt terug. Wat betekenden die verhalen van Pavel? Waar is hij gebleven?
Langzaam ontdekt Dani hoe diens leven verwikkeld is geraakt met de geschiedenis van de Oekraïne. Met de verhalen van individuele Oekraïners.

Het is een verhaal dat vooraf gaat aan de gebeurtenissen in de Oekraïne zoals we die heden ten dage meemaken. Over de val van het communisme, gevolg van het onvermijdelijke verlangen naar rijkdom, die de mens nu eenmaal eigen is, gepaard gaand met corruptie waardoor de ideologie van het communisme gedoemd was ten onder te gaan.

Frank Nellen (1982) is schrijver, universitair docent en jurist. In 2017 promoveerde hij op een fiscaal onderwerp aan de Universiteit van Maastricht, na jarenlang als manager bij KPMG gewerkt te hebben. Land van dadels en prinsen was zijn debuutroman.

ISBN 9789048860609 | paperback | 256 pagina's | Uitgeverij Hollands Diep | september 2023

© Marjo, 29 oktober 2023

Lees de reacties op het forum en/of reageer, klik HIER